20 Kasım 2007 00:00
GER?E??N G?Z?YLE
Gazetecili?in giderek de?er yitirdi?ine tan?k olmak, edit?rlerinden muhabirine dek tarafs?zl???n? yitirdi?ini g?zlemlemek ?z?c? bir durum. Globalle?me ile birlikte t?m d?nyada medyan?n, sermayenin ve siyasetin ayr?lmaz par?as? haline geldi?i biliniyor elbette.
Gazetecili?in giderek de?er yitirdi?ine tan?k olmak, edit?rlerinden muhabirine dek tarafs?zl???n? yitirdi?ini g?zlemlemek ?z?c? bir durum. Globalle?me ile birlikte t?m d?nyada medyan?n, sermayenin ve siyasetin ayr?lmaz par?as? haline geldi?i biliniyor elbette. Ancak bu olumsuz geli?meler toplumumuza ?ok daha olumsuz yans?yor, beraberinde ?lke insan?na a??r faturalar ??kar?yor. Onlar hap??rd???nda biz zat?rree oluyoruz. Medyan?n bir b?l?m? ile kimi gazete yorumcular? sanki cad? av?ndalar. Halk?n oylar? ile se?ilmi? insanlar? ihbar etmekte, kamuoyuna hain olarak sunmakta yar???yorlar adeta. Muhbirlik vatan sevmekle e?de?erli bir anlam kazan?yor; yay?n yasaklar? alk??lan?yor, daha a??r yapt?r?m ?nerileri de kaleminden kan damlayan bu kesimden geliyor. Bir ironi ya?an?yor. Kaskat? olmu?sunuz. G?lemiyorsunuz.
Ge?en hafta Antalya?da Alman gazetecilerin de kat?ld??? bir toplant?da tart???lan konulardan biriydi medya eti?i. Bonn ?niversitesi?nden ileti?im profes?r? Giso Deussen?in i?inde ya?ad???m?z d?nemde gazetecili?in, sermaye ve siyaset eliyle kullan?ld???n? anlat?rken yapt??? tan?m ger?e?e ?ok uygundu: Gazetecilik ara?la?t?r?l?yordu. Kamuoyunun ger?ekleri bilme hakk? engelleniyor, bilginin serbest?e dola??m?na ket vuruluyordu. Ama Deussen?in tak?ld??? daha ?ok otosans?rd?. Demokrasinin hemen t?m kurum ve kurallar?n?n i?ledi?i Almanya?da bile gazetecilerin; ulusalc?l?k, dincilik, toplum gelenekleri, ?lke politikas?, ahlak gibi fakt?rler nedeniyle kendilerini sans?rlemelerinden yak?n?yordu. Oysa ger?e?i bilmek, ??renmek insanlar?n haklar?yd?. Haberler manip?le edilmemeli, gizlenmemeliydi. Bilginin serbest dola??m?na engel olunmakla gazetecilik ilkesinin en ?nemli unsurunun alt? da kaz?lm?? oluyordu Deussen?in deyimiyle.
Alman profes?r belki bilmeden ?lkemiz gazetecili?inin de en hassas noktas?na dokunmu?tu. Hem b?rak?n medyay? bir yana birey olarak hangimiz otosans?r yapmadan yazabiliyor, ?izebiliyor, konu?abiliyoruz? Demokrasiyi ?z?msememi? kurumlar?yla h?l? tek parti d?neminin bask?lar? s?rt?m?zda. Medyay? ele?tirmek neye yarar? Gazeteciler d??ardan i?erden bask? alt?nda. Patronlar?n ba?lant?lar?, i? ?evrelerinin, ?Aman o konuya dokunmay?n ?lke ekonomisi zarar g?r?r? s?ylemleri, h?k?metlerin, askerin tek tip medya ?zlemi aras?nda s?k???p kalm?? ?al??an gazeteci... Bir yandan da sosyal g?vence yoksunu. Otosans?re ba?vurmas?n da ne yaps?n?
?a??m?zda d?nya, d?rt bir yan?na yay?lan ??kar sava?lar?, dini ?at??malar ve ter?rle; ?l?mlerin, ?iddetin, y?k?mlar?n kol kola y?r?d??? bir gezegene d?n??t?. Sava?lar insanl???n yakas?n? b?rakm?yor. Halklar?n ?zg?rl?k istemleri emperyalizmin yaratt??? sistem karga?alar? aras?nda bo?a sal?nan ???l?klardan ibaret. Bu ba?lamda gazetecinin kimli?i de de?i?iyor. Yeni bir bi?im al?yor. Kendini sans?rleyen devlet g?d?ml? g?revlilere d?n???yor. ?stelik konu vatanseverlik kavram?na dayand?r?ld???nda gazetecinin de?i?imi yeni bir olay da say?lmaz.
?kinci D?nya sava?? muhabirlerinden ?ngiliz Charles Lynch?in s?zleri ne demek istedi?imi daha iyi a??klar san?yorum: ?Sava? s?ras?nda yazd?klar?m?za bakt???m?z zaman utan?yoruz. Sa?mal?kt?... H?k?metlerimizin propaganda koluyduk. Ba?lang??ta b?yle olmas?n? sans?r zorluyordu ama sava? bitti?inde biz kendi kendimizin sans?rc?s? olduk. ?ak?ak??yd?k. Belki de o zamanlar ba?ka alternatifimiz yoktu. Topyek?n bir sava?t?. Ama tanr? a?k?na rol?m?z? y?celtmeyelim. ?yi gazetecilik bu de?ildir.?
?yi gazetecilik insan?n vicdan?yla da ilgili bana kal?rsa. Ne dersiniz?
Turgay Olcayto
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
