RAMP I?IKLARI

Kurulu?lar?n? ?Sanat??lar?n alternatif sahne dili ve esteti?i ?zerine aray??lar?n? desteklemek? olarak a??klayan, tasarlad?klar? mekan? ve tiyatro ?retme tarzlar?n? ise ?Geleneksel tiyatro mekan?n?n, ?er?eve sahne kullan?m?n?n aksine esnekli?e ve yarat?c?l??a olanak tan?yan a??k sahne? olarak adland?ran; kurulu?undan (2005) bug?ne; ?Donmu??, ? A?k ve Anlay???, ? Sans?rc?? ve ge?en sezondan bu yana devam eden ?B?cek? adl? oyunlarla seyircisine farkl? g?rsel tatlar sunan Dot tiyatro toplulu?u, bu sezon T?rkiye?de ?evirisi ilk kez yap?lan ve sahnelenen ?K?rkl? Merk?r? adl? oyunu sahneliyor.
Gen? ku?ak ?ngiliz yazarlar?ndan Philip Ridley?in k?f?r ve argoyu c?mert?e kullanarak yazd??? kurgusal olarak yetkin bir metin olan K?rkl? Merk?r, ?ngiltere?de sahnelendi?inde yazar?, sanat ve edebiyat ?evrelerinden ciddi ele?tiri alm?? ve yay?nevi, oyunun konusu ve dilindeki sivrilikten dolay? kitap olarak basmay? reddetmi?. Modern avangard bir metin olarak adland?rabilece?imiz K?rkl? Merk?r, yeralt? edebiyat?n?n b?t?n ?zelliklerini ta??yor ve ele ald??? konuyu ?arp?c? ve ac?mas?z bir bi?imde seyircinin kar??s?na ??kar?yor. Yazar, oyununda kapitalizme ve mafyatik d?zene bu sistemlerin kendi dilinden bir yan?t veriyor ve bu yan?t ayn? zamanda, kendi i?inde ?st d?zeyde bir ele?tiri, sorgulama ve bug?n? yeniden tart??ma olana??n? da kurgusal olarak beraberinde getiriyor. Yazar?n oyunda se?ti?i tiplerin g?ndelik ya?am ?yk?leri ve ge?mi?ten bug?ne ta??nan sava?a ili?kin ?arp?c? anekdotlar, izlerken seyirciyi en derinden burkuyor ve insan denen yarat???n a?a??la?mas?n?n ?l??s?zl???ne tan?k oluyorsunuz.
K?rkl? Merk?r?de herhangi bir k?saltma ve d?zeltme yapmadan, yazardan ald??? gibi sahneleme cesareti g?steren Dot, ortaya koydu?u repertuvarla farkl? bir ilke daha imza at?yor ve seyircisini bir kez daha d???nsel ve duygusal olarak sars?yor. Oyundaki en ?arp?c? ?zellik, yazar?n, oyun ki?ilerinin hayat ?yk?lerini anlat?rken dili serbest?e kullanmas? ve ki?ilerin hayat hikayelerini sans?rs?z olarak b?t?n ??plakl???yla anlatma yolunu denemesi.
Y?netmen Murat Daltaban, se?ti?i oyun ve yapt??? reji ile d?nyan?n insan? hi?leyerek geldi?i bug?ne ve insan?n ne pahas?na olursa olsun hayatta kalmak i?in kuytularda varolu? sava??m? verdi?i ac?mas?z d?zene kar?? ?fke ve nefretini cesurca dile getiriyor. ?ki saatlik aras?z devam eden oyunda, ba?ta oyuncular olmak ?zere b?t?n sahne etmenleri bu ?fke ve kini anlamland?ran unsurlar olarak ak?ll?ca kullan?l?yor ve sahneden bir b?t?n olarak iki saatlik bir k?f?r bo?alt?l?yor. Oyunda y?netmen, yorumunu hareket, dil ve ses ?zerine kurarak g?steriyi iki saatlik bir aksiyon film gibi haz?rlam??, g?steri boyunca sahnede her ?ey birbirine uyumlu olarak, aksamadan ilerliyor ve bu uyum g?rsel anlat?m? doruk noktas?na ??kar?yor. K?rkl? Merk?r, dramaturjik olarak ?zerinde en ince ayr?nt?s?na kadar ak?ll?ca d???n?lm??, sahnede g?rsel etkiyi ve anlat?m? g??lendirecek kodlar detayl? bir bi?imde de?ifre edilmi? ve seyirciye f?rlat?lacak ?yk?, somut ve yal?n bir hale getirilerek g?steri hem teatral olarak g??l? k?l?nm??, hem de ?yk?n?n olabildi?ince sars?c? yan?na vurgu yap?lm??.
Oyunda yazardan devral?nan ?yk?n?n anlat?m? esas olarak oyuncunun beden, hareket ve sesine indirgenerek tiyatronun ve g?sterinin her zaman en temel unsuru olan oyuncu fakt?r? ?st d?zeyde kullan?larak bir konseptin temel payandas? bilin?li bir bi?imde ?ne ??kar?lm??. Oyuncular son derece uyumlu bir aksiyonla, ?yk?n?n anlat?m?n? sahnede g?rsel bir ??lene d?n??t?rme becerisi g?steriyorlar. Her birisi gerek duygu yo?unlu?u gerek sesin kullan?m?ndaki ?zenli ?l?? ve gerekse de hareketin anlat?ma d?n??mesi anlam?nda oyunculu?a dair ?nemli g?revler ?stleniyorlar. Elliot?da Serkan Altunorak, Lola?da R?za Kocao?lu gen? ya?lar?na ra?men kendi rollerini her y?n?yle i?selle?tirmi? ve kendi ?yk?lerine inanm?? bir kararl?l?kla, ger?e?e yatk?n bir inand?r?c?l?kla seyircinin kar??s?na ??k?yor ve hem oyunculuklar? hem de anlatt?klar? sert ve vurucu ?yk?lerle seyirciyi ?sorun?un tam ortas?na ?ekiyor ve g?ndelik hayatlar?n?n rahat?ndan uzakla?t?rarak duygusal ve d???nsel olarak h?rpal?yorlar. K?rkl? Merk?r rol?nde izledi?imiz Devlet Tiyatrosu oyuncusu Veda ?pek, sakin duru?u, sesi ve tav?rlar? ile b?t?n?n anlaml? bir par?as? olarak oyunculu?u ile g?z dolduruyor. Sava? art??? piskopat ve tarvmatik vaka rol?nde kar??m?za ??kan Cemil B?y?kd??erli, abart?ya ka?madan asgari bir oyunculuk ?abas?yla oyunun en ?nemli bir fig?r?n? canl? ve diri k?lmas?n? sa?l?yor, konumu ve oyundaki i?levi ile belki de yazara oyunu yazd?ran unsur olarak bak?labilir. Bunun ayr?m?nda oldu?u izlenimi veren B?y?kd??erli, bu bilin?le sahnede kendini konumland?r?yor. Di?er oyuncular Tu?rul T?lek, Enis Ar?kan, Engin Altan D?zyatan ve Cem ?zeren de g?sterinin anlat?m?n? g??lendirmek i?in oyunculuklar? ile g?z dolduruyor ve rejinin g?rsel yan?na bir b?t?n olarak ?nemli katk?lar sunuyorlar. Dekor tasar?m?nda Ye?im Bak?rk?re, kost?m tasar?m?nda Hatice G?k?e ve ???k yorumunda Kemal Yi?itcan??n, kendi anlamlar?nda ?st d?zeyde bir yap?m? kotarmak i?in samimi ve i?ten bir ?aba sarf ettikleri g?r?l?yor.
Mekanlar?, se?tikleri oyunlar, g?sterim tarzlar? ve teatral olarak ?ne ??kard?klar?yla her bak?mdan ayr?ks? ?zelliklerini koruma amac?yla tiyatro ?retimine devam eden Dot, ?stanbul?da tiyatro ?e?itlili?i anlam?nda ?nemli bir bo?lu?u dolduruyor. Emek veren herkesi kutlamak gerek.
Metin Boran