MERCEK

BM Kalk?nma Program??n?n (UNDP) 2007-2008 ?nsani Geli?me Raporu?na g?re, ?d?nyan?n 17. b?y?k ekonomisine sahip? olan T?rkiye, ?insani geli?mi?lik endeksi?nde 177 ?lke aras?nda 84??nc? s?rada yer almaktad?r. ??nsani geli?mi?lik?, e?itim, sa?l?k, kad?n erkek e?itli?i vb. verileri ?kriter? almaktad?r. Bu rapor, e?itim ve sa?l?kta oldu?u gibi ekonomik geli?me d?zeyini, ?lke i?indeki gelir farkl?l?klar?n? ve farkl? s?n?flar ve kesimler aras?ndaki u?urumu gizleyecek ?ekilde, ?ortalama?lara ba?lamaktad?r. Nitekim, bu rapora inan?lacak olursa, ?ki?i ba??na 8 bin 407 dolarl?k ulusal gelir?iyle T?rkiye, ?yoksul bir ?lke olma s?n?rlar?n? a?m??? bulunuyor(!)
Bu t?r raporlar?n ?ok y?nl? yan?lt?c? etkileri oluyor. Yayg?nla?t?r?ld?klar? oranda i??i ve emek?ilerin k???msenemez bir kesiminin sermaye ?evreleri taraf?ndan aldat?lmas?n?n arac? olarak kullan?labiliyorlar. Bunun d???nda, ?T?rkiye?nin h?zl? kalk?nmakta olan ?lkelerin ?n?nde yer ald???n? ve bunu uluslararas? sermaye ile sa?lad??? uyum sayesinde ger?ekle?tirdi?i?ni ileri s?rerek, ?bu y?nde daha h?zl? ad?m at?lmas?n?? isteyenlerin ellerinde, -ger?ekte yine onlar?n sa?lad??? hileli veriler ?zerinden- ?gerek?e? oluyorlar. ?rne?in bir s?re ?nce, ?Ba?bakanl?k T?rkiye Yat?r?m Destek ve Tan?t?m Ajans?? taraf?ndan, The Economist dergisine verilen ?HSBC T?rkiye?yi, T?rkiye HSBC?yi seviyor? ba?l?kl? ilanda, h?k?metin ?lkeyi pazarlama mant??? sergilenirken, uluslararas? sermayenin s?zc?lerinden birinin s?zleri dayanak al?n?yor, HSBC CEO?su David Hodgkinson?un, ?T?rkiye?ye ilk ad?m?m?z? att???m?z 1990 y?l?ndan bu yana yeni bir ekonomik g?c?n olu?umuna tan?kl?k ettik. O g?nden bu yana T?rkiye?yi, serbest piyasa ekonomisi, yetenekli i?g?c? ve h?k?met yetkililerinin olumlu davran??lar? ile yat?r?m i?in m?kemmel bir yer olarak de?erlendiriyoruz. T?rkiye ekonomisi b?y?meye ve d?nya ile entegre olmaya devam edecektir? s?zleri ?ne ??kar?l?yordu. Yine birka? g?n ?nce, gazetelere a??klamalarda bulunan ROYAL Dutch Shell Grubu Murahhas Azas? ve Petrol ?r?nleri CEO?su Rob Routs, ?irketin 100??nc? y?l?n? kutlad?klar?n? ve T?rkiye?de 84 y?ld?r faaliyet g?sterdiklerini belirterek, ?Shell Grubu, T?rkiye?yi kilit ?nemdeki stratejik pazarlardan biri olarak belirledi. T?rkiye?deki i? ortam?n? ?ok cazip buluyoruz. Buradan beklentilerimizin ?tesinde g?zel sonu?lar ald?k? diyordu.
?T?rkiye?nin h?zla kalk?nmakta oldu?u?na g?zellemeler yazan gazetecilerle, ?lkenin kaynaklar?n? ve kurulu i?letmelerini uluslararas? sermayeye pazarlayanlar, s?rekli olarak ?T?rkiye zenginle?mek ve kalk?nmak istiyorsa, a? ve i? sorununu ??zmek istiyorsa, d?? yat?r?mlar i?in gerekli siyasal ve ekonomik istikrar ortam?n? sa?lamak zorunda. E?er pastay? b?y?tmek istiyorsak, d?? yat?r?mc? a??s?ndan T?rkiye?yi daha ?ekici k?lmak laz?m? diyorlar. ??ba??ndaki h?k?met, onun Maliye-D??i?leri gibi i?lerinden sorumlu bakanl?klar?n?n ba??nda bulunanlar, ?zelle?tirme ?daresi Ba?kanl??? vs. kurumlar?n y?neticileri de ayn? gerek?e ile ?Kamu ?ktisadi Te?ekk?l?? ad?na kurulmu? ne varsa, satarak yabanc? sermaye ve yerli i?birlik?i ?irketlere pe?ke? ?ekmeyi s?rd?r?yorlar. Peki bu politikan?n sonucu, ileri s?r?ld??? gibi ?a? ve i?? alan? ve olana?? a?mak m? oluyor? ?yle olsayd?, bir yandan ?zelle?tirme h?z kazan?r, d?? sermayenin -?zellikle s?cak para- giri?i h?z kazan?r ve b?y?rken, yan?ba??nda i?sizlik, yoksulluk, a?l?k, sosyal hak yoksunlu?u vs. b?y?meye devam etmezdi. Uluslararas? mali sermaye yarar?na ?zel yasalar ??kar?l?p, kaynak transferi kolayla?t?r?l?r, vergi muafiyeti sa?lan?r ve enerji, vs. fiyatlar?nda indirime gidilirken, buralarda ?al??an i??ilerin yoksunluklar? da artmaz, bu durumda halk kitlelerinin daha geni? kesimlerinin ?al??ma ve ya?am ko?ullar?n?n iyile?mesi sonucu, daha iyi d?zeye gelmeleri m?mk?n olurdu. Ger?ek durumun buna kar?? y?nde oldu?unu; bor?lanman?n artt???n?, faiz ve rant gelirlerinin b?y?d???n?, kaynak ak???n?n artt???n?, yabanc? sermayenin ekonomi i?indeki pay?n?n b?y?d???n?, isteseler de, emperyalizmin i?erideki kuklalar? dahi inkar edemezler. ??birlik?i burjuvazi ve h?k?metlerinin, ??lkeyi kalk?nd?rma? ad?na izledikleri politikan?n sonu?lar?ndan biri, 25 y?lda 435 milyar dolar faiz ?demesidir. (?ddia, Ankara Ticaret Odas??na (ATO) ait.) AKP H?k?meti d?neminde ?denen faiz miktar? da 70 milyar dolar? bulmaktad?r. Peki buna yak?n olmas? bir yana, bunun onda biri kadar bir yat?r?m var m?? Olmad??? kesin. Bu anlay??, ?lkenin yeralt?-yer?st? t?m kaynaklar?n?n sat?lmas?, yabanc?lara s?f?r vergi, her t?r kolayl?k anlay???d?r ve t?m?yle b?y?k sermaye ve uluslararas? tekellerle b?y?k emperyalist devletler hesab?na ?al??an bir mant???n ?r?n?d?r. ?Yabanc? sermaye ?ekme? ad?na, dolara y?l baz?nda verilen faiz y?zde 47?dir. Bunun sonucu olarak son bir y?lda 50 milyar dolar civar?nda d?? sermaye giri?i olmu?tur.
BM Kalk?nma Program? ?direkt?rler?inin yay?nlad?klar? raporun bir sonucu da ?udur: Onlar da, ?yerli? sermaye ?irketleriyle ?ara?t?rma kurumlar?? y?neticileri gibi, i??i ile kapitalist; yoksul ile zengin aras?ndaki gelir farkl?l?klar?n?n ?zerini ?rtecek ?ki?i ba??na ulusal gelir? hesab? yapm??lard?r. Buna g?re, ?rne?in, banka ve fabrika sahipleriyle ayl?k ?creti 419 YTL olan asgari ?cretli i??inin ?ki?i ba??na ulusal gelir?i ayn?d?r! Ekonomik veriler ?zerine a??klama yapan sermaye s?zc?leri de, bankalar?n k?rlar?n?, ?ihracat?n 100 milyar dolar? a?mas??n?, sanai ?r?nleri ihracat?ndaki b?y?meyi kalk?nmaya kan?t g?stermekte; d?nyan?n hi?bir ?lkesinde olmayan ?y?ksek faiz-d???k kur uygulamas??n?n ivme kazand?rd??? ?yabanc? sermaye giri?i? yle ?spek?latif? ya da ??retken? faaliyetini ?ulusal ekonomi? ve ?ulusal kalk?nma? i?inde g?stermektedirler. Bu, s?m?r? ve ba??ml?l?k ili?kilerinin, zengin-yoksul u?urumunun, uluslararas? sermaye ve b?y?k emperyalist ?lkelerin ?lke kaynaklar?n? transferinin de gizlenmesi demektir. Oysa, d?? sermaye giri?i d?? bor? y?k?n? ve faiz ?demelerini art?rmakta; kaynak transferine h?z kazand?rmakta, i??i ve emek?iler ?zerindeki, mali-ekonomik ve politik-sosyal bask?n?n a??rla?mas?na neden olmaktad?r.
Bu t?r raporlar, -baz? istisnai durumlar bir yana b?rak?l?rsa- b?y?k sermaye ba?ta olmak ?zere kapitalistlerin art?de?er ve rant gelirlerindeki b?y?meyi kalk?nma ve refah g?stergesi al?rken, sahip olduklar? gelir d?zeyi ?a?l?k s?n?r??olarak belirlenen 620 YTL (T?rkiye a??s?ndan) ve ?yoksulluk s?n?r?? olarak belirlenen 1920 YTL civar?nda kalan toplam 28 milyon emek?inin durumu aras?nda bir ?eli?ki ?g?rmez?ler! B?ylece, ?ok az say?daki b?y?k kapitalistin elindeki az say?daki bankan?n, y?l?n 9 ay?nda elde ettikleri 11.7 milyar YTL ( eski rakamlarla 11.7 katrilyon) gelir ile 419 YTL ayl?kla ?al??an (y?lda 5028) 4.5-5 milyon i??inin yoksunlu?u aras?ndaki ger?ek u?uruma perde ?rtm?? olurlar! Bankalar?n bu kazan?lar?n?n bir b?l?m?n?, d???k gelir gruplar?ndan insanlar? kredi borcuna ba?layarak sa?lamalar? ise, kalk?nman?n zorunluluklar?ndan say?l?r!
Bu ili?ki i?inde, kapitalizmin iki ger?e?i olanca ?arp?c?l???yla ?ne ??kmaktad?r: Sermayenin geni?leyen yeniden ?retimi ister i? isterse ?d??? sermaye ?zerinden ger?ekle?sin, bunun sa?lad??? ilerlemeden yararlanan esas olarak burjuvazidir, b?y?yen onun k?rlar? ve servet birikimidir. ?kinci olarak, d?? sermaye ak???n?n b?y?mesi, i?eriden kaynak aktar?lmas?n?n da b?y?mesi demektir; yabanc? sermaye, kendi ??karlar?n? her ?eyin ?n?ne alarak ve onlar? azami ?l?ekte ger?ekle?tirmeyi hedefleyerek gelmektedir.
Yani, ?Mezbahalar? g?rmeyerek, ?ok nezih ortamlarda etleri mideye indirme?nin (kapitalistlerle d?nek teslimiyet?ilerin ortak ?zelliklerinden) ?zarafeti? ?zerine yat??t?r?c? burjuva ?yk?lerine inan?lamaz. Ger?ekler g?z ?n?nde olmaya devam etmektedir: H?zl? yoksulla?ma, artan i?sizlik, grevlerde kaybolan g?n say?s?n?n art???, kredi kart? ?zerinden b?y?k mebla?l? bor?lanma, d???k ?cretli i?lerde yayg?nl?k, sendikal? olma ?abas?ndaki i??ilerin i?ten at?lmas?nda g?r?len art?? vs. b?t?n bunlar ekonomik manzara i?indedir ve esas g?r?lmesi gerekenler de bunlard?r.
A. Cihan Soylu