Çad’da Genelkurmay Başkanı öldürüldü

Çad’ın başkenti N’Djamena’yı ele geçiren isyancı ittifak ile hükümet güçleri arasında çıkan çatışmada Çad Genelkurmay Başkanı Davud Sumain’in öldüğü açıklandı. Fransa Savunma Bakanı Herve Morin, Genelkurmay Başkanı Sumain’in ölümünü doğruladı.
Çad’da isyancı ittifakın, Devlet Başkanı İdris Debi’nin bulunduğu konutu kuşatmasının ardından gecenin sakin geçtiği, fakat dün sabah saatlerinde yeniden çatışma çıktığı bildirildi. Bölge sakinleri, isyancıların sardığı devlet başkanlığı konutunun civarından silah sesleri geldiğini söylerken, konutun yakınlarında bulunan Novotel otelinin çalışanlarından biri, Reuters ajansına, “Gecenin sakin geçtiğini, ancak çatışmaların sabahın erken saatlerinde yeniden başladığını” söyledi.
Debi, hükümete bağlı kuvvetlerin başkent N’djamena’daki isyancılara karşı durumu kontrol ettiğini açıklamıştı. Askeri kaynaklardan yapılan bir açıklamada Çad ordusunun helikopterlerinin Ndjamena’daki isyancı güçlere ateş açtıkları belirtildi.
Ateşkes haberi yalanlandı
Bu arada Libya resmi haber ajansı JANA’nın internet sitesinde verdiği, isyancıların Libya lideri Muammer Kaddafi’nin arabuluculuk yapmasından sonra ateşkesi kabul ettiği ve isyancı liderlerden Nuri’nin “Trablus anlaşmasının uygulanması için ateşkes yapılması ve görüşmelerde bulunulmasını” onayladığı yönündeki haber, aynı gün içinde isyancı ittifakın bir sözcüsü tarafından yalanlandı.
Sözcü Muhammet Hasan Bulmaye, ateşkes haberlerini yalanlayarak, isyancı liderlerden Muhammed Nuri’nin “çatışmalara koşulsuz son verilmesini kabul edeceğine inanmadığını” söyledi. AP haber ajansına konuşan Bulmaye, “kendisinin Sudan sınırında olduğunu ve dün öğle saatlerinden beri Nuri ile görüşmediğini” belirtti.
Fransa ve Çin’den tahliye kararı
Öte yandan, Fransa’nın, Çad’daki 400 yabancıyı tahliye ettiği bildirildi. Fransa Savunma Bakanı Herve Morin, Fransız “Europe 1” radyosuna yaptığı açıklamada, “Kendi isteğiyle Çad’ı terk etmek isteyen 400 kişiyi tahliye ettik” dedi.
Devlet Başkanı İdris Debi ile isyancılar arasında çatışmaların yaşandığı Çad’da bulunun yabancıların tahliyesi için Fransa önceki gün 4 uçak göndermişti.
Çin’in de Çad’daki vatandaşlarını tahliye etmeye başladığı belirtiliyor. Yeni Çin Haber Ajansı, 210 Çinli ile 2 Tayvanlının Çad’ın komşusu Kamerun’a tahliye edileceğini bildirdi. Bununla birlikte Fransa’nın Çad Devlet Başkanı İdris Debi’ye kendisini ülkeden çıkarma yönünde teklifte bulunduğu, ama Debi’nin teklifi reddettiği kaydedildi. Fransa Cumhurbaşkanlığı kaynakları, “İdris Debi’ye, yaşamının tehlikede olduğunu ya da gitmesi gerektiğini düşünüyorsa, Çad’dan kendisini çıkarmak için cuma günü teklifte bulunduk, ancak reddetti. Bununla birlikte, teklif hâlâ geçerli” dedi.
Çad’daki kriz üzerine, Fransa’da Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin, Savunma Bakanı Herve Morin ve Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner ile iki toplantı yaptığı ve Sarkozy’nin cumartesi günü iki kez Debi’yi aradığı belirtildi. (DIŞ HABERLER)

---

İç çatışma sarmalındaki Çad
Orta Afrika’nın denize kıyısı olmayan ülkesi Çad’da bir senenin ardından aniden yine ortaya çıkan isyancı gruplar, 1990 yılında Libya destekli bir darbe ile iktidara gelen Devlet Başkanı İdris Debi’yi devirmek istiyorlar. Bugün isyancı grupların yaptığı gibi Debi de tam 18 sene önce Hissene Habre’yi devirmek için Sudan’ın Darfur bölgesinden harekete geçmiş ve 1996 ile 2001 yılındaki seçimlerle iktidarını korumuştu.
Ancak 2004 ve 2005 yıllarından orduda büyük firarlar yaşanması ve firarilerin genelde isyancı gruplara katılması Debi’nin elini zayıflatmış, silahlı muhalifleri ise cesaretlendirmişti. Bu yıllarda kurulan (2005) “Demokrasi Bağımsızlık İçin Miting” (RDL) ve “Birlik, Bağımsızlık ve Değişim Platformu” (SCUD), Debi’i totaliter yönetim ve yolsuzluk ile suçlayan 6 grupla birleşerek, “Demokrasi ve Değişim İçin Birleşik Cephe”yi (FUCD) kurdu.
Fransız etkisi
Bugün olduğu gibi Nisan 2006’da bütün bir ülkeyi baştan başa geçen ve başkent kapılarına gelen FUCD, o yıllarda Fransa’nın yoğun lojistik ve istihbarat desteğiyle durdurulabilinmişti. Ülkeyi yeni bir iç savaşın eşiğine getiren olayın ardından Debi, Sudan hükümetini suçlamıştı. Hartum ile Libya arabuluculuğundaki barış anlaşmasından çekilen ve Sudan ile diplomatik ilişkilerini askıya alan Debi, Darfur’daki mültecilere yardımı kesme tehdidinde de bulunmuştu. Bu olaydan üç hafta sonra Debi, yeniden devlet başkanı seçildi ve ilk olarak kendisine “ömür boyu başkanlık” hakkı tanıyacak anayasal değişikliği yaptı.
Seçimleri boykot eden muhalefet ise ülkenin doğusunda hükümet güçleriyle çatışmaya devam etti. Ekim ayında ise 4 isyancı grup ile hükümet arasında ateşkes imzalandı. Debi, anlaşmayı “barış için son şans” olarak niteledi. Anlaşma ışığında ayrıca FUCD lideri M. Nur Abdulkerim, savunma bakanı oldu.
Ancak kasım ayına gelindiğinde ateşkes anlaşması topyekün çökmüş ve Abdulkerim, Debi’yi adamlarına sebepsiz yere saldırmakla suçlar olmuştu. Abdulkerim, aralık ayında görevden alınmasıyla FUCD yeniden silahlandı. Başkentin “fethi” için uygun zamanı bekleyen isyancılar, üç gün önce N’Djamena’yı kuşattı ve hemen ardından Çad başkenti için çatışmalar çıktı. (DIŞ HABERLER)