Bu savaşta düşman kim?

Haftanın yerli filmi, 120... Galasına bakanların katıldığı, duygusal konuşmaların yapıldığı tarihi bir film.
Konusu şu: Yer Van, sene 1915. Birinci Dünya Savaşı henüz başlamış. Kış sert geçiyor. Eli tüfek tutan herkes seferberlikte savaşa gitmiş. Bir süre sonra sınır birliklerinde cephane tükeniyor. Van’da kalan cephaneyi askerlere kimin götüreceği bir süre tartışılıyor. Sonunda Vanlı çocuklar gönüllü oluyor, yaşları 12-17 arasında değişen 120 çocuk, cephaneyi sırtlanarak, karlı dağlarda günlerce, gecelerce yürüyor. Amaçlarına ulaşıyorlar, dönüş yolunda neler olduğu da filmi izleyeceklere kalsın.
Anlatılan, tarihimizden etkileyici bir sayfa. Filmin yazarı, yönetmenlerinden biri, yapımcısı ve müziklerinin bestecisi Özhan Eren, bir yerde okuyup bu 120 çocuğun öyküsünden çok etkilendiğini anlatıyor. Film, bu yaşanmış olaya dayanarak yapılmış. 120 boyunca çocukların savaştan etkilenmeleri ve “cephaneleri kim götürecek” gerginliği seyirciye yansıtılıyor. Kısacası bu kahramanlık olayını iyice kavramamız, sindirmemiz, etkilenmemiz isteniyor.
Kötü olmayı göze alarak söylemek gerek, bir kahramanlık öyküsüyle alkış toplamanın övülecek bir yanı yok. Olayın kendisi etkileyici. Ama filmin sonunda dalgalanan bayrak eşliğinde “Bu vatan nasıl kazanıldı” nutukları atmak, iyi sinema yapmak olmuyor tek başına.
Filmde bir problem daha var ki, güncel yanını düşününce hiç önemsiz değil. Bu film bir savaş anlatıyorsa, burada düşman kim? Birinci Dünya Savaşı tarihini bilseniz de, 120’deki düşmanı bilemeyebilirsiniz. Çünkü burada tek düşman var; Ermeniler. Burada bir savaş anlatılıyor, ama gördüğümüz tek “düşman askeri”; Ermeni çeteciler. Filmde Türkler aleyhine planların yapıldığı tek “düşman” karargahı; Ermeni örgütünün toplantısı. Anadolu’yu paylaşma planlarını yapan tek “düşman” komutanı; Ermeni çetelerinin lideri. Yerin Van olması bu bakımdan pek anlamlı.
Milli Eğitim Bakanı’nın “Gönül rahatlığıyla çocuklarımıza izleyin diyebileceğim bir film” dediği 120, çarpıtılmış bir tarih anlatıyor. Demek filme gidip Birinci Dünya Savaşı’nın Ermenilere karşı verildiğini düşünecek her çocuk, Bakan’ın gönlünü daha bir rahatlatacak. Ermenilerin birbirinden kötü niyetli olduğunu görüp 1915’le ilgili duyduklarına belki “Osmanlı az bile yapmış” diyen seyirci, Bakan’ı memnun edecek.
Belki bir tarihsel kahramanlık öyküsünden bu kadar olumsuz sonuç çıkarmak abartılı bulunabilir. Ama beyaz bereyi kafasına geçirenin “Hepimiz Türküz ulan” naraları atarak dolaştığı günleri yaşamak, insanı böyle düşünmeye yöneltiyor. Önce milliyetçiliği abarttılar...

---

120

Senaryo: Özhan Eren
Yönetmen: Özhan Eren, Murat Saraçoğlu
Oyuncular: Özge Özberk, Cansel Elçin, Burak Sergen, Emin Olcay,
Oytun Öztamur, Demir Karahan