İÇDAŞ’ta büyüme işçiye yansımıyor

Türkiye’nin demir çelik sektöründeki en büyük ikinci fabrikası olan İÇDAŞ, 1970’lere dayanan geçmişiyle hızla büyüyen bir işletme. Ancak bu büyümeden işçilerin payını alabildiğini söylemek imkansız.
İÇDAŞ’ta çalışan işçiler, yoksulluk sınırının altında bir ücretle çalışıyorlar. İşten atılma korkusu nedeniyle ismini vermek istemeyen ve 20 yılı aşkın süredir fabrikada çalışan bir işçi, o dönemlerde fabrikada DİSK’in örgütlü olduğunu fakat daha sonra patronun, işçileri zorla istifa ettirerek Türk Metal’e üye yaptığını ifade etti. Bu duruma itiraz eden ve istifa etmeyen işçilerin ise işten çıkarıldığını kaydetti.
Daha sonra iki sendikanın mahkemelik olduğunu anlatan işçi, İÇDAŞ’taki gelişmeleri şöyle ifade etti: “Yetkiyi Türk Metal kazandı. Ama sendikacıları hiç görmüyoruz. Sadece ay sonu ücretlerimizden aidat kesildiğinde sendikalı olduğumuzu hatırlıyoruz. Öyle ki kimi sözleşme dönemlerinde patron sendikanın istediği oranların da üzerinde zamlar yaptı. Patron bir dönem aylık 4 bin tonun üzerinde üretim yapıldığında işçilere prim veriyordu. Bir işçi ücreti 15 bin liraydı, fakat 35 bin lira prim alıyorduk. Daha sonra patron bu uygulamadan vazgeçerek primleri kaldırdı ve yeni bir uygulamaya başladı. Usta işçileri idari personel konumuna alarak üretimin artmasını sağladı ve aylık 4 bin ton hedefiyle hareket eden patron, bu uygulamayla günlük 5 bin ton çelik elde etmeye başladı. Yani üretim her geçen gün artarken ücretlerimiz geriledi. Ücretlerimiz ortalama 700-800 YTL arasında.”
Küçük bir atölyeden sektör ikinciliğine
İÇDAŞ’ın tarihi 1800’lü yılların sonuna dayanıyor.1880 yılında Kastamonu’dan İstanbul’a gelen Aslan ailesi, Haliç’te gemi tamiri ve servisi işleri yapıyordu. Daha sonra bir kızak kurarak İÇDAŞ’ın sanayi serüvenini başlattılar. Torna atölyesiyle başlayan büyüme, 1950’li yılların sonuna doğru kendi makine ve tezgahlarını da üreten, Kardemir ismiyle Kağıthane’de kurulan ilk demir çelik işleme tesisiyle sürdü.
1970 yılında Güneşli’de, Türkiye’nin ilk özel teşebbüsü olan İÇDAŞ kuruldu. İÇDAŞ, 1990’lı yıllarda da gelişimini sürdürdü ve Avcılar Ambarlı’da ilk liman tesisi olan Mardaş’ı kurdu. Güneşli’de başlayan demir çelik üretimi bugün Çanakkale Biga’da kurulan Biga entegre tesislerinde büyüyerek devam etmekte. Biga’daki tesislerde 3 bin işçi çalışmakta. İÇDAŞ’ın grup şirketleriyle birlikte toplam çalışan işçi sayısı 10 bin civarında. Türkiye’nin en büyük 15 kuruluşundan biri olan İÇDAŞ’ın Çanakkale’den yaptığı ihracat, yıllık 400 milyon dolar; ithalatı ise 300 milyon dolara ulaşmaktadır. Metal sektöründe Türkiye’nin en büyük ikinci çelik üreticisi konumunda olan İÇDAŞ, ihracat sıralamasında ise 11. sırada. İÇDAŞ limanlarından yurtiçine ve Avrupa başta olmak üzere Ortadoğu, Afrika ve Uzak Doğu ülkelerinin de için de olduğu 50’den fazla ülkeye ihracat yapılıyor. Ayrıca Biga’da kurulu bulunan tersanede gemi üretimi de yapılmakta. (İstanbul/EVRENSEL)
Ersal Aşudu