BOTAŞ’ın hali içler acısı

Tahsil edemediği alacaklarının tutarı 12.3 milyar YTL’ye yükselen BOTAŞ’ın, vergi borçlarına da haciz gelince açtığı kredi ihalesinde bankalardan borç alamadığı ortaya çıktı. Bankalar, kredi borçları 1.7 milyar YTL’ye çıkan BOTAŞ’ın 300 milyon YTL’lik kredi talebine limitlerinin dolduğu gerekçesiyle yanıt vermediler.
Başta Enerji Bakanlığı Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) olmak üzere alacaklarının çoğu kamudan kaynaklanan BOTAŞ, tahsilat ve faiz uygulaması konusunda bakanlık ile Hazine’den destek bulamayınca son çare olarak söz konusu iki makama bir yazı göndererek, nakit ihtiyacının 4.1 milyar YTL’ye çıktığını, bu ihtiyacın kredi kullanarak karşılanmasının da mümkün olmadığını bildirdi.
Nabucco, Bakü-Tiflis-Ceyhan gibi dünyanın en önemli enerji projelerinin ortağı konumundaki BOTAŞ’ın içine düştüğü durum, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu (YDK) tarafından belgelendi. ANKA’nın ulaştığı, YDK’nın 31 Aralık 2007 tarihli onayı ile tamamlanarak TBMM’ye sunulan BOTAŞ 2006 Yılı Raporu’na göre kuruluş, nakit darboğazı içinde bulunuyor.
Kredi borcu 2 milyara dayandı
Ticari alacakların zamanında tahsil edilememesi sonucu, şirketin nakit akışındaki düzensizliğin sürmesi nedeniyle cari harcamaların, muhtelif yurtiçi bankalardan temin edilen yüksek maliyetli krediler ile karşılandığı kaydedilen raporda, şu bilgi verildi: “Yıl içinde işletme ve yatırım faaliyetlerini sürdürmesi için bankalardan temin edilen ticari kredi kullanımı, 31 Ekim 2007 tarihi itibariyle 1.9 milyar YTL yükselmiş olup, bu kredilere ait 590 milyon YTL faiz gideri bulunmaktadır.”
Vergi borçlarını ödeyemediği için BOTAŞ’ın alacaklarına haciz konulduğu, bu nedenle nakit akışının durma noktasına geldiği ifade edilen raporda, “Ankara TIR Gümrük Müdürlüğü’ne olan 2.1 milyar YTL vergi borcu ertelenmiş olup, 16 Kasım 2007 tarihi itibariyle tecil faizi tutarı 500 milyon YTL hesaplanmıştır. Şirket vergi yükümlülüklerini erteleyerek yüksek tutarlara ulaşan gecikme cezası ve tecil faizine maruz kalmıştır” denildi.
Borçlar ödenemez durumda
Yap-İşlet, Yap-İşlet-Devret santrallerinin de TETAŞ’ın kendilerine ödeme yapmamasını gerekçe göstererek BOTAŞ’a olan borçlarını zamanında ödemediği anlatılan yazıda, kredi krizi şöyle aktarıldı: “Bu nedenle taahhütlerini aksatmamak için kuruluşumuz kredi kullanmaya devam etmiştir. Artık kredi kullanarak mali yükümlülüklerimizi ve doğal gaz borçlarımızı ödemek mümkün değildir. Söz konusu santrallerin zamanında ödeme yapmamaları durumunda ise yaklaşık 470 milyon YTL nakit açığının doğabileceği hesaplanmıştır. Ancak nakit ihtiyacının kredi kullanarak karşılanması mümkün görünmemektedir. 18 Eylül 2007 tarihinde yapılan 300 milyon YTL’lik kredi ihalesine, limitlerimizin dolu olması nedeniyle hiçbir banka söz konusu tutar için teklif verememiştir.” Kasım 2006 ayından itibaren 2.5 milyar dolara ulaşan vergilerini (KDV-ÖTV, stopaj) ödeyemediği için Başkent Vergi Dairesi’nin 17 Mayıs 2007 tarihinde başlattığı haciz işleminin BOTAŞ’ı iyice zora soktuğu bildirildi. (Ankara/ANKA)

---

Maaşlar bile kredi ile ödendi

Rapora göre bu süreçte BOTAŞ, kamu kurumlarından kaynaklanan alacakları için haciz uygulamasına geçmek üzere Enerji Bakanlığı’ndan izin istedi. Bakanlık ise bu işlemin izin gerektirmediği yanıtını verdi. Bunun üzerine BOTAŞ, haciz sürecini başlatmak için Yönetim Kurulu kararı aldı. Ancak BOTAŞ, bağlı bulunduğu bakanlığın birimleri için bu kararını uygulayamadı. En büyük borçlu konumundaki EÜAŞ’a borçlarını ödemesi için yazı yazan BOTAŞ’a gönderilen yanıtta, Hazine görüşüne dayanılarak kamunun kamuya faiz uygulayamayacağı bildirildi. Alacaklarını zamanında tahsil edemediği için yüz milyonlarca dolar faiz ödemek zorunda kalan BOTAŞ, personel maaşlarını da kredi ile ödemeye başladı. Botaş’ın anılan çabalarının sonuçsuz kalması raporda, “Mevzuat gereği BOTAŞ faaliyetlerini özerk bir tarzda sürdürmek zorunda olduğu halde, uygulamada çeşitli nedenlerle bu gereğin yerine getirilmemekte olduğu gözlenmektedir” diye yorumlandı.
Rapora göre alacaklarını toplayamamasına, vergi borçları için haciz krizi de eklenen BOTAŞ, 300 milyon YTL’lik kredi için ihale açtı. BOTAŞ, 18 Eylül 2007’de yapılan ihalede, limitleri dolduğu için hiçbir bankadan yanıt alamayınca, 11 Ekim 2007’de Hazine Müsteşarlığı ve Enerji Bakanlığı’na bir yazı göndererek, nakit akışının durma noktasına geldiğini bildirdi.

---

BOTAŞ’a borçlu kurumlar

Rapora göre 16 Kasım 2007 itibariyle BOTAŞ’ın birikmiş alacaklarında, ana para ve gecikme zammı tutarı 12.3 milyar YTL’ye ulaştı. Bunun büyük kısmı aynı bakanlığa bağlı EÜAŞ ve Hamitabat Elektrik Üretim Anonim Şirketi’nden (HEAŞ) kaynaklandı. EÜAŞ-HEAŞ’ın borç tutarı 10 milyar 864.8 milyon YTL olurken, bu kuruluşları 679.6 milyon YTL ile EGO izledi. Yap-İşlet-Devret santralleri, İGDAŞ, İZGAZ, TÜGSAŞ da borçlular arasında.