MEDYADA GEÇEN HAFTA

Medyada haftaya damgasını vuran, Taksim’in yasaklandığı 1 Mayıs’tı. İstanbul Taksim’de kutlamanın engelleneceği ilan edildikten sonra gazete ve televizyonlarda başlayan “gerginlik” haberleri, yerini zamanla saldırıya ve ertesindeki haberlere bıraktı; 1 Mayıs hiç gündemden düşmedi.
1 Mayıs’ın öncesinden başlayarak manşetlere taşındığına, yıllardır tanık olmamıştık. 2008 1 Mayıs’ının medya macerası, böyle bir farkla başlamış oldu. Başlarda haberlere “inatlaşma” gibi kavramlar hakimdi. Gazeteler yasak kararını değil, daha çok sendikaların tavrını eleştiriyor, onları gerginliği tırmandırmakla suçluyordu. 1 Mayıs’ta karşılıklı bir hesaplaşma yaşanacağı ortaya çıktığında da, haberler daha çok okurlara korku salmaya yönelik gibiydi. Özetle, 1 Mayıs’a gitmenin “tehlikeli” olacağı vurgusu öne çıkıyordu.
Özkök ‘bile’ eleştirdi
Ancak, hükümetin, polisin, valiliğin gerginlik ve yasak politikasının sonucunda, beklediklerinden de biraz farklı bir manzara ortaya çıktı. Taksim’e izin vermemek adına, bütün İstanbul’da hayat felç edildi, eylemciler gaz bombalarıyla, sularla, demokrasilerde rastlanmayacak görüntülerle kovalandı. Medyanın bu manzarayı yansıtma biçimleri de birkaç açıdan öğretici oldu. En önemlisi, “AKP yandaşı” olarak adlandırılan, kayıtsız, şartsız her koşulda hükümeti destekleyen medya gruplarının demokrasi karşıtı yüzünü göstermesiydi.
Gazete ve televizyonların önemli bir kısmı, polisin tutumunu eleştiren başlıklarla verdi. Bu görüntünün memleket demokrasisi için olumsuz tarafları üzerinde durdu. Elbette “yabancılara karşı imaj” kaygısının öne çıktığı belli oluyordu, belki içtenlikleri sorgulanabilirdi. Ama 1 Mayıs faşizmine medyadan itirazların bu kadar yüksek sesle gelmesi umut vericiydi.
Şunu akılda tutmak gerekiyor. Hürriyet gibi, Akşam gibi gazeteler, aslında Yeni Şafak, Zaman, Star vs.’den farklı olarak, hükümete değil ama devlete, polise eleştiri yapma alışkanlığı olan gazeteler değildir. Çoğunlukla, haberlerine, yorumlarına “Devlet vurursa güzel vurur”, “Polis döverse doğru döver” görüşü egemen olur. Ancak polisin bu 1 Mayıs’taki saldırganlığı, onları bile yasağın ve şiddetin abartıldığını kabul etmeye zorladı.
Bu çelişkiyi Hürriyet’in yayın yönetmeni Ertuğrul Özkök, güzel özetledi: “Ben, içinde birden fazla insanı bir arada yaşatan bir matruşkayım. Bir yanım, toplumun yerleşik birçok şeyine kafa tutarken, bir yanım acayip düzenden yanadır. O nedenle insaf ölçüm ve vicdanım, hep devletin polisinden yana taraf olmaya mütemayildir. Yani her olayda biraz hafifletici neden arar. Dün benim bu tarafgir vicdanım bile sızladı.”
Sendikaları suçladılar
“Bile” vurgusu önemli. Çünkü Hürriyet’in bile “Polis devleti” manşeti attığı gün, Yeni Şafak “İnat faturası” diyerek, Vakit “Kaosun adı DİSK” manşeti atarak, işçileri suçlayabildi. AKP yanlısı basının demokratlığının sınırını görmek isteyenler için, ibret verici gazetelerdir 2 Mayıs gazeteleri. O cenahta sayılan gazeteler arasında Sabah ile Taraf, eleştirel bakışı koruyabilenlerdi.
Ancak diğerlerinin, işçilerin örgütlerine duydukları güveni zayıflatmak için her yolu denediklerini gördük. Çırpınışlar o hale gelmişti ki, insanın acıyası geliyordu. 1 Mayıs günkü Yeni Şafak örneğin “Bu inat yeni çıktı” deyip DİSK’in acaba neden Taksim’de ısrar ettiğini kendince sorguluyordu. Başka hükümetler döneminde yapmadılar, AKP döneminde yapıyorlar, komplo var falan demeye getiriyordu. Zaman’ınki daha acayipti. 77 1 Mayıs’ında ölenlerin aileleriyle konuşmuşlar, “Sendikalar size sahip çıktı mı” diye sormuşlardı. Haber şunu anlatıyordu; aileler mağdur, kimse onlara yardımcı olmamış... Sendikalar kullanmış demeye getiriyordu Zaman da. Ama Yeni Şafak gibi, açıkça söyleyemiyordu. İşe bakın ki, 1 Mayıs 77 ile ilgili bir haber yapacaksan, bir mağduriyetten söz edeceksen, önce olayın tüm ayrıntılarıyla aydınlatılmamış olmasının akla geleceğini düşünememiş. Zaman’ın kimsenin mağduriyetiyle ilgilenmediği buradan belli oldu.
Son yılların en medyatik 1 Mayıs’ında hükümet gibi onun yandaşı medya da demokratlıktan sınıfta kaldı.
Çağdaş Günerbüyük