Makina Mühendisleri Odası’nın (MMO) açıkladığı “İş Sağlığı ve Güvenliği Raporu”nda, Türkiye’nin ölümlü iş kazalarında rekorlara koşma yolunda olduğu uyarısı yapıldı.
MMO Genel Sekreteri Ali Ekber Çakar’ın kamuoyuna sunduğu raporda, iş sağlığı ve iş güvenliğine ilişkin göstergelerin, ülkelerin temel insan hakları, çalışma yaşamı ve ülkelerin gelişmişliklerine dair de fikir verdiği belirtildi. Türkiye’de verilerin, iş sağlığı ve güvenliğine önem verilmediğini ortaya koyduğu bildirilen raporda, patronların ekonomiye yaklaşımlarından ötürü iş güvenliğine gereken özeni göstermediği aktarıldı.
Türkiye sanayisinde özelleştirme, sendikasızlaştırma ve taşeronlaştırmanın birlikte ilerleyen ve işçilerin güvenliğini ortadan kaldıran bir süreci temsil ettiğine atıfta bulunulan raporda, yetersiz düzenlemelerle iş güvenliğinin yadsınmasının, kayıt dışı istihdamın büyüklüğüyle birleşmesinden ötürü Tuzla ve Davutpaşa’da yaşanan ölümlerin meydana geldiği bildirildi. Bu haliyle Türkiye’nin ölümlü iş kazalarında rekorlara koşma yolunda olduğu uyarısı yapılan raporda, sosyal güvenlik yasasıyla mevcut olumsuz tablonun derinleşeceğine de işaret edildi.
En yüksek kaza KOBİ’lerde
Raporda, iş sağlığı ile ilgili düzenlemelerde, 50’den az sayıda işçi çalışan işyerlerinde sağlık biriminin oluşturulmasının zorunlu olmadığına, sağlık biriminin kurulmasının zorunlu olduğu işyerlerinin ise yüzde 1.5’inde mevcut olduğuna atıfta bulunuldu. İş yasasının “sanayi ve ticaret” işlerini kapsadığı, tarım sektörünün tamamı, hizmet sektörünün bir bölümü ve KOBİ’lerin büyük bölümünün kapsam dışında bırakıldığı dile getirilen raporda, böyle bir politikanın kabul edilmemesi istendi. İş kazalarının yüzde 60’ından fazlasının, 50’den az işçi çalışan işyerlerinde yaşandığı ifade edilen raporda, yüksek iş kazası oranlarının KOBİ’lerde görüldüğü aktarıldı. Esnek istihdam ve üretimin yaygınlaşmasıyla çalışma saatlerinin ortalama yüzde 15.9 oranında arttığına dikkat çekilen raporda, artan çalışma saatlerinin iş kazalarına açık davetiye çıkardığı kaydedildi.
Her 5 saatte bir ölüm
Raporda, Türkiye’de iş kazalarının en yüksek yaşandığı zaman diliminin sabah saatleri olduğuna dikkat çekildi. İşçilerin yüzde 35’inin sosyal sigortalar kapsamında olduğunun altı çizilen raporda, yeni işe giren her 100 kişiden 9’unun iş kazasına maruz kaldığı belirtildi. Türkiye’de her 6 dakikada bir iş kazası meydana geldiği, her 5 saatte 1 işçinin hayatını kaybettiği dile getirilen raporda, en fazla iş kazası yaşanan ilin 9 bin 697 kazayla İstanbul, onun ardından ise 9 bin 258 kazayla İzmir olduğu kaydedildi. Zonguldak’ın, iş kazası sonrası bir daha çalışamayacak şekilde sakat kalan işçi sayısında 2’nci ve toplam iş kazası sayısında 7’nci olduğu belirtildi.
İş kazası yaşayan işçilerin sigortalı olması durumunda, geçici veya sürekli iş göremezlik ödeneği almaya hak kazandığı ifade edilen raporda, Türkiye’de işçilerin yüzde 35’inin sigortalı olduğu hatırlatılarak, yüzde 65’in ödenekten yararlanamadığına atıfta bulunuldu.
4857 sayılı İş Yasası’nın, tümüyle patronların çıkarları doğrultusunda yapılmış olduğuna dikkat çekilen raporda, esnek/kuralsız çalışma ve taşeronlaştırmanın önünün kesileceği, sendikal hak ve özgürlükleri koruyan yeni bir yasaya ihtiyaç olduğu aktarıldı. Aynı şekilde iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili yasanın da uluslararası, çağdaş normlar esas alınarak tekrar elden geçirilmesi istenen raporda, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin tüm işyerlerini kapsayacak biçimde düzenlenmesi talep edildi. (Ankara/EVRENSEL)