ALBATROS

TTK Başkanı Yusuf Halaçoğlu’nun Ermeni Soykırımı ile ilgili olarak son derece ilginç bir yaklaşımı var.
Binlerce yıldır bu coğrafyada yaşayan bir halk, buharlaşıp ortadan kayıp olamayacağına göre,
Son çare olarak, “Ermenilerin bir bölümü de din ve kimlik değiştirdi” demeye getiriyor. Eh, diasporadakileri de katacak olursanız, ilirdik.”Ermeni soykırımı” diye bir şey yok.
Olmadı böyle şey.
Her zaman devrimciler suçludur ya, “Ermeni Devrimci Federasyonu”nun eylemleri, nüfusun yer değiştirmesi için gerekçe gösterildi.
EDF Arşivleri açılınca da, bu yaklaşıma göre, 1915’in asıl sorumlusunun EDF olduğu gösterilmiş olacak.
Zaten EDF içinde o dönemde yaşanmış tartışmalar da, bağlamından koparılarak,seçmeci olarak “ulusalcılar” tarafından kullanılıyor.
Eh, yolda da hastalık ve eşkiyalar nedeniyle biraz kayıp olması doğal!
Bosna’da yaşanan etnik temizliğin bile “soykırım” olarak tanımlandığı bir çağda, oldukça naif bir açıklama.
Keşke Türkiye’de bir bilimsel araştırma dalı olarak, Soykırım İncelemeleri bölümü olsaydı, sayısız “İnkilap Tarihi” bölümleri yanında hiç olmazsa bir iki tane olsaydı, belki böyle naif açıklamalar ile kendimiz dışında hiçbir kimseyi inandıramayacağımızı görebilirdik.
Para veren verene, Halaçoğlu, “biz para önerdik, EDF arşivi düzenlensin diye” diyor.
Radikal gazetesinin İsveçli tarihçi Gaunt ile yaptığı görüşmede ise, Erdoğan’ın “tarihçiler ortak çalışma yürütsün” önerisi doğrultusunda kaynak bulunduğu halde, Halaçoğlu’nun bundan kaçındığı belirtiliyor.
Mardin’de bulunan toplu mezara ilişkin gelişmeler de, doğrusu “ortak” çalışmalar konusunda pek umut vermiyor.
Bu arada “Armenian Reporter” gazetesi de, Halaçoğlu’nun Hürriyet’teki açıklaması ile ilgili olarak bir yanıt yayınladı. Hürriyet, buna yer vermediği için ben bu haberin tercümesine yer vermek istiyorum:
“Kapalı Ermeni Arşivleri Konusundaki İddialarına İlişkin Yalanlama Armenian Reporter Yazı kurulu Ermeni Devrimci Federasyonu’nun (Dashnaktsutiun) 1925 yılını da içine alan arşivinin araştırmacılara açık olduğu, 1980’lerin sonunda Watertown, Mass. Arşivinin sorumluluğunu üstlenmiş olan Tatul Sonentz-Papazian tarafından teyit edilmiştir. Onun açıklaması Türk Tarih Kurumu’nun başkanı Yusuf Halaçoğlu’nun Ermenilerin bazı belgeleri gizlediğini iddia ederek Ermeni Soykırımı’yla ilgili kuşkular yaratmak amacıyla giriştiği kampanyaya cevaptır.
Hürriyet gazetesinin 20 Mayıs tarihli haberine göre, Sayın Halaçoğlu “Boston’daki Taşnak arşivi çok önemli. Bunlar günümüzde sorulan pek çok sorunun cevabını içeriyor,” demiştir. “Taşnaklar hâlâ daha kendi arşivlerini açamayacaklarını, çünkü bunları kataloglayacak paraları olmadığını söylüyor. O zaman ben de derim ki: Sadece arşivlerin açılması karşılığında, ihtiyacınız olan parayı biz temin edebiliriz.’ Ama bize cevap verilmedi.”
Bir Ermeni muhabirle telefonla yaptığı görüşmede, Sayın Sonentz-Papazian 1925 yılını da içine alan arşivin kataloglanmasının aslında 1995’te tamamlanmış olduğunu söyledi. Sayın Sonentz-Papazian, Küçük Asya, Kafkasya ve dünyanın diğer yerlerindeki Ermeni Devrimci Federasyonu’nun (ARF) binlerce belgesini içine alan bu arşivler mikrofilme alındığını ve araştırmacıların çalışmalarına açık olduklarını söyledi.
Arşiv tarihçi Houri Berberian, Vincent Lima ve son olarak Dikran Khaligian dahil çeşitli araştırmacılar tarafından kullanılmıştır.
Arşivden günümüze kadar beş kalın cilt tutan belgeler yayınlanmıştır. İlk dört cilt müteveffa Hratch Dasnabedian tarafından hazırlanmıştır. Beşincisini hazırlayan Yervant Pamboukian’dır. Sayın Pamboukian muhabirimize altıncı cilt üzerinde çalışmakta olduğunu bildirmiştir. Kurum dışından bir yüklenici tarafından bütün mikrofilm koleksiyonunun dijital formata dönüştürülmekte olduğunu da eklemiştir.
Hürriyet’teki haberde, Sayın Halacoğlu’nun kataloglamayı kolaylaştırmak ve arşivi açmak için ARF’ye 20 milyon $ önerdiğini söylediği aktarılmıştır. “Tarihçi Ara Sarafian ve Hilmar Kaiser’den bu öneriyi oradaki meslektaşlarımıza iletmelerini istedim.”
Muhabirimizin kendisine ulaştığı Sayın Sarafian kendisine böyle bir öneri getirildiğini reddetmiştir. “Bu açıkça reklam kokuyor” demiştir. “Halaçoğlu böyle reklamlardan medet umuyor.” Ama, Ermenistan dışındaki diğer Ermeni arşivlerinin kullanılmasıyla ilgili sorunların hâlâ sürdüğünü de eklemiştir.
Sayın Sonentz-Papazian ise Sayın Kaiser’i daha bir ay önce görmüş olduğunu ve böyle bir önerinin iletilmediğini söylemiştir.” The Armenian Reporter, 24 Mayıs 2008.
Ragıp Zarakolu