GÜNCEL

TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu, Sendikalar Kanunu ile Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunlarında değişiklik yapılmasını düzenleyen kanun teklifini alt komisyona sevk etti. Kanun değişikliğinin yakın zamanda yasalaşması mümkün. Her zamanki gibi sendikalar kendilerini ilgilendiren en önemli yasa değişikliği karşısında da yeterince aktif değil.
Yeni yasada mevcut yasaya göre olumlu değişiklikler var.
Değişikliğe göre, sendikalar ve konfederasyonlar uluslararası faaliyette ve işbirliğinde bulunabilecek, yurt dışında temsilcilik açabilecek, yurt dışında sendika ve üst kuruluş kurabilecek.
Tasarıya göre, sendikalar en az 7 kişinin bir araya gelmesiyle oluşturulabilecek. Sendikalara üye olmada aranan yaş sınırı 16’dan 15’e çekiliyor. Sendika kuruculuğu için Türk vatandaşı olma şartı kaldırılıyor. Yetkili sendikanın belirlenmesinde yüzde 10 barajı kaldırılıyor. Düzenleme ile işçi ve işveren sendikalarının kurulabileceği iş kollarının sayısı 28’den 19’a düşürülüyor. Grev gözcüleri için kulübe, çadır, baraka kurma yasağı kaldırılıyor. Sendika üyeliğinde noter şartı kaldırılıyor. Eğitim ve öğretim kurumlarında çalışanlara da grev ve lokavt hakkı tanınıyor. Sendika ve konfederasyonların grev gözcüleri için kulübe, çadır, baraka kurma yasağı kaldırılıyor. İşçi ve işveren sendikalarının kurulabilecekleri iş kollarının sayısı 28’den 19’a düşürülüyor.
Bunlar olumlu değişiklikler. Bir de devam eden olumsuzluklar var. AKP Hükümeti, kanun değişikliği ile getirilen düzenlemelerin İLO ve AB normlarına göre yapıldığını iddia ediyor ama bu doğru değil. Yeni düzenlemede de grev yapmak çok zor.
Can ve mal kurtarma işlerinde, cenaze ve defin işlerinde, kamu kuruluşlarınca yürütülen itfaiye, noterlik, su elektrik, doğalgaz üretimi, tasfiyesi ve dağıtım işlerinde grev yasağı devam ediyor. En az 80 bin üyeye sahip konfederasyona üye olan sendikalara, iş yerlerinde yarıdan bir fazla çoğunluğu sağlamaları halinde toplu sözleşme yapma imkanı getiriliyor. Böylece işyeri sendikası ya da bağımsız sendikaya olanak tanınmıyor.
Sendika genel kurulları, şube açmak veya sendika şubesinin faaliyet sahasındaki iş yerinde üye sayısının 250’inin altına düşmesi halinde şubenin kapatılması için sendika yönetim kuruluna yetki verebilecek. Sendikaların yerel şubeleri, yönetimlerin vesayeti altında olacak. Her an kapatılma tehlikesi ile karşı karşıya kalacak.
Sendika ve konfederasyonların tüzükleri Anayasa’da belirlenen Cumhuriyetin niteliklerine ve demokratik esaslara aykırı olamayacak. Sendika ve konfederasyonların tüzük ya da diğer belgelerinde kanuna aykırılık tespit edilmesi ya da kuruluş koşullarının gerçekleşmediğinin anlaşılması durumunda eksikliklerin bir ay içinde tamamlanması istenecek. Eksiklikler tamamlanmadığı takdirde sendika ve konfederasyonun faaliyetinin durdurulması için iş mahkemesine başvurulacak. Mahkeme, kanuna aykırılığın veya eksikliğin giderilmesi için sendikaya 60 günü aşmayan süre verecek. Bu sürenin sonunda tüzük ve belgeler kanuna uygun hale getirilmemişse, sendika veya konfederasyonun kapatılmasına karar verilecek. Yani, yine tüzüğü nedeniyle sendika kapatılması uygulamasına devam ediliyor. Anayasa’da belirtilen Cumhuriyet niteliklerini hepimiz biliyoruz. Sosyalizm, sınıfsız toplum vb. amaçlar sendikalara yasaklanıyor.
Siyasi partiler, sendika ve konfederasyonlara mali yardım ve bağışta bulunamayacak. Sendika ve konfederasyonlar da bu tür yardım ve bağışları kabul edemeyecek. Avrupa’nın pek çok ülkesinde sendikalar ile siyasi partiler organik ilişkilere sahiptir. Örneğin Almanya’da sendikalar sosyal Demokrat parti’nin işçi örgütü gibidir. Ab normları vs. diyen AKP yine sendikalara siyaset yasağı getiriyor. Tabii, hükümetlerine yakın sendikacılara AKP’ yi desteklemek serbest.
Sendika ve konfederasyonlara bağış ve nakdi yardımlar, bankalar aracılığıyla yapılabilecek. Düzenlemeye aykırı olarak yardım aldıkları belirlenen sendika veya konfederasyonun aldıkları yardımlar hazineye devredilecek. Sendikalara banka aracılığıyla bağış yapılması sendikaların bağış almasını engelleyecektir. Çünkü, bankaların aldığı masraf ve komisyonlar (üç beş lira bağış yapacak kişileri daha fazla banka masrafı ödemeye zorlayacağı için) bağış ve nakdi yardım yapılmasını engelleyecektir
Grev ve lokavt halinde mülki idare amirlikleri tarafından tedbirler İçişleri Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın hazırlayacağı yönetmelikle belirlenecek. Grev uygulanan iş yerinde ‘Bu iş yerinde grev vardır’, dışında afiş, pankart türü ilan araçları asan veya yazı yazanlara 10 bin YTL para cezası uygulanacak. Yani, bu iş yerinde grev vardır diyebiliyorsunuz ama taleplerinizi içeren pankart ve döviz asmak yasak, grev yerinin önünde beklemek yasak, grev kırıcıları engellemek yasak, patronun grev kırıcı işçi çalıştırması serbest, fabrikadan mamul mal çıkarması, fabrikaya ham madde sokması serbest.
Sonuç olarak, grev yapamayan, fabrikada çoğunluk oyu ile grev kararı alamayan, grev esnasında gerçek manada üretimi durduramayan, hak grevi, dayanışma grevi, genel grev yapamayan bir sendika AKP hükümetinin yeni düzenlemeye göre tarif ettiği sendika.
Bu değişikler, Genel kurula gelmeden sendikalar gerekli müdahaleyi yapmalıdır. Yoksa, yine geç kalınacaktır.
Kamil Tekin Sürek