Kadın emeği görünür olsun diye…

Türkiye’de hakim olan kadına bakış açısı kadınları eve kapatıyor. Bu nedenle Ankara’da ev eksenli çalışan kadınların kendilerini ifade etmeye olanak sağlayacak, dayanışma ve eşitlik ilkelerinin hakim kılınacağı bir oluşum meydana getirildi. Birlikte olmak, müdahale etmek, değiştirmek…
23 kadın, 2007 yılında Ankara’ da bu çerçevede, Kozadan İpeğe Ev Eksenli Çalışan Kadınlar Kooperatifini kurdu. Kooperatif kuran kadınlar; kendi deyimleriyle “yok sayılan emeklerini görünür kılmanın” çağrısını yaptılar. Onlar görmezden gelinen, güvencesizliğe mahkum edilen, aracıların insafına terk edilen milyonlarca kadının taleplerine bir ses vermek için çabalıyorlar. İğne oyasından, keçe aksesuarlara, kumaş keselere, bez çantalara, oyalı takılara, şarap şişesi kılıflarına kadar daha birçok ürün yaratıyorlar. Kadınlara sürekli iş olanağı sağlayarak ekonomik güçlerini arttırmayı, emeklerini sömüren aracılara bağımlılığı ortadan kaldırmayı, kadınların güçlenmesini, emeklerinin görünür olmasını sağlamaya çabalıyorlar. Atölye çalışmaları, seminerler, toplantılar örgütlüyorlar. Asgari ücret, sosyal güvenlik, sendikal haklar başta olmak üzere hakları için çabalıyor örgütleniyorlar. Kooperatife üye kadınlarla bir araya gelip, çalışmalarını konuştuk.
‘Yoksulluk en çok kadınları etkiliyor’
Sosyal Hizmet Uzmanı olan 56 yaşındaki Gül Erdost, aynı zamanda Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın kurucu üyesi. Kadın hakları mücadelesinin, insan hakları mücadelesinde önemli bir yer tuttuğunu belirten Erdost, ellerinden geldiği kadar kadınlar için çalıştıklarını aktarıyor. Kadınların kendilerini ifade etmesi ve yeteneklerini ortaya çıkarmaları açısından uğraştıklarını ifade eden Erdost, “Yoksulluğa karşı mücadele ederek, kadın haklarına sahip çıkılabilir. Yoksulluk sadece belli bir ücretin altında kazanmak ve hayatını onunla devam ettirmek değildir. Eğitim, sağlık, ulaşım ve örgütlenme gibi haklarını kullanamamak en büyük yoksulluktur” diyor. Erdost, yoksulluğun en fazla kadınları etkilediğinden bahsediyor. Hakkâri’den, Tekirdağ’a kadar tüm ev eksenli çalışan kadınlara ulaşmaya çalıştığını belirten Erdost, Mamak’ta da ev eksenli çalışan kadın çokluğundan söz ediyor. Kozadan İpeğe Ev Eksenli Çalışan Kadınlar Kooperatifi’ni kadınların kendi emeklerine sahip çıkabilmeleri için 2007 yılında kurduklarını ifade eden Erdost, tüm bu çabaların kadınların sosyalleşmesi, evdeki pozisyonlarının güçlenmesi bakımından oldukça önemli avantajlar sağladığı vurgusunu yapıyor.
Kadınların ayakta durmalarına katkı…
Kozadan İpeğe Ev Eksenli Çalışan Kadınlar Kooperatifi kurucularından ve yönetim kurulu üyesi Nurcan Yalçın, “Bu kooperatifin büyük bir ihtiyaçtan doğduğunu düşünüyorum. Ev eksenli çalışan kadınların sosyalleşmeleri, ev ekonomilerine katkıda bulunmaları için kuruldu” diye konuşuyor. Başlıca sorunlarının; ürün geliştirme ve pazar bulma olduğunu söyleyen Yalçın, Kooperatifin kurulduğundan bu yana bir hayli genişlediğini ancak hedeflerinin başkaca kadınlara da ulaşabilmek olduğunu belirtiyor. Mamak’la sınırlı kalmadan tüm Ankara’yı da bu projeye dâhil etmek istediklerini söyleyen Yalçın, kadınların kendi ayakları üzerinde durabilmeleri için katkı sunmak istediklerini belirtiyor. “Kooperatifte verilen eğitimin sonuçları toplamak ve görmek bizi gururlandırıyor” diyen Yalçın, bir taraftan kadın emeğini görünür kılmak istediklerini ifade etti. “Sosyal bir kooperatifiz; çevredeki kadınların sorunlarına ilişkin ayda bir toplantılar yapmaya başladık. İlk toplantımızı kadınların çok etkilendiği bir mesele olan ‘depresyon’ üzerine bir psikologun katılımıyla gerçekleştirdik” şeklinde planlarını aktaran Yalçın, 8 Mart’ta, 1 Mayıs’ta, SSGSS yasası karşı yapılan mitingde alanlarda olduklarını belirtti. Kendi pazarlarını yarattıklarına değinen Yalçın, TMMOB dışında hiçbir destekçilerinin olmadığını, taleplerini ifade ettikleri belediye, kaymakamlık, Halk Eğitim Merkez’lerinden de hiçbir sonuç alamadıklarını ifade ediyor.
Ev eksenli çalışan bir kadın olarak kendini tanımlayan 43 yaşındaki Naciye Şafak, “Bu kooperatifle birlikte örgütlü olmanın bizlere nasıl güç kattığını gördük” diyerek aralarındaki dayanışmadan çok mutlu olduğu da ifade ediyor.
Kadınlar kendilerini keşfetti
Gülsen Erdem, işini zevkle yaptığını söylüyor. Erdem, kooperatifte aldıkları özgüven eğitimleriyle kendilerine olan güvenlerinin arttığını aktarıyor. “Buradan maddi olarak hiçbir şey kazanmamış olsak bile en azından evde eşlerimiz karşısında, dışarıda da çevremize karşı pozisyonumuz değişti” diyen Erdem, kadın gücünü fark ettiğinden söz ediyor.
Fatoş Sönmez ise kooperatifle birlikte adeta hayatının değiştiğini söylüyor. Burada bir şeyler tasarlayıp, üretmelerinin kendileri için terapi olduğunu belirten Sönmez, “Ben buradan tüm kadınlara benzer kooperatifler kurmaları için çağrı yapıyorum” diyerek, kooperatif aracılığı ile aralarında güzel bir dayanışmanın ve dostluğun geliştiğini de sözlerine ekliyor.
39 yaşında Hülya Ülger, eğitimlerle birlikte kendisini çok fazla geliştirdiğini, grup oldukları zaman daha güçlü olduklarını söylüyor. Diğer kadınlara çağrı yapan Ülger, “Evde kapalı kalmayın. Dışarı çıkın, başka alanlarda da olsa birleşmeye, örgütlenmeye benzer kooperatifler kurmaya çalışın” diyor.
Fatma Yördem “İyi ki evden çıkmışım” diyenlerden. Yördem, Mamak Belediye Başkanı Gazi Şahin’in kendilerine verdiği overlok makinesi sözünü hatırlatarak, artık sözünü tutmasını istiyor. (Ankara/EVRENSEL)
Elif Sancı - Onur Öztürk