Büyük üstat dengini bulamadı

İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın düzenlediği İstanbul Uluslararası Caz Festivali’nin önceki gece konukları, Hindistanlı tabla ustası Zakir Hussain ve İsmail Tunçbilek, Aytaç Doğan ve Hüsnü Şenlendirici’den oluşan Taksim Trio grubuydu.
Aya İrini’de gerçekleşen konsere çok yoğun bir ilgi vardı. Daha önce birlikte çalışmış olsalar da geçtiğimiz sene Taksim Trio isimli albümle, grup olarak çalışmaya başlayan İsmail Tunçbilek (bağlama), Hüsnü Şenlendirici (klarnet), Aytaç Doğan (kanun) çoğu kendi bestelerinden oluşan enstrümantal bir albüm kaydetmişlerdi. Taksim Trio, üç enstrüman dışında başka hiçbir enstrüman kullanmamışlardı ve birçok çevre açısından da beğeni toplamışlardı. Üç enstrümanın da solo enstrüman olduğunu düşündüğümüzde, işin zorluğu, biri solo çalarken diğerlerinin ne yapacağıa iyi karar verilmesidir. Yoksa müzikal bir karmaşanın içine düşülmesi an meselesi olacaktır. Albümün ses kalitesi başarısının yanı sıra ritim eksikliği, İsmail Tunçbilek’in bağlamada ustalaştığı teknik ve Aytaç Doğan’ın kanununu müziğin ritimsel yönünü destekler şekilde kullanmasıyla aşılmıştı. Kendilerine has üslupla üç solo enstrüman kimisi doğaçlama, kimi düzenlemelerden oluşan şarkıları pek çok insanın beğenisini toplamıştı. Taksim Trio ismiyle birçok yerde konser veren grubun bu seneki en önemli konseri de Zakir Hussain’le önceki gece gerçekleştirdikleri konser oldu. Zakir Hussain’in tabladaki ustalığının onun yeteneklerinden bağımsız olarak başkaca bir tarafı da var. Hindistan’da binlerce yıllık bir geleneğin enstrümanıdır tabla. Bütün bir Hindistan müziğinin zenginliklerini tablada görmek mümkündür. Zaten “Doğu” müziği ile “Batı”nın arasındaki fark da burada yatmaktadır. Doğu müziği dendiğinde akla gelen, Hindistan, Afrika bütün bir Ortadoğu müziği Batı’dan öncelikle ritmik olarak ayrılır. Çok karmaşık ritim formlarına sahip olan Doğu müziğinin müzikal renkliliğinde bu karmaşık ritimler çok büyük rol oynar. İşte Hindistan, bu renk içerisinde apayrı bir yere oturmaktadır. Çocukluktan başlayan bir usta çırak ilişkisiyle ilerleyen tabla çalımında “usta” olabilmenin koşullarından birisi zor, karmaşık denilebilecek ve aslında o kültürün kendisi demek olan ritimlerin icra edilmesidir. Zakir Hussain binlerce yıllık geleneğin önemli bir taşıyıcısıdır. Hint müziğinin zenginliğini dünyaya taşımasının yanı sıra, çaldığı gruplarda tabla tekniğindeki ustalığı da kullanarak ortaya çıkardıkları müzikle dünya müzisyenlerine önemli bir ufuk açmıştır.
Trio ezberini çaldı
Konu Zakir Hussain’in herhangi bir gruba çalması olunca mesele ritimciyle ortaya çıkan müzik arasındaki ilişkiyle değerlendirilemez. Önceki akşamki konser açısından da böyle düşünürsek, Türkiye’nin alanında başarılı üç müzisyeniyle, Zakir Hussain’in buluşacak olmasının konser öncesinde garip bir heyecan uyandırdığı söylenmeli. Her konser öncesi dinleyici, sahnede olacaklara ilişkin bir tahmin yürütür. Taksim Trio’nun bu isimle çıkardıkları albümlerinden konserlerine de birtakım şarkılar taşıyacaklarını tahmin etsek de tamamen bir Taksim Trio konseri olacağını tahmin etmemiştik. Sonuçta dünyanın en iyi ritimcilerinden birisi olan Zakir Hussain, gittiği her yere kendi ritimsel zenginliklerini de götürüyor. Burada da Taksim Trio çalacak ve Zakir Hussain onlara eşlik edecekse, Zakir Hussain’in gelmesinin sadece onu çok sevenler açısından bir esprisi olduğunu düşünüyorum. Trio’nun müziği tek başına ele alındığında güzel olabilir, ancak bu müzik Türkiye’den de herhangi bir ritimcinin eşlik edebileceği bir müzikse, “Zakir Hussain o sahnede neden vardı” diye sormadan edemiyor insan. Konser boyunca Zakir Hussain’in tek başına çaldığı kısımda onun müzikal derinliğini görme şansımız oldu. Bu bakımdan korserle ilgili olarak Hüsnü Şenlendirici’nin özellikle vurgulayarak söylediği, “Konserin yüzde yetmişi doğaçlamaydı” lafı çok fazla gerçeği yansıtmıyor, çünkü zaten her koşul ve durumda “önüne konanı yiyebilen” bir insan Zakir Hussain. Bu konser Caz Festivali içerisinde ancak Taksim Trio’nun, Zakir Hussain’in müzikal derinliğini ifade edebilecek bir müzikal repertuvarla hazırlanmasıyla yer alabilirdi. Sonuç olarak ritim ustası Zakir Hussaini sevenler için hayal kırıklığı, Taksim Trio’yu sevenler için ise keyifli bir gece oldu. Ne yazık ki Zakir Hussain’in dengi müzisyenlerle sahne alamamış olmasının vebalini dinleyiciler büyük ritimcinin yapabileceklerinin çok azıyla yetinerek yaşamış oldular. (İstanbul/EVRENSEL)
Yasin Kayırtar