Rusya’ya Şİ֒den dolaylı destek, G-7’den açık kınama

Rusya’nın Güney Osetya’yı ve Abhazya’yı tanıma kararı NATO ve Batı ile ilişkilerindeki gerilimi arttırırken yeni saflaşmaları da beraberinde getirdi. Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev’in çağrısıyla dün bir araya gelen Şanghay İşbirliği Örgütü Rusya’nın “bölgedeki barış ve işbirliğine yönelik faal rolünü” desteklediğini bildiren bir deklarasyon yayınladı. Abhazya ve Güney Osetya’nın bağımsızlıklarının tanınması konusunda ise açıklama yapılmadı.
Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’de yapılan zirvede yayınlanan deklarasyonda, “ŞİÖ ülkeleri devlet başkanlarının, Güney Osetya’daki sorunun çözülmesi amacıyla Moskova’da kabul edilen 6 prensibin memnuniyetle karşıladıkları ve Rusya’nın bu bölgedeki barış ve işbirliğine yönelik faal rolünü destekledikleri” belirtildi.
Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda basına kapalı olarak gerçekleştirilen oturuma ŞİÖ üyeleri Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Tacikistan’ın liderlerinin yanı sıra gözlemci statüsünde bulunan İran ve misafir ülke Afganistan da devlet başkanı seviyesinde temsil edildi.
Çin Devlet Başkanı Hu Jintao, “Şanghay İşbirliği Örgütü’nün (ŞİÖ) bölgesel güvenlik ve istikrarın sağlanmasında daha faal rol alması gerektiğini” söyledi. ŞİÖ ülkelerinin, kendi ülkelerinin toprak bütünlüğü ve egemenliğiyle ilgili olarak müşterek tutum sergilediğini söyleyen Hu, örgüt çerçevesinde ekonomik işbirliğinin daha da geliştirilmesine önem verilmesi gerektiğini belirtti. Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev de konuşmasında, Şİ֒nün Avrasya bölgesinde güvenlik ve istikrarın sağlanmasında önemli bir unsur olduğunu kaydetti.
“ŞİÖ ülkelerinin müşterek tutumunun, Gürcistan’ın Güney Osetya’ya saldırısını aklamaya çalışanlar için ciddi bir mesaj olacağını” söyleyen Medvedev ise ŞİÖ ülkeleri liderlerine, “ülkesinin bu konudaki barışçıl çabalarıyla ilgili, anlayış ve tarafsız değerlendirmelerinden dolayı” teşekkür etti.
Medvedev çok sayıda ülkenin Şİ֒ye tam üye olma girişiminin, örgütün uluslararası ağırlığını gösterdiğini belirterek, örgütün etkinliklerinde gözlemci sıfatıyla yer alan ülkelerin artık ŞİÖ bakanlar toplantısına davet edileceğini kaydetti. Rusya’nın, ŞİÖ himayesinde bir Afganistan konferansı düzenlenmesine üyelerin güçlü destek verdiğini anlatan Medvedev, Şİ֒nün Afganistan’daki yeniden yapılanma sürecinde rolünün güçlendirilmesini de istedi.
Zirvede imzalanan diğer belgeler arasında üye ülkeler arasında terörle mücadele konusunda ortak tatbikat yapılması ile silah ve patlayıcı madde kaçakçılığıyla mücadelede işbirliği anlaşması ve ŞİÖ Bankalararası Kurumu ile Avrasya Kalkınma Bankası arasında ortaklık ilişkileri memorandumu bulunuyor.
Şangay Beşlisi, 1996 yılında, Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ın katılımıyla, NATO’nun bölgedeki nüfuzunu dengelemek amacıyla kurulmuştu. 2001’de Özbekistan’ın da katılmasıyla ittifak, Şangay İşbirliği Örgütü adını aldı. Rusya, Şİ֒nün Haziran 2009’da Rusya’nın Ekaterinburg kentinde yapılacak olan bir sonraki zirvesinde dönem başkanlığını üstlenecek.
G-7’den kınama
Dünyanın önde gelen yedi sanayileşmiş ülkesi, Rusya’nın Abhazya ve Güney Osetya’nın bağımsızlığını tanımasını ortak bir şekilde kınadı. Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, ABD ve İngiltere, Moskova’nın “ayrılıkçı bölgelerin bağımsızlığını tanıyarak” Gürcistan’ın egemenlik ve toprak bütünlüğü haklarını ihlal ettiğini söylediler. G7, Rusya’nın Gürcistan karşısında orantısız güç kullanmasını ve ülkenin bazı bölgelerini hala işgal altında tutmasını da sert bir dille eleştirdi. Rusya’nın da katılımı ile G-8’i oluşturan grup son gelişmelerin ardından Rusya’yı grup dışı bırakmayı tartışıyor.
Miliband: Topyekün bir savaş söz konusu değil
Ukrayna’ya önceki gün bir ziyaret gerçekleştiren ve Rusya’ya karşı uluslararası bir koalisyon oluşturulması önerisinde bulunan İngiltere Dışişleri Bakanı David Miliband ise dün BBC radyosuyla yaptığı söyleşide “Rusya’ya karşı topyekün bir savaş açmanın söz konusu olmadığını” söyledi. İngiltere Dışişleri Bakanı, Ukrayna ziyaretinin amacının da Rusya’yı kışkırtmak değil, bu ülkenin demokratik seçimlerine destek vermek olduğunu öne sürdü.
Gelişmeleri “Avrupa’da Sovyetler Birliği’nin dağılmasından bu yana yaşanan, sükunet ve istikrarı tehdit eden bir uluslararası kriz” olarak tanımlamanın daha yerinde olacağını belirten Miliband, Rusya’nın, bölgenin yeni haritasına uyum sağlayamadığını savundu ve Batılı ülkelerin Rusya’ya petrol ve gaz konusundaki bağımlılığını azaltması gerektiğini belirtti.
‘Hastalıklı hayal gücünün ürünü’
Öte yandan AB dönem başkanı Fransa’nın, Rusya’ya karşı yaptırım kararının alınması için görüşmelere başlanacağını açıklaması Rusya’nın jet tepkisine neden oldu. AB dönem başkanı Fransa’nın Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, pazartesi günü Gürcistan’la ilgili yapılacak zirve toplantısında Rusya’ya karşı “yaptırımlar düşünülüyor” dedi, ancak ayrıntı vermedi.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise Kouchner’in, AB liderlerinin Rusya’ya yaptırımlar uygulamayı düşündüğü ve Rusya’nın yakında Moldova, Ukrayna ve Kırım’a saldıracağı yolunda açıklamalarda bulunduğunu, Söz konusu açıklamaların, “hastalıklı bir hayal gücünün ürünü ve tam bir zihin karışıklığının göstergesi” olduğunu söyledi
Gürcistan’dan tek yanlı bağımsızlık ilan eden ve Rusya’nın bağımsızlığını tanıdığı Abhazya’nın lideri Sergey Bağapş, Rusya ile birleşme “niyetlerinin olmadığını” söyledi. Fransa’nın France 24 televizyonuna verdiği demeçte, “Rusya ile birleşmenin söz konusu olmadığını söyleyen Bağapş, “Rus pasaportları aldık çünkü iç savaştan sonra hayat çok zordu ve sadece Rusya yardımımıza koştu” diye konuştu. Bu arada Güney Osetya Gürcistan’a ait bir insansız uçak düşürdüklerini açıkladı. (DIŞ HABERLER)