‘Eserlerimin bir yanı modern, bir yanı geleneksel’

Fransız hat sanatçısı Hakikat Feller, ramazan nedeniyle İstanbul Feshane’de eserlerini ziyaretçilerle buluşturduğu bir sergi açtı. Feller ile, geleneksel İslam sanatlarının bugünü, Avrupalıların İslam Medeniyetine bakış açısı ve sanatçının İstanbul Feshane’de açtığı son sergisi üzerine görüştük.

Görsel sanatlar ile ilgilenmeye ilk ne zaman başladınız?
Ben çocukluğumdan beri görsel sanatlarla ilgilenen ve bu dalda eserler veren bir insanım. Eğitimim de bu temel üzerine oturdu. Babamın çok genç yaşta yönlendirmesi ile on bir yaşında bir desen okuluna gitmeye başladım.

Sizin geleneksel hat sanatına birtakım yenilikler getirdiğinizi görüyoruz. Örneğin diğer hat eserlerinin aksine sizin eserleriniz üç boyutlu; eserlerinizde birtakım modern desenlere yer verilmiş. Eserlerinizi oluştururken klasik İslami hat sanatı geleneğinden başka hangi kaynaklardan besleniyorsunuz?
Sonuçta benim izlediğim bir yol var. Avrupa sanatına da İslam sanatına da aşinayım. Ben sonuçta klasik desenler ile çalışıyorum. Şu anda sergimde gördüğünüz gibi bütün karakterler gayet eski. Bu sergideki karakterler Arap alfabesinin 11., 12. yüzyıldaki harf karakterlerinden oluşuyor. Ancak ben geleneksel olanı modern bir şekilde yorumluyorum. Bu açıdan benim eserlerimin bir yanı modern, bir yanı ise geleneksel.

Bir de aynı zamanda siz Konya Mevlana Türbesi ve Karaman’daki bir camiinin restorasyon çalışmalarına katıldınız. Bu çalışmalarınız hakkında bilgi verir misiniz?
Benim Konya’ya restorasyon amaçlı gelmem 25 sene önceydi. O zaman hattat Mustafa Baytar Bey ile tanışmıştım. Semşettin Türbesi’nde ve Mevlana Türbesi’nde birlikte çalışmıştık. Ancak Sufizmi ve Mevlana’yı Afgan bir arkadaşım vasıtası ile zaten tanıyordum.

Mevlevilik hakkında araştırmalar yapmış biri olarak şu anda gerçek anlamda Mevlana ve Tasavvuf düşüncesi anlaşılıyor mu? Yoksa sadece ülkenin yurtdışına tanıtımında bir turizm nesnesi olarak mı kullanılıyor?
Tasavvuf hayatımda olan bir olgu. Dışarıya kapalı bir insan değilim; dünyaya at gözlüğü takar gibi tek yönden bakmıyorum. Farklı fikirlere gayet açık bir insanım. Tabii ki Türkiye’de Mevlana ve Tasavvuf ile ilgilenen bir sürü insan var. Ancak onların ne kadar samimi ve içten olduklarını bilemem. Sonuçta bu kalpte olan bir şeydir.

Bir Fransız hat sanatçısı olarak Avrupa’da geleneksel İslam sanatlarının yeterince takip edildiğini ve anlaşıldığını düşünüyor musunuz?
Tabii ki Avrupa’da İslam sanatlarını seven ve sanatlarla ilgilenen birçok insan var. Aynı zamanda İslam Medeniyeti üzerine çalışmalar da çok fazla. Ama tam olarak anlaşılıp anlaşılmadığı konusunda kesin bir şey söyleyemem.

Siz bazı röportajlarınızda Fransa’daki yaşamınızın 11 Eylül saldırılarından sonra gitgide zorlaştığını ifade ediyorsunuz. 11 Eylül’den sonra bir müslüman olarak Fransa’da ne gibi zorluklar ile karşılaştınız? Fransa’da yaşayan Müslüman toplumu kendini rahat bir şekilde ifade edebiliyor mu?
Fransa’da yaşayan birçok müslüman 11 Eylül saldırılarından sonra oluşan olumsuz havadan rahatsız oldu ve etkilendi. Açıkçası benim sadece sanatım var ve politika ile hiç ilgilenmiyorum. Aşırı hiçbir uca yönelmiyorum. Bulunduğum ortamda politik duruş konusunda bir aşırıya gitme görürsem hemen kendimi oradan geriye çekiyorum. Ben sadece kendi sanatımı icra ediyorum, sanatçı kişiliğimi yaşıyorum.

Geçen senelerde sizin Fransız Kültür Merkezinde bir serginiz olmuştu. Acaba o serginizde yer alan hat örnekleriniz ile Feshane’deki serginizde yer alan eserler arasında teknik bakımdan farklılıklar var mı? Yeni serginizdeki eserlerinizde birtakım deneysel çalışmalara başvurdunuz mu?
Aslında yeni eserlerimde tarzımı pek değiştirmedim. Sadece bir önceki sergimde biraz daha büyük tablolarda sufi önde gelenlerinin isimlerini yazmıştım.

Çalışmalarınızda “üstad” kabul ettiğiniz, onları örnek aldığınız düşünürler, sanatçılar kimlerdir?
Tabii ki etkilendiğim birçok sanatçı oldu. Hatta bütün kaligraflardan hayalgücümü geliştirme ve yazıları kopyalama konusunda etkilendim diyebilirim. Bütün bu incelemelerim sonucunda benim kendi tarzım, kendi sanatım ortaya çıktı. Etkilendiğim sanatçılar arasından direk bir isim vermek bana ister istemez zor geliyor. Ama benim sanatımı doğrudan etkileyen hattatlar arasında Aziz Efendi’yi ve Haşmettin Efendi’yi sayabilirim. (İstanbul/EVRENSEL)
Uğur Hali Karakullukcu