Piyasaların yangını sönmüyor

Bilinmezlik sürüyor. Zararın boyutu belli değil. 600 trilyon dolarlık türev araçlarla oluşturulmuş balon ekonominin ne kadarı temizlenmeli. Temizlenmenin etkisi ne olur. Faturanın ne olduğu bilinmiyor. ABD’de hangi finans kuruluşunun ne kadar zararı olduğu kesin olarak bilinmiyor. ABD’de hangi bankanın çıkardığı tahvilin,borç senedinin karşılıksız olduğu, karşılıksız kâğıtların toplamı bilinmiyor. Karşılığı olmayan tahvillerin, bonoların ABD içinde ve dışında hangi bankaların, finans kuruluşlarının ve fonların portföyünde olduğu, bu bankaların, finans kuruluşlarının ve fonların zararlarının ne olduğu bilinmiyor.
Tasfiye operasyonunun balon ekonominin rüzgarındaki reel ekonomiye etkisi bilinmiyor. Bir temizleme operasyonunda tüketici kredisi batağının ne kadar olacağına dair kimsenin bir fikri yok.
Karşılığı olmayan tahviller, bonolar ve borç senetleri karşılığı bankaların, finans kuruluşlarının ve fonların nerelerde yatırım yaptıkları bilinmediği için krizin etkisinin ne olacağını kimse ön göremiyor. Şu an yapılan krizin yayılmasını önlemek adına piyasaya para akıtılarak yangın söndürülmeye çalışılıyor. Ama yangın sönmüyor. Her gün bir batış, el koyma, durgunluk haberi duymak, sıradan hale geldi.
Ulusa bunları anlatmak lazım
Küresel mali kriz, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Ulusa Sesleniş konuşmasında yer aldı. Erdoğan, Türk ekonomisinin krize karşı dayanıklı olduğunu ifade etti. Başbakan ‘Türkiye krizlere karşı zayıf değil’ diyor ama gelişmeler başbakanı desteklemiyor.
Krizin Türkiye’ye etkisi git gide artıyor. AB pazarı daralıyor. Her ne kadar Başbakan Erdoğan, Türkiye’nin bugün dünyada hüküm sürmekte olan küresel dalgalanmaya karşı asla hazırlıksız ve duyarsız kalmadığını, gerekli önlemlerini zaten geride bırakılan 6 yıl boyunca alındığını vurgulasa da tehlike büyük.
Eski Hazine Müsteşarı ve CHP Tekirdağ Milletvekili Faik Öztrak, küresel krizin Türkiye üzerinde, gelişmiş ekonomilerdeki yavaşlamanın ihracat talebini azaltması ve büyümesi için gerekli dış kaynak temininin zora girmesi şeklinde olmak üzere iki yönlü bir olumsuz etki yapacağı değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye’nin krize çok yüksek ve artan bir cari açıkla yakalandığına işaret eden Öztrak, cari açıktaki artışın, büyümedeki ciddi gerilemeye rağmen sürdüğüne dikkat çekti. Öztrak, bu durumun Türkiye’yi yükselen piyasalar arasında en riskli ülkeler kategorisine soktuğuna vurgu yaptı.
İngiltere’de banka depremi
İngiltere Hükümeti zor durumdaki en büyük finans kuruluşlarından biri olan Bradford & Bingley (B&B) bankasına el koyacağını resmen açıkladı. İngiltere Hazine Bakanlığı, İngiliz ekonomisinin istikrarını korumak amacıyla, B&B bankasının 91 milyar dolarlık konut kredisi ve kredi hesabını devralacağını bildirdi. İngiliz Hazinesi ayrıca, B&B’nin, tasarruf mevduatı hesabı ile şubelerinin İsyanyol bankası Santander’e satılışını kolaylaştırmak için 33 milyar dolarlık harcama yapacağı kaydedildi.
Hazine, B&B’nin 44 milyar dolarlık tasarruf mevduatı hesabı ile 200 şubesini satmasının ardından, grubun geri kalan kısmını da devletleştireceğini kaydetti.
AB’ye ihracat geriledi
Finansal krizin AB ekonomilerinde yol açtığı yavaşlama ve Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı olan bu ülkelere ihracatını baskılamaya başladığının işaretleri ağustosta alındı. Ağustos ayında Türkiye’nin en büyük ticaret partneri olan Almanya, İngiltere, İtalya, İspanya gibi başlıca AB ülkelerine yapılan ihracatta gerileme yaşandı. AB ülkelerine yapılan toplam ihracat ise sadece yüzde 0.9’luk artışla yerinde saydı. İhracat pastasında önemli yere sahip olan ülkelerde de düşüş gözlendi. Anılan dönemde Türkiye’nin gerçekleştirdiği ihracat İspanya’da yüzde 19.9, İngiltere’de yüzde 8.6, İtalya’da yüzde 3, Türkiye’nin başlıca ihracat pazarı olan Almanya’da yüzde 2.5 azalış gösterdi.
Otomotive kriz darbesi
Küresel finans krizinin Avrupa ekonomilerinde yol açtığı yavaşlama, Türkiye’de başta otomotiv sektörünü olumsuz etkiledi. Avrupa ülkelerinde daralma giderek derinleşirken, üretiminin yüzde 70’den fazlasını bu bölgeye yapan ve zaten iç talep yetersizliğinin kıskacında bulunan Türk otomotiv sektöründe sıkıntının giderek arttığı bildirildi.
Otomotiv Sanayii Derneği Genel Sekreteri Ercan Tezer, İç pazardaki talep daralmasına ek olarak Avrupa’daki otomobil ve hafif ticari araç pazarındaki daralmanın üretimi olumsuz etkileyeceğine işaret etti.
Tezer, AB (27) ve EFTA toplamı otomotiv pazarında talep daralmasının giderek büyük boyutlara ulaştığına belirtterek, şunlara söyledi: “Üretiminin yüzde 70 den fazlasını bu bölgeye ihraç eden Türkiye otomotiv sanayi, iç pazardaki talep daralması ile birlikte bundan önemli oranda etkilenecek” dedi.
Fortis’e üç devlet el koydu
Benelüks ülkeleri Belçika, Hollanda ve Lüksemburg, mali sıkıntı içindeki Fortis’i kısmen kamulaştırarak iflastan kurtarma kararı aldı. Fortis Türkiye, Fortis Grup’un desteğinden “güçlü bir şekilde” yararlanmaya devam edeceğini bildirdi. AB Komisyonu’nun rekabetten sorumlu Üyesi Neelie Kroes ve Avrupa Merkez Bankası Başkanı Jean Claude Trichet’in de katılımıyla önceki gece geç saatlere kadar Fortis için çıkış yolu arayan Benelüks ülkeleri, piyasalardaki tedirginliğin de etkisiyle ödemelerini yapmakta zorlanan bankaya ortaklaşa 11.2 milyar euro aktarmayı seçti.
Belçika Başbakanı Yves Leterme tarafından basın toplantısıyla açıklanan kurtarma planına göre Fortis’in her 3 ülkedeki birimlerinin yüzde 49’u kamuya devredilecek. Fortis’e Belçika 4.5 milyar euro, Hollanda 4 milyar euro ve Lüksemburg 2.5 milyar euro ödeyecek.
Kurtarma planına göre Fortis ayrıca, geçen yıl bir konsorsiyumla birlikte satın aldığı, ABN Amro’nun kendi payına düşen Hollanda’daki bankacılık birimini elinden çıkaracak. Fortis, küresel çalkantı ve ABD emlak piyasasındaki zararlar nedeniyle bankaların birbiri ardına rekor zarar açıkladıkları bir dönemde Royal Bank of Scotland ve İspanyol Santander’la birlikte Hollanda bankası ABN Amro’yu dünya bankacılık tarihinin rekoru olan 70 milyar euroya satın almıştı.
HSBC’de toplu işten çıkarma
İngiliz bankacılık devi HSBC, dünya çapında 1100 çalışanının işine son verecek. HSBC sözcüsü Gareth Hewett, yarısı İngiltere’deki yatırım bankacılığı bölümünden olmak üzere küresel bankacılık ve piyasa operasyonlarında görevli 1100 kişinin işten çıkarılacağını söyledi. Avrupa’nın yanı sıra Asya ve Amerika kıtasında da faaliyet gösteren HSBC’nin işten çıkarma kararından etkilenecekler arasında Hong Kong’da çalışan 100 kişi de bulunuyor.
HSBC’nin Hong Kong ve Çin’deki yöneticisi Peter Wong, başka işten çıkarmalar olması olasılığını gözardı etmediklerini belirterek, “Sanırım mali sektörde bu tür kararlar alınmaya devam edilecek” dedi. Dünya çapında 335 bin kişiyi istihdam eden HSBC, geçen ay yılın ilk yarısında kârının yüzde 28 düşerek 10.2 milyar dolar olduğunu, ABD’deki şüpheli alacakları nedeniyle 14 milyar dolar zarar ettiğini açıklamıştı.