12 Ekim 2008 00:00
70 yaşındaki birinin tasarrufu nasıl yok oldu
10 bin Avro tasarruf etmişti, şimdi hepsi bitti... Berlinli emekli İngrid Otto, iflas eden Lehmanın krize dayanıklı sertifikasına aldandığı için servetini kaybetti. Şimdilerde binlerce küçük tasarruf sahibi gibi İngrid Otto da posta aracılığıyla felaket haberini aldı.
10 bin Avro tasarruf etmişti, şimdi hepsi bitti... Berlinli emekli İngrid Otto, iflas eden Lehmanın krize dayanıklı sertifikasına aldandığı için servetini kaybetti. Şimdilerde binlerce küçük tasarruf sahibi gibi İngrid Otto da posta aracılığıyla felaket haberini aldı.
İngrid Otto, gazetede Lehmanın iflas ettiğini okuduğunda içine bir huzursuzluk çöktü. Lehman Brothers? Bu adı, büyük çabalarla biriktirdiği 10 bin Avro ile birlikte duymamış mıydı? Emekli kadın, parasını adı daha Müşteri Kredi Bankasıyken (KKB) yatırdığı Citibanka gitti.
Danışmanı aradı. Onunla ilgilenen kişi tatildeydi. Bunun üzerine başka bir banka görevlisine derdini anlattı: Parasını 15 ay önce beş yıllığına en güvenli şekilde yatırmıştı. Danışman o zaman sertifikalı olanlardan tavsiye etmişti. Lehman Brothersın Avrostoxx sertifikalı hizmeti en güvenilenlerdendi. En büyük risk belki bir sene faiz alamamak olabilirdi, ama o da imkansız gibiydi. Oldukça fazla faiz veriyorlardı. Yüzde 8e kadar yükseliyordu. Otto: Bana yüzde 12 faiz alırsın deseydi şüphelenirdim, ama yüzde 8, ortalama da yüzde 5.25 faiz makul geldi diyor. Bunun üzerine 10 bin Avroluk hisse senedi satın almış. Çok para kazanmadığı için hangi tür yatırımın ne kadar faiz getirdiğini bilmiyormuş. Zorla biriktirdiği parayı, sağlık sistemi eskisi gibi olmadığından sağlığına harcamak veya ölüm parası yapmak için Lehman Brothersa teslim etmiş.
Sertifikanızın değeri 0 Avro
Banka görevlisi, Lehman Brothersın durumunu tam bilemediğini, ama Citibankın en kısa zamanda müşterilerini bilgilendireceğini söyleyerek kadını uğurladı. Mektup Pazartesi günü geldi: Servet danışma Müdürlüğü bu fırtınalı dönemde müşterilerini gelişmeler konusunda bilgilendirmek ve yanlarında olmak istediğini bildiriyordu. Aşağıda, alacaklıların korunması döneminde Lehman Sertifikalarının veya kuponların paralarının iadesinin imkansız olduğu, borsalarda satışlarının durdurulduğu, borsa dışı satışlarda da büyük kayıplarla karşılaşılacağı bildiriliyordu. Böyle bir dönemde müşterilere hisse senetlerinizi satın ya da elinizde tutun diye bir tavsiyede bulunulamayacağı da yazılmıştı. Mektubun sonunda Lehman Sertifikalarının şimdiki değerinin 0 Avro olduğu belirtilerek, mali piyasadaki gelişmelerin çok iyi izlenilmesi öneriliyordu.
Binlerce yatırımcı mağdur durumda
İngrid Otto, mektubu okuduktan sonra şoka girdiğini, ne yapacağını bilemez hale geldiğini söylüyor. Alman Hissedarları Koruma Birliği (DSW), binlerce kişinin İngrid Ottonun durumunda olduğunu ifade ediyor. Lehman Brothersın Almanyada 170 çeşit malla on milyonlarca Avroyu topladığını bildiriyor.
Başka bir tasarruf sahipleri koruma kurumu olan SdK sözcüsü ise bankalara dava açmanın bir şey getirmeyeceğini ve pahalıya mal olacağını söylüyor. Banka danışmanlarının müşterileri kandırdığını iddia etmek kanıtlanabilecek bir şey değil. Sertifika paralarını geri istemek de anlamsız, çünkü Lehman Brothers artık eski haliyle yok... Tek umut, bankanın bir kısmının satın alınması ve müşterilere de paralarının bir kısmının verilmesi. En azından her şeylerini kaybetmelerinin engellenmesi.
DSW ve SdK, bankaların endişe içindeki çoğunluğu yaşlı olan kişiler tarafından telefon bombardımanına tutulduğunu söylüyorlar. Bankaları eleştiriyorlar. Hisse senedi, sertifika veya kupon alanların bu işlemi yaparken bilmediği şey, aracı bankanın hiçbir şey yapamayacağı. Ayrıca, bu tür yatırım yapanların her hangi bir iflas durumunda en son hizmet edilecek alacaklılar olduğu konusunda da bilgi verilmiyor.
Bankalar riskleri haber verdiklerini iddia ediyorlar
Bankalar, eleştirileri kabul etmiyor. Müşterilere böylesi yatırımların getiri ve götürülerinin haber verildiği bildiriliyor. Yarının ne getireceğinin bilinmediği bir dönemde yaşandığını, krizin etkilerinin Lehman Brothers dışında kolayca atlatıldığını söyleyen Citibankın bir görevlisi de müşterilere en ince ayrıntısına kadar bilgi verildiğini iddia ediyor. Sertifikanın değerinin 0 Avro olduğunu söylemenin değeri kalmadığını söylemek anlamına gelmediğini, şimdiki durumun anlatıldığını söyleyerek paniğe gerek olmadığına dikkat çekiyor.
İngrid Otto ise şimdiye kadar sertifikanın ne demek olduğunu bilmediğini, artık parasını kilimin altına saklamanın daha iyi olduğunu öğrendiğini söylüyor. Parasını kaybetmekle bankalara olan güvenini de kaybettiğini belirterek banka danışmanlarının bilinçli olarak riskli mal sattıklarını, bu yolla daha fazla para kazandıklarını kaydediyor. 10 bin Avrosunun sayesinde birilerinin iyi para kazandığından ise emin...
Spiegel Onlinedan çeviren Semra Çelik
Hasnain Kazim