24 Kasım 2008 00:00
Vergi geliri düşüyor
Krizin reel ekonomiye yansımaya başladığı bu yılın ilk on ayında, Maliyenin KDV, ÖTV gibi dolaylı vergi gelirlerindeki performans kaybı tüketim ve ekonomik aktivitede yavaşlama sinyali verdi.
Krizin reel ekonomiye yansımaya başladığı bu yılın ilk on ayında, Maliyenin KDV, ÖTV gibi dolaylı vergi gelirlerindeki performans kaybı tüketim ve ekonomik aktivitede yavaşlama sinyali verdi. Küresel ekonomideki tehditler ve bunun da etkisiyle Türkiye ekonomisine ilişkin belirsizliklerin tüketici güveninde yol açtığı düşüşün, yurttaşların dolaylı vergi doğuran harcamalarını kısma eğiliminde etkili olduğu görüldü.
Devletin en büyük gelir kalemi olan ve bütçe giderlerinin büyük bölümünü karşılayan dolaylı vergilerin toplam vergi geliri içindeki payı, geçen yılın aynı dönemine göre 1 puan düşerek yüzde 65.7ye geriledi.
KDV tahsilatında düşüş
ANKAnın Maliye Bakanlığı verilerine dayanarak yaptığı hesaplamaya göre en önemli dolaylı vergi kalemlerinden biri olan ve tüketim eğiliminin başlıca göstergesi sayılan Katma Değer Vergisinde (KDV) on aylık tahsilat, geçen yılın eş dönemine göre yalnızca yüzde 2.2lik bir cari artışla 14 milyar 267 milyon YTL oldu. Ancak Tüketici Fiyat Endeksinin (TÜFE) on aylık ortalamalarına göre yüzde 10.45 olarak hesaplanan yıllık enflasyondan arındırıldığında, devletin KDV gelirinde reel bazda yüzde 7.5 oranında düşüş olduğu belirlendi.
ÖTVden kötü sinyal
KDV gibi yurttaşların satın aldıkları ürünlerinin fiyatı içinde tahsil edilen Özel Tüketim Vergisinde (ÖTV) de benzer bir gelişme yaşandı. Özellikle dayanıklı tüketim, alkollü içkiler ve motorlu taşıtlardan elde edilen ÖTV gerilerken, petroldeki aşırı pahalanmaya rağmen petrol ve doğal gaz ürünlerinden ÖTV tahsilatındaki reel artış da düşük kaldı. On ayda petrol ve doğal gaz ürünlerinden 20 milyar 77.1 milyon YTLlik ÖTV tahsil edildi. Söz konusu tahsilat, geçen yılın aynı dönemine göre cari olarak yüzde 11 artarken, enflasyondan arındırıldığında reel artışın sadece yüzde 0.5 olduğu belirlendi.
Aynı dönemde tütün ürünlerinde 8 milyar 920.8 milyon YTL olan ÖTV gelirindeki reel artış ise yüzde 2.9 düzeyinde gerçekleşti. Motorlu taşıtlarından elde edilen ÖTV geliri 3 milyar 292.1 milyon YTL oldu. Geçen yıla göre cari olarak yüzde 4.3le enflasyonun altında artan söz konusu gelirlerin reel bazda yüzde 5.6 gerilediği belirlendi.
İlk on ayda cep telefonu ile yapılan konuşma bedelleri üzerinden faturalara yansıyan özel iletişim vergisinde toplam tahsilat, geçen yılın aynı dönemine göre reel bazda ise yüzde 0.4 azaldığı belirlendi.
Resmi dairelerde yapılan çeşitli işlemler dolayısıyla yurttaşlardan on ayda toplam 3 milyar 277.4 milyon YTL damga vergisi alındı. Banka ve sigorta işlemleri yapanlar on ayda devlete toplam 3 milyar 63.3 milyon, şans oyunu oynayanlar 309 milyon YTL vergi ödedi. Devlet dairelerinde yapılan çeşitli işlemler, çıkarılan ya da yenilenen resmi belgeler dolayısıyla yurttaşlardan on ayda toplam 4 milyar 222.7 milyon YTL harç alındı. (Ankara/ANKA)