Avustralya işi ‘özür dileme’

Emperyalizmin tarihi üzerine epeyce tarihi film bulmak mümkün. Tabii filmleri, sinemayı icat eden “Batılıların” yaptığı düşünülürse, ortaya çıkan ürünlerden kuşkulanmak için pek çok nedenimiz var.
Avustralyalı yönetmen Baz Luhrmann, daha önce de birlikte çalıştığı, yine Avustralyalı oyuncularla, bu kez memleketleri üzerine bir filme imza attı: Avustralya. Film, İkinci Dünya Savaşı’nın arifesinde İngiliz bir kadının Avustralya’daki topraklarına gitmesiyle başlayan bir öyküyü anlatıyor. Yerli bir çocuk, oradaki çıkar çatışmaları, romantik bir şeyler derken hikaye gelişiyor. Mouling Rouge, Romeo+Juliet gibi filmlerin yönetmeni Luhrmann, müzikal olmasa da yarı masalsı bir mantıkla kurmuş filmi. Üç saate yakın süre boyunca da, Avustralya deyince aklımıza gelen ne varsa filme doldurulmuş gibi duruyor. Biraz Aborijin mitolojisi, İngiliz leydisinin taşrada zorlanması, sığır sürüsüyle çölü geçme macerası... Üstüne anasız babasız kalmış çocuğa annelik etmeler ve leydi ile kovboyun, Avustralya versiyonu Drover’ın aşkı eklenince, Avustralya filmi ortaya çıkmış. Filmin Aborijinlerle ilgili tutumu dikkate değer. Açıkça, yerlilere uygulanan katliam ve asimilasyon politikasına itiraz ediyor. Sonunda da rakamlarla asimilasyon politikasının son bulduğu ve özür dileme olayının gerçekleştiği tarihlere yer veriliyor. Beyaz Avustralyalıların elinden bir “özür dileme” kampanyası gibi tanıdık bir tarafı var. Filmin anlatıcısı olan küçük çocuk, babası beyaz anası yerli, ne siyah ne beyaz, yaşadığı kimlik problemiyle daha filmin başında tanıştığımız bir kahraman. Biraz da böylece Avustralya kültürünün melezliği üzerine bir gönderme yapılıyor sayılabilir. Ama bütün iyi niyetine rağmen, Avustralya’ya sinmiş oryantalist bakışı görmemek de mümkün değil; belki emperyalizmin tarihi üzerine yapılan birçok filmde olduğu gibi... Sonuçta, filmde kötü beyaz adamlar var.
Ama iyi beyazlar da var ve memleketin idaresinin onlarda olmaması ihtimalini düşünemiyoruz bile. Aborijinler ise iyi adamlar; üzerinize afiyet, biraz saldırganlık olsa da... Ama hiçbir yola gelmiyorlar, kendi garip mistik hayatlarında ısrar ediyorlar. Bir “walkabout”tur tutturmuşlar. Yabaniler...
Biraz namuslu durmaya çalışan beyaz adamın Avustralya masalı olmuş, Avustralya filmi.
Avustralya
Orijinal adı: ‘Australia’
Yönetmen: Baz Luhrmann
Oyuncular: Nicole Kidman Hugh Jackman Brandon Walters David Wenham
Çağdaş Günerbüyük