30 Ocak 2009 00:00
Kapitalizm gemisi su almaya başladı
Davos Zirvesine katılan tekellerin temsilcileri Hepimiz aynı geminin yolcularıyız diyerek birbirini uyarıyor
İsviçrenin Davos kasabasında önceki gün başlayan ve pazar gününe kadar devam edecek Dünya Sosyal Forumuna katılan tekel CEOları, devlet başkanları ve sistemin ekonomistleri, yaşanan ekonomik krizden nasıl kurtulacağını tartışıyor.
Dünkü Alman gazetelerinde forumla ilgili yer alan haberlerde, beş gün boyunca yapılan yanlışlıklar ve hataların bulunması üzerinde yoğunlaşacağı ileri sürülerek, ilk günkü oturumlarda bütün konuşmacıların güveni çözüm olarak gösterdiklerine dikkat çekiyorlar.
Süddeutsche Zeitungun forumla ilgili yaptığı haberlere Fırtınanın ortasında başlığı kullanması da, foruma katılanlar açısından içinden geçilen süreçte kapitalist düzenin denizde fırtınaya tutulan bir gemiden başka bir şey olmadığını gösteriyor.
Putin krizi kusursuz fırtınaya benzetti
Gemi benzetmesini Rusya Başbakanı Vladimir Putin de konuşmasında yaptı.
Putin, krizi en kötü zamanda gelen kusursuz fırtınaya benzetti. Bütün ülkelerin ve tekellerin temsilcisine çağrıda bulunan Putin, Hepimiz aynı geminin yolcularıyız diyerek, kriz ortamının aşılması için bütün ülkelerin işbirliği içinde olması çağrısı yaptı. Putin konuşmasında devamla, kriz nedeniyle aşırı devletleşmeye de karşı çıkarken, piyasa mekanizmasına uyulması, devletin bu süreçte düzenleyici olması gerektiğini söyledi.
Rusyanın uluslararası çıkarları gereği özellikle enerji alanında özelleştirmeye karşı çıkarak, devletleştirmeyi savunan Putin bu kez kriz nedeniyle bankaları ya da batmakta olan tekelleri kurtarmak için yapılan devletleştirmelere karşı çıktı.
Mevcut krizin kapitalizmin aşırı üretiminden kaynaklandığı görmezden gelen Putin bir de, ülkesinin tarihine göndermede bulunarak 20. yüzyılda Sovyetler Birliğinde devletin rolü çok büyüktü. Bunu pahalıya ödedik dedi.
Benzer bir yaklaşımı da Çin Başbakanı Wen Jiabao sergiledi. Bir zamanların en çok büyüme gösteren ülkesinin başbakanı olarak Jiabao, krizin kendilerini çok büyük bir şekilde etkilediğini, bunun için de sürecin aşılması için her türden ortak çalışmaya hazır olduğunu ifade etti.
Durum kötüye gidiyor
41 devlet ve hükümet başkanı, 2500 tekel yöneticisi ve ekonomistin katıldığı zirveden, çözüm adına bir sonucun çıkması elbette beklenmiyor. Dünyaca tanınan spekülatör George Soros, forum kapsamında yaptığı konuşmada krizin 1930lu yıllardaki krizden çok daha fazla derinleşeceğini söyledi. Yine dünyaca ünlü medya kralı Rupert Murdoch da durumun daha fazla kötüleşeceğine inanıyor. Murdoch, Serbest piyasa ve kapitalizm değer yaratıyor diyerek, krizden çıkış adresinin yeniden kapitalizm olduğunu ileri sürdü.
Ancak, daha ilk günden itibaren Davosta yüksek ya da alçak sesle ifade edilmeye başlanan, kapitalizm gemisinin su almaya başladığıdır. Şimdi geminin su almasına yol açanlar, gelecek büyük fırtınalara karşı hepimiz aynı gemideyiz diyerek karşı çıkmaya çalışıyorlar. Fakat ünlü Titanik Gemisinde olduğu gibi, su almaya başlayan gemide hem kazan dairesinde çalışan işçiler hem de balo salonunda eğlenen zenginler var. Ve Titanikte servet sahipleri, zenginler su alan gemiyi önce terk etmeyi başarmış, kazan dairesindekileri ölüme terk etmişlerdi. Davosta aynı gemideyiz diyenler faturayı işçilere, yoksul halklara çıkarmak için aynı ağızdan konuşuyor.
ABDden foruma katılan özel yatırımcı Stephen Schwarzman bunu hiç gizlemeden söylüyor: Borçlanmaya devam, saydamlığa son! (Köln/EVRENSEL)
Davosta ABD kabinesinden kimse yok
ABD merkezli olarak gelişen ekonomik krizin ağırlıklı olarak tartışıldığı Davostaki Dünya Ekonomi Forumuna ABDden hiç bir bakanın katılmaması dikkat çekiyor. Zirveye toplam 41 devlet başkanı ve başbakan kayıt yaptırdı. Ayrıca 19 merkez bankası, 17 maliye bakanı katılıyor. ABDnin yeni kabinesinden hiç kimse foruma katılmazken, düzenlenen toplantılarda ise hiç bir İslam ülkesinin temsilcisinin yer almaması dikkat çeken başka bir nokta. İslam ülkelerinden gelenlerin çoğunun kulis yaptığı, iş bağlamaya çalıştığı dile getiriliyor.
Ekonomik krizle ipliği iyice pazara çıkan yatırım bankalarının temsilcilerinin de bu yıl forumda az bulunması dikkat çekiyor.
Yücel Özdemir