İstihdama tehditli koruma

Hükümet, mevcut istihdamı koruma ve yeni istihdam yaratma iddiasıyla yeni bir yasa tasarısı hazırladı. Kısa çalışma ödeneği miktarı yüzde 50 artırılıyor.
Genç ve kadın istihdamının teşviki bir yıl uzatılıyor. Söz konusu uygulamaların yeni sorunlara yol açtığına dikkat çekilerek sendikalar ve çalışanlar tarafından eleştiriliyor. Küresel ekonomik krizin etkilerine karşı tedbir almakta gecikmekle suçlanan hükümetin hazırladığı tasarıya yönelik eleştirilerin başında sendikalar ve meslek örgütlerine danışılmadan hazırlanmış olması geliyor.
Meclis’e sunulan tasarı, işçi çıkarmaları önlemeye yönelik kısa çalışma ödeneği miktarını yüzde 50 artırıyor; yararlanma süresini ise iki katına çıkarıyor. Genç ve kadın istihdamının teşviki bir yıl uzatılıyor.
Tasarının getirdiği yenilikler
* İlk kez işe alınacak kadınlarla 18-29 yaş arasındaki gençlerin sosyal güvenlik primlerinin beş yıl boyunca Hazine tarafından karşılanmasının süresi bir yıl uzatılıyor.
* Günlük kısa çalışma ödeneği miktarı yüzde 50 artırılıyor. Yararlanma süresi de üç aydan altı aya çıkıyor. Kısa çalışma ödeneğinin alt sınırı 266 liradan 400 liraya, üst sınırı ise 533 liradan 800 liraya kadar yükselebilecek.
* Gelir vergisi değişiklik tasarısındaki temel hükümler ise korunuyor. 49 ilde uygulanan ve süresi 2008 sonunda biten şirket teşvikleri bir yıl uzatılıyor. 30 yaş üstü araçlara hurda teşviki getiriliyor.
* Özel iletişim vergisi, internette yüzde 5’e, diğer telekomünikasyon hizmetlerinde ise yüzde 15’e iniyor.
* Ekonominin koordinasyonunda Başbakanlığın ağırlığı artıyor. Başbakanlık bünyesinde Ekonomik ve Mali İşler Genel Müdürlüğü kuruluyor.
* Bakanlar Kurulu, illeri, gelişmişlik durumuna göre gruplandıracak. İllerde değişik sektörlere ve büyüklüklerine göre yatırımlara kurumlar vergisi avantajı sağlanacak.
n Tekstil ve deri fabrikalarını belirlenen illere 2010 sonuna kadar taşıyan ve yüz kişiyi istihdam eden şirketlere de yüzde 75’e kadar kurumlar vergisi indirimi geliyor. (EKONOMİ SERVİSİ)

---

Eleştiriler

* Devlet, İstihdam Paketi ile son bir yıldan beri işsiz olan 18-29 yaş arası kişileri işe almaları halinde patronların ödemesi gereken sigorta primlerini işsizlik sigortasından ödüyor. Patronlar bu fırsatı değerlendirip, öncelikle kıdemleri fazla olan 29 yaş üstü işçileri işten atıyor. Böylece kalan işçileri daha az ücretle daha uzun süre çalıştırarak “verimlilik” (kârlılık olarak anlaşılsın) artışı sağlayan patronlar, yeni istihdam halinde de hem düşük ücret dayatabiliyor, hem de sigorta primlerinin İşsizlik Sigortası Fonu’ndan (yani işçilerin parasından) ödenmesini sağlıyorlar.

* Kısa çalışma ödeneği, krizde olduğunu kanıtlayan işyerlerine verilmesini öngörüyor. Fakat ödenecek alacak işyerleri sendikaların ve orada çalışanların denetiminde belirlenmiyor. Şirketin fırsatçılık mı yaptığı, yoksa gerçekten krizden etkilenip etkilenmediği muğlak kalıyor...

* Kısa çalışma ödeneği alan şirketlerin krizde olduğu kabul ediliyor ve işçilerini tazminatsız atma hakkı elde ediyor. Avantaj gibi gözüken ödenek işçiler için aynı zamanda bir tehdit unsuru oluşturuyor.