İşsizlik hızla artıyor kepenkler kapanıyor

İSTANBUL Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (İSMMMO), krizin illerdeki işsizlik bilançosunu çıkardı. Buna göre krizin yoğun olarak yaşanmaya başladığı 2008 yılının ikinci yarısından Ocak 2009’a kadar 385 bin 16 kişi işsiz kaldı. Altı ayda en çok işçi çıkaran kent 113 bin 112 kişiyle İstanbul oldu.
İSMMMO’nun Sosyal Güvenlik Kurumu verilerinden yararlanarak hazırladığı “Krizin İllerdeki İşsizlik Bilançosu” raporuna göre Türkiye genelinde bina inşaatı alanında Ekim 2008’de 808 bin 545 kişi çalışırken, aralıkta bu alanda çalışanların 75 bin 474’ü işsiz kaldı.
Kriz, sadece çalışanı değil işyerlerini de vurdu. Haziran 2008-Ocak 2009 arasında ülke genelinde 26 kentte 10 bin 400 işyeri kapandı. 2 bin 685 işyerinin kapandığı turizm kenti Muğla ilk sıraya yerleşti.
Haziran ayından bu yana en fazla istidam kaybı, 113 bin 112 kişiyle sanayi ve ticaretin kalbi olan İstanbul’da yaşandı. Bu kenti, 90 bin 263 kişilik kayıpla turizm kenti Antalya, 45 bin 352 kişiyle de Muğla izledi. Haziran-aralık döneminde otomotivin nabzının attığı kentlerden Bursa’da, 31bin 727 kişi işini kaybetti. Bir diğer sanayi kenti Kocaeli’nde ise 15 bin 842 kişi işinden atıldı.
İzmir ve Ankara, altı ayda en çok işçi çıkartılan beşinci ve altıncı kentler oldular. Tekstil sanayinin gözde kenti Denizli ile Anadolu sanayisinin yükselen kenti Kayseri de işsizlik konusunda üst sıralarda yer aldı. Resmi verilere göre en az istihdam kaybı 12 kişiyle Ardahan’da meydana geldi.
İNŞAAT KABUS YAŞIYOR
İç piyasada önce inşaat sektörü darbe yedi. Turizm, krizin yanı sıra mevsimlik gerilemenin de etkisiyle sarsıldı. Uzun süredir dünyadaki ucuz hammadde ve işgücü nedeniyle zorlanan tekstil sektörü, ihracattaki daralma nedeniyle bir darbe daha aldı. Metal ve metal ürünlerine dayalı sektörler de ağır hasarlıların başına yerleştiler. Küresel krizin kendini iyiden iyiye hissettirmeye başladığı 2008 Ekim ayında Türkiye genelinde bina inşaatı alanında 808 bin 545 kişi çalışırken, aralıkta bu alanda çalışanların 75 bin 474’ü işvereninin tasarruf, fırsat ya da finansman bulamaması nedeniyle işsiz kaldı.
Aralıkta bina inşaatı alanındaki istihdam 795 bin 356 kişiye geriledi. SGK’nın sınıflamasına göre ekim ve aralık döneminde ‘bina ve çevre düzenleme’ faaliyet kolunda işsiz kalanların sayısı ise 39 bin 571 olarak gerçekleşti.
Krizin ne kadar süreceği ve Türkiye’yi ne kadar etkileyeceği konusunda belirsizlik arttıkça işsiz sayısı da yükselmeye başladı. SGK’nın verilerine göre 2008 Aralık ayı sonunda 99 faaliyet alanında çeşitli nedenlerle işsiz kalanların sayısı 403 bin 812 kişiye ulaştı. Ancak, başta kamu sektörü olmak üzere bazı sektörlerdeki personel ihtiyacı 83 bin 390 kişilik istihdam yaratınca, aralık ayına göre net işsizlerin sayısı 320 bin 422’ye indi. Diğer bir ifadeyle 2008’de Ekim, Kasım ve Aralık olmak üzere üç aylık sürede 320 bin kişi işsiz kalmış oldu.
MUĞLALI İŞLETMELER İLK SIRADA YER ALDI
Haziran-Aralık 2008 döneminde ülke genelinde 26 kentte 10 bin 400 işyeri kapandı. Bu dönemde 2 bin 685 işyerinin kapandığı turizm kenti Muğla ilk sıraya yerleşti. 2 bin 117 işyerinin kapandığı Antalya ikinci, 1630 işyerinin kapandığı İstanbul ise üçüncü sıraya yerleşti. Bu kentleri sırasıyla İzmir, Bursa ve Ankara izledi.
Krize rağmen 38 kent istihdamı artırdı. Kamu, özel ve mevsimlik çalışanları kapsayan verilere göre istihdam yaratan kentlerin önemli kısmı, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile Karadeniz’de yer aldı. Şanlıurfa, krize karşın hazirandan bu yana yarattığı 4 bin 110 kişilik istihdamla ilk sırada yer aldı. Şanlıurfa’yı 3 bin 432 kişiyle Gaziantep, 3 bin 75 kişiyle Osmaniye izledi. Altı ayda 38 kentte yaratılan istihdam toplamı 45 bin 398 oldu. En az istidam ise 110 kişiyle Erzincan’da yaratıldı.
İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, verilere ilişkin değerlendirmesinde, krizin 2008 yılının ikinci yarısından sonra Türkiye’de de etkisini hissettirmeye başladığını kaydederek, hükümetin geç de olsa önlem alma çabasına karşın istihdamın korunması için teşviklerin yetersiz kaldığını belirtti. (ANKARA)

---

DIŞ BORÇ STOKU AKP DÖNEMİNDE YÜZDE 70 ARTTI
TÜRKİYE’nin net dış borç stoku, AKP Hükümeti’nin göreve geldiği 2002 sonundan 2008 sonuna kadar olan dönemde yüzde 70 artış gösterdi. 62 milyar doların üzerinde artış gösteren borç stoku, 88 milyar dolarken 151 milyar dolara dayandı.
ANKA’nın Hazine Müsteşarlığı verilerinden yaptığı belirlemeye göre net dış borç stoku, 2002-2008 döneminde yüzde 70.5 arttı. 2002 sonunda 88 milyar 419 milyon dolar düzeyinde olan net dış borç stoku, 2008 sonunda 62 milyar 347 milyon dolar artarak 150 milyar 766 milyon dolara çıktı. Net dış borç stokunun GSYİH’ye oranında ise düşüş meydana geldi. 2002 sonunda yüzde 38.4 olan söz konusu oran, 2008 sonunda yüzde 20.3 oldu.
Anılan dönemde Türkiye’nin bankacılık hariç dış borç stoku yüzde 114 arttı. 2002 sonunda 97 milyar 174 milyon dolar olan dış borç, 2008 sonunda 110 milyar 782 milyon dolar artarak 207 milyar 956 milyon dolara çıktı. Merkez Bankası’nın dış borcu, yüzde 38.6 azalarak 22 milyar 3 milyon dolardan 13 milyar 520 milyon dolara geriledi.
2001’de ağır bir kriz yaşan bankacılık sektörünün görünümü, anılan dönemde çok değişti. Bankaların dış borcu, 2002-2008 döneminde yüzde 434.8 artarak 10 milyar 351 milyon dolardan 55 milyar 358 milyon dolara yükseldi. Bankaların dış varlıkları ise yüzde 553.2 artarak 8 milyar 755 milyon dolardan 57 milyar 189 milyon dolara yükseldi. Mevduat bankalarının dış varlıkları, yüzde 536.5 artışla 9 milyar 565 milyon dolardan 60 milyar 881 milyon dolara çıkarken, kalkınma ve yatırım bankalarının dış açığı da yüzde 355.4 artarak 811 milyon dolardan 3 milyar 92 milyon dolara yükseldi. ANKARA