15 Nisan 2009 00:00
Korku sineması kuşağı
İstanbul Film Festivalinin iddialı filmlerinde bir korku rüzgarı seziliyor.
İstanbul Film Festivalinin iddialı filmlerinde bir korku rüzgarı seziliyor. Avrupa ve dünya sinemasının öne çıkan bu kadar yapımının Terörle mücadele temasını, antikomünizmi bir fikir olarak benimsemiş olmasına tanık olmak, bu festivale nasip oldu. Korku, işte bu terörden, devrimcilerden, mücadele edenlerden, egemen devletlerin faşistliğine itiraz edenlerden korku.
Polislerin gözünden anlatılan hikayeler her yanı kaplamış. İnsan ister istemez, bu yüksek bütçeli Terör ne kötü şey filmlerinin parasının nereden geldiğini merak ediyor...
BAADER MEINHOF: DEVRİMDEN KORKMA FİLMİ
Gala filmlerinden Der Baader Meinhof: Bir Terör Filmi, Almanya tarihinin önemli bir dönemini anlatan uzun bir film. Yalnız İstanbul Film Festivalinin değil, Almanya sinemasında yılın iddialı filmlerinden, şimdiye kadar çekilmiş en pahalı Alman filmi vs. Bu kadar parayı harcadıkları filmde anlatılan, sürekli birbiriyle didişen, bir tane aklı başında iş yapmayan, sürekli arıza çıkaran bir sosyopat grubunun hikayesi. Güya, bu grup, Almanyanın 1970li yıllarını sarsan Kızıl Ordu Fraksiyonu RAF imiş. Filmdeki Baaderi görseniz, hastaneye kapatılmasını gerektirecek kadar deli biri olduğunu düşünmek için doktor olmaya bile gerek yok.
Devrimciler hezeyan halindeki adamlar olarak gösterilecek ya, film olayları da düzgün bir sıra içinde anlatmak kaygısını taşımıyor. Birden pat diye Filistine gitmeye kalkıyorlar, ne zaman nasıl oraya gelindi, bilmiyoruz. Şehirde gerilla eylemlerini yöneten, her tarafı cephaneyle dolu örgütevinde yaşayan kadın, Ursula Meinhof, kapı çalınca çat diye açıyor. Polis gelip onu alıp götürüyor. Biz buna neden inanalım ki?
Filmde anlatılan devrimci karakterler için karikatür lafı onun için eksik kalır. Alman devletinin faşist kimliği filmde gayet açık, onu saklamayı becerememişler. Ama karşısına çıkan örgüt, böyle manyaklardan oluşuyor.
Diyelim, filmde çizilen Baader Meinhof manzarası, tamamen gerçeği yansıtıyor. Kontrolden çıkan, ne yaptığını bilmeyen, aptal bir grup. Almanyada yapılan anketlerde yüzde yirmi bilmem kaçların desteğini almışlar mı? Almışlar. Alman devletini korkudan altına ettirmişler mi? Ettirmişler. Filmde görüyoruz bunu, iki kişiyi yakalamak için bütün kentte hayatı kitliyorlar. O zaman skandal daha büyük olmuyor mu, Alman devletine propaganda filmi çeken arkadaşlar?
Filmin hikayesinde belli olan bir şey var. Olan biten, Alman devletinin terörle mücadele işine bakan elemanlarının gözünden anlatılıyor.
BİR ÖLMEYEN ADAM
50 Ölü Adam, bir İrlanda filmi, yine festivalde galası yapılanlardan. İrlandada, Belfastta görev yapan bir polisin yazdığı kitaptan uyarlanan, bir muhbirin hikayesi. Genç adam, IRA ile ilişki halinde, onların kimi politikalarını pek sevmiyor. Ama işgalci İngilizleri de tutacak hali yok. Bir şekilde yolu polisle kesişiyor, tam nasıl olduğunu kendi de anlamadan onlara istihbarat vermeye başlıyor. Derken hem örgüte giriyor, yükseliyor, hem muhbirlik faaliyetini artırıyor. Neymiş, hayat kurtarıyormuş. Çünkü IRAnin birtakım sabotaj ve suikast gibi eylemlerini onaylamıyor, onları önceden İngilizlere haber veriyor, onların olmasını engelliyor. Bu arada İrlandalılara ne olduğunu düşünmeyen İngiliz polisi, onun için filmin adını 50 Ölü Adam koymuş. Yani o muhbir, muhbirlik ederek 50 kişinin hayatını kurtarmış.
Kendi kıçını kurtarmak için değil de, hayat kurtarmak için muhbirlik edildiği saçmalığının filmi de yapılmış oldu. Film, IRAnın birtakım uygulamalarının baskıcı olduğunu iddia ediyor. Bir de suikastlerin kötü olduğunu. Sürekli bir iki taraf vurgusu var. Çatışmalar sürüyor, o da insanlara zarar veriyor. Peki, o zaman çatışmanın yersiz olduğunu söyleyin bari, ne olacak İngiliz işgali varsa deyin, bırakın iki tarafı, bırakın terörü de, İrlandalıların neden uslu durması gerektiğini anlatın seyirciye...
Polisin anlattıklarından yapılan film, basbayağı terör dedikleri şeyin bu devletleri pek korkutan bir şey olduğundan başka bir şey göstermiyor. Bu terörden korku duyan egemen sınıf ruh hali, sinema filmi olmuş, karşımıza çıkmış.
Bu filmleri yapan arkadaşlara denk gelip soramadım ama merak ettiklerim var. Bir kere, CIA hâlâ böyle filmlere bütçe ayırıyor mu? Bir de, öneriniz nedir, onu da filminizde açık açık söylesenize bir dahaki sefere. Tamam terör olmasın, mesele nasıl çözülsün?
BULGAR KÜFÜR FİLMİ
Altın Lale için yarışan Bulgar filmi Zift de bu yolun yolcusu. O da uluslararası yarışmalardan ses getirmiş, Bulgaristan sinemasında öne çıkmış bir film. Adını, Bulgar argosunda Bok anlamına da gelen ziftten almış. Film, 60larda, karanlık bir atmosferi yansıtan, Bulgar fıkralarıyla süslenmiş, siyah beyaz bir kovalamaca hikayesi anlatıyor. Görebileceğiniz en apolitik antikomünist filmlerden. Çünkü orasının sosyalist bir ülke olduğunu düşünmemiz isteniyor ama sosyalizmle ilgili yoldaş dışında tek kelime edilmiyor, ülkede insanların nasıl yaşadığına dair bir fikir verilmiyor, ne üretime ve ne devlet mekanizmasına dair bir şey anlatılıyor, ama bizim esas oğlan, hırsız, birilerinden kaçarken müthiş bir antikomünist gerginlik içinde. Son derece de erkek filmi, çıplak vücutlar, sürekli bir cinsel gerilim var.
Filmin adının anlamını bulduğu yer, Dimitrovun mozolesinin önüne kadar gidip yerdeki zifti görüp, onun argodaki bok anlamını çağrıştırıp Dimitrovun oralara sızdığı yönündeki müthiş esprisini patlattığı yer galiba. Yani ne oluyor, sosyalizmin önderine bok diyor. Aferin.
O kadar apolitik bir film ki, tartışmak mümkün değil. Tartışmak yerine küfretmeyi seçmiş, Bulgar sinemasının dünyadaki temsilcisiyse, yazık...
Çağdaş Günerbüyük