İYİMSERLİK BOŞUNA!

Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) ve Katılım Öncesi Ekonomik Program verilerin şu an yüzde 15,5’le rekor bir seviyede olan işsizlik oranının azalacağını iddia ediyor. DPT ve Program verilerinde 2009, 2010 ve 2011 yılları için yıllık ortalama işsizlik tahminlerini sırası ile yüzde 13.5, 13.9 ve 13.9 olarak öngörülüyor.
Bu oran gerçekçi bulunmuyor. Bir çok araştırma ve iktisatçıya göre her ay yeniden rekor kıran işsizlik oranı artmaya devam edecek. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (BETAM) tahminine göre işsizlik oranı 2009’da yıllık ortalamada yüzde 16.8’e ulaşacak. BETAM’ın 2009, 2010 ve 2011 yılları için yıllık ortalama işsizlik tahminleri sırasıyla yüzde 16.8, 18.0 ve 18.3 şeklinde.
BETAM’a göre 2011 sonunda, şu an resmi rakamlara göre 3 milyon 600 bin kişi olan işsiz sayısı en az 4 milyon 600 bin kişi olacak. Bu sayının 5 milyonu bulabileceği belirtiliyor.
BETAM Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel ve araştırmacı Mehmet Alper Dinçer hükümetin Katılım Öncesi Ekonomik Program’da açıkladığı işsizlik hedeflerinin oldukça iyimser olduğunu ortaya koydu. Gürsel ve Dinçer mevcut büyüme öngörülerine ve Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı son verilere dayanarak 2009’da işsizliğin yıllık ortalamada yüzde 16,8’e ulaşacağını hesapladı. Araştırmaya göre 2010 ve 2011’de ise işsizlikte iyileşme beklememek gerekiyor. BETAM’ın tahminleri 2010 Ocak ayında işsizliğin yıllık bazda yüzde 18’e yükseleceğini gösteriyor. 2011 sonunda ise işsiz sayısının 4.6 milyona yükseleceği öngörüldü. Araştırmacılar, bu düzeylere çıkacak işsizliğin ciddi siyasi sonuçları olmasının çok muhtemel olduğu konusunda uyardı.
UÇURUM VAR
Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) 2008 Yılı Katılım Öncesi Ekonomik Programı’nda 2009, 2010 ve 2011 yılları için yıllık ortalama işsizlik tahminlerini sırası ile yüzde 13,5, 13,9 ve 13,9 olarak veriyor. BETAM’ın 2009, 2010 ve 2011 yılları için yıllık ortalama işsizlik tahminleri sırasıyla yüzde 16,8, 18,0 ve 18,3 şeklinde. DPT’nin tahminleri ile BETAM’ın tahminleri arasında ciddi farklar bulunuyor.
Aralık-ocak-şubat dönemi işgücü rakamlarına göre işsizlik çarpıcı boyutlara ulaştı. Son bir yıl içinde tarım dışı işsiz sayısı 1 milyon 148 bin artarken tarım dışı işsizlik oranı yüzde 19’a ulaşmış bulunuyor. Geçen yılın aynı döneminde tarım dışı işsizliğin yüzde 13,7 olduğu dikkate alındığında tarım dışı işsizlik oranının sadece bir yılda 5.3 puan yükselmiş olması tek başına işgücü göstergelerindeki dramatik bozulmayı ortaya koyuyor. Orta vadede işgücü göstergelerinin ve özellikle işsizliğin nasıl bir yol izleyeceğinin sağlıklı şekilde tahmin edilmesi büyük önem taşıyor.
TARIM DIŞI İŞSİZLİK REKOR KIRACAK
Bu amaçla BETAM’da yürütülen araştırma işsizliğin 2009’da yıllık bazda yüzde 16,8’e ulaşacağını gösteriyor. Yıllık bazda işsizliğin 2010’da yüzde 18’e, 2011’de ise yüzde 18,3’e yükseleceği hesaplandı. Tahminlere göre 2011’de yıl sonunu itibariyle işsiz sayısının 4.6 milyonu geçmesi bekleniyor.
2010 Ocak’ında tarım dışı işsizlik oranının yıllık bazda yüzde 20’yi aşarak yüzde 22,1’e yükseleceği ve 2012 Ocak ayına kadar az da olsa artmaya devam ederek yüzde 22,6’ya ulaşacağı öngörüldü. (İstanbul/EVRENSEL)

---

‘TÜRKİYE YÜZDE 7.5 DARALIR’
Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) Avrupa Başkanı Anderson, Türkiye’nin 2009 yılı daralmasına ilişkin tahminlerini 1 puan revize ederek yüzde 6.5’ten yüzde 7.5’e çıkardıklarını söyledi. Hükümet yıl sonunda yüzde 3.6 daralma öngörüyor.
Garanti Masters tarafından düzenlenen konferansta konuşan Anderson, IMF anlaşmasının önemine dikkat çekerek, “Türkiye ile IMF’nin anlaşmasını herkes bekliyor. Belki ihtiyacımız yok diyebilirsiniz. Ancak IMF ile anlaşmak gelecekte istikrar için büyük bir adım olur” aklını verdi.
Türkiye’nin stres altındaki diğer gelişmekte olan ekonomilerden farkları olduğuna dikkat çeken Anderson, “Türkiye’nin geçmiş yıllardaki gibi yüzde 5-6 civarında bir büyüme performansı tutturmasına, ticari ortakları imkân sağlayamayacak” diye konuştu.

---

TAHMİNLER NASIL YAPILDI
Bu tahminler gerçekleştirilirken öncelikle hükümetin yeni açıkladığı 2009, 2010 ve 2011 GSYH büyümesi tahminleri kullanıldı. GSYH büyümesinin ne ölçüde tarım dışı istihdamı etkileyeceği hesaplanırken tarım dışı istihdamın büyüme esnekliğinin yüzde 50 olduğu varsayıldı.
2009’da büyümenin negatif olacağı öngörülüyor. Esneklik 2009 için yüzde 40 kabul edildi. Bu esneklik rakamları kullanılarak hükümetin öngördüğü büyüme tahminlerinin işaret ettiği tarım dışı istihdam seviyeleri hesaplandı. TÜİK’in yayımladığı son rakamlara göre tarım dışı işgücü ortalamada yılda yüzde 3 büyüyor. İşgücü göstergeleri tahminlerinde de bu rakam baz olarak alındı. Buna ek olarak 2008’de ek çalışan etkisi ile hızlanan tarım dışı işgücü büyümesinin 2009 Nisan’da durağanlaşacağı ve eylülde gerilemeye başlayacağı varsayıldı. Azalmanın 2010’da devam edeceği, 2011’de tarım dışı işgücünün normal büyümesine geri döneceği öngörüldü. Yine benzer bir eğilim 2001 krizini takip eden dönemde gözlemlenmişti.
Tarımda istihdamın 2009’da 100 bin kişi daha artacağı, ancak 2010’da yerinde sayacağı ve 2011’de 50 bin gerileyeceği tahminlere eklendi.
Son olarak çalışma çağındaki nüfusun 2008 Ocak-2009 Ocak dönemindeki yıllık yüzde 1,8’lik büyüme temposunu 2011’in sonuna kadar koruyacağı dikkate alındı. Kısa vadede bu oranın değişmesi için bir sebep bulunmuyor.