Kıbrıslı Rum kökenli Avustralyalı Harry Nicolaides (d.1967), son zamanlarda Avustralya basınında dikkat çeken yazarlardan biri. Yazar, 31 Ağustos 2008’de Bangkok Havaalanı’nda, daha önce yazmış olduğu bir romanda Tay Kralı’na hakaret ettiği gerekçesiyle hücreye atıldı; ertesi sabah mahkemeye çıkarılıp kelepçelenmiş olarak, Bangkok Tutukevi’ne götürüldü. Yokluğunda (gıyabında), kitabı nedeniyle yargılandığını, havaalanında gözaltına alındığında öğrendi. Avustralya’nın bir avuç boyasız dergisinden biri olan the Monthly’de yazarın tutukluluk günceleri yayınlandı. Bu güncelerde dikkati çeken noktaları paylaşalım.
15 yıla dek hapis cezasıyla yargılanan ve kefalet istemi 4 kez reddedilen yazarın içeride tanıdıkları çok renkli: Ünlü Avustralyalı mafya babasıyla, Rus silah kaçakçısıyla (ki bu kaçakçı, yazara özgüç (moral) veriyor), Sri Lankalı sığınmacılarla, Tayland’a geçişliksiz (pasaport) girip bir inşaatta çalışıp ay sonunda yasadışı göçmen olmalarını gerekçe gösteren işverenin aylıklarını ödememesi nedeniyle çıkan kavgada kolluk güçlerinin tutukevine tıktığı Burmalı göçmenlerle, yasal olan belgeleri yanlışlıkla sahte sanılan Afrikalılar’la tanışıyor. Yazar, tutukevi görevlilerinin bacaklarını ovan mahkumlar gördüğü gibi, başarısız bir kaçış çabasına da tanık oluyor. Ölümler, öldürümler, özkıyımlar geçiyor hücrelerden...
Yazar, herşeye karşın, bir yabancı olarak, ayrıcalıklı. Dışarıdan yemek isteyebilmekte; Avustralya büyükelçisi ve Tay kız arkadaşı, kimi zaman, onu ziyarete gelmektedir. Yine de, duruşmalara çıkarken, diğer mahkumlara yapıldığı gibi, yazarın ayaklarına da pranga takılır. Pranga, gün boyu kalır.
Yazarın daha sonra geçtiği koğuş, zengin yabancıların koğuşu. Orada, güvenliğe parayı basan, istediğini aldırıyor; güvenlik, istenenleri çaktırmadan içeriye sokuyor. Bundan sonra yazar, her gün tavuk yiyebiliyor örneğin. Sonunda yazar, 6 yıl hapse çarptırılıyor; cezası, ‘suç’unu kabul ettiği için 3 yıla düşürülüyor. Ceza aldıktan sonra yazarın ailesi, Avustralya Büyükelçiliği’nin desteğini alarak Kral için bir özür mektubu yazıyor ve Kral’ın, yazarı affetmesini rica ediyor. Mektubun, Kral’a ulaşmasının, aradaki bir sürü bakanlık birimi nedeniyle 3 yılı bulacağı düşünülüyor. Ceza aldığı duruşmaya yoğun bir yabancı basın ilgisi olduğu için dünyanın dört bir yanından mektuplar almaya başlıyor. Ama tanınırlığı, diğer mahkumların ona öfke duymalarına neden oluyor. Dünyanın dört bir yanında, adına vaazlar okunduğunu, mumlar yakıldığını, hatta bir kabile töreni bile yapıldığını öğreniyor. İnsanlar, dünyanın dört bir yanından, onun için, İngiltere Kraliçesi ve Tayland Kralı’na mektuplar gönderiyorlar. Sonunda, haber, Tayland Kralı’na basın nedeniyle hızlı ulaştığından; yazar, kısa sürede Kral tarafından affedilip serbest bırakılıyor. Tutukevinin özel odasında kendisine Kral’ın af mektubu okunuyor ve Kral’ın büyük resmi önünde diz çöküp ona teşekkür etmesi isteniyor, o da öyle yapıyor. Yazar, 6 ay hapis kaldıktan sonra, 21 Şubat 2009’da bu biçimde salıveriliyor.
Yazarın tutuklanmasına neden olan sözlere bakalım: Kralın ve prensin aşk yaşamından söz ediyor; kralın ve prensin bolca kadını olduğunu; bir kadın, prense ihanet ederse ortadan kaldırıldığını yazıyor. Gerçekte, Harry’ye ‘yazar’ demek herhalde, yazarlara haksızlık olurdu. Harry’nin yargılandığı kitap, kendi bastırdığı ve yalnızca 7 tane satan bir kitap. Kimileri, Harry’nin, Kral yasalarını bilmesine karşın, ilgi çekmek ve kitabını tanınan bir yayınevinde bastırabilmek için bu bölümleri özellikle koyduğunu söylüyor. Doğrusunu bilmek zor; ancak, kralın yarattığı çürümüş toplumla ilgili yazmak yerine, aşk yaşamına girerek belaltına vurmak, bir yazara yakışmıyor olsa gerek. Şimdi herkes Harry’ye ‘yazar’ diyor; hapse girmeden önce kimse bilmiyordu onu.
Evet, Tayland, insanları karalamanın en kolay yolunun “Kral’a hakaret etti” demek olduğu; “Kral’a hakaret var” denilerek Youtube’un kapatıldığı, The Economist gibi dergilerin toplatıldığı; ülkenin parasına basarsanız “Kral’ın paradaki resmine bastı” diye dayak yiyebileceğiniz bir ülke. Gerçek ‘yazar’, Kral’ı, yurttaşlara alışveriş merkezi ve dilenmek ya da etini satmak dışında bir seçenek verilmediği için; gelir dağılımındaki adaletsizlik için; gökdelenlerin ve sarayların gölgesinde, barakalarda yatan yoksullar için eleştirmeli. Zaten Harry, aydın olsaydı; Tayland Kralı’nı değil, ülkesi Avustralya’nın hâlâ devlet başkanı olan İngiltere Kraliçesi’ni eleştirirdi. Hindistan, İngiltere’nin boyunduruğundan çoktan çıkmışken; Avustralya, hâlâ İngiltere Kraliçesi’nin toprağı (bkz. Gezgin, 2008)... Haydi Harry, göster kendini!
(*) Aziz Nesin’in ‘Yaşar Ne Yaşar
Ne Yaşamaz’ yapıtına gönderme.
İlgilisine Kaynak
Gezgin, U. B. (2008). Asya-Pasifik’te Bu Hafta (34): Bağımsız (!) Avustralya’da yıl 1975. Evrensel Gazetesi Evrensel Hayat Eki, sayı 193, 16 Mart 2008. http://evrensel.net/ekhaber.php?haber_id=27179
Nicolaides, H. (2009). The king & I. The Monthly, sayı 44, Nisan 2009.
Dr. Ulaş Başar Gezgin