09 Mayıs 2009 00:00
Obama, Karzaiyi de al git
Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai, bu hafta başında Kabilden ABDye uçmak için yola çıktığında güvenlik güçleri, askerler ve polisler tarafından başkentin merkezi kapatıldı. Karzai, Washingtona geldiğinde Obama ve Pakistan Devlet Başkanı Asıf Ali Zerdari ile Talibanla ortak mücadele konusunda iki günlük görüşmelere başladı. Karzai ayrıca bir düşünce kuruluşu olan Brookings Enstitüsünde terörizmle mücadelenin etkili yolları üzerine konuşma yaptı.
Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai, bu hafta başında Kabilden ABDye uçmak için yola çıktığında güvenlik güçleri, askerler ve polisler tarafından başkentin merkezi kapatıldı. Karzai, Washingtona geldiğinde Obama ve Pakistan Devlet Başkanı Asıf Ali Zerdari ile Talibanla ortak mücadele konusunda iki günlük görüşmelere başladı. Karzai ayrıca bir düşünce kuruluşu olan Brookings Enstitüsünde terörizmle mücadelenin etkili yolları üzerine konuşma yaptı.
Konuşmasının başlığı kesin bir yüzsüzlüğü gösteriyor. Karzainin 2001de Talibanın düşmesinden sonra iktidardaki 7 yılı, Talibanın yeniden canlanmasını önlemeye yönelik hatalarla dolu. Karzainin konvoyu, havaalanı için değil ama Kabilin kenar semtleri için farklı bir rota izledi, hükümetinin otoritesinin sınırlarını deneyimledi. İktidarı, konvoyunun geçişi sırasında başkentin birkaç dakikalık polis kuşatmasından sonra sona erdi.
ABC, BBC ve ARDnin yaptırdığı kamuoyu yoklamalarına göre, savaşın en yoğun olduğu, ülkenin doğusundaki ve güneyindeki Afganların yüzde 45i ABDye ya da NATOya karşı savaşılması gerektiğini söylüyor. Araştırmalar, sivillerin vurulması ve bombardımanlar sonrasında Afganların intikam isteklerinin arttığını gösteriyor. Obamanın Afganistandaki ABD askerlerini artırma kararı da çoğu Afgan tarafından muhalefetle karşılandı. Bu Afganlar, daha fazla savaşarak varlıklarını sürdüreceklerine ikna olmuş durumdalar.
Obama için de sorun Afganlarınkiyle benzerlik gösteriyor. Obama yönetimi, Karzainin ve hükümetinin hatalarını görebilir ama sunabilecekleri bir alternatif yok. Washingtonun dışında Karzai hükümetinin güçlü eleştirisi, birkaç ay önce bir an için yatıştı. Son birkaç haftada Obama yönetimi, enerjisini Svat Vadisindeki ve Buner bölgesindeki Talibanın ilerleyişini engellemek için Pakistana harcadı. Karzainin ağustos ayındaki seçimleri kazanması muhtemel görünüyor. Washingtona gitmeden hemen önce adaylık için başvurusunu yaptı.
Afganistanın politik manzaradaki sorunu 2001in sonundaki olaylar tarafından yaratıldı. Önceki aylarda Talibanın bütün ülke üzerindeki hakimiyeti Pakistan ve Suudi Arabistan tarafından desteklendi. NATO, Taliban saldırılarıyla ülkenin kuzey doğusundaki dağlarda ezildi.
Karzai hükümeti ve batılı destekçilerinin başarısızlıklarının bir ölçüsü, benim 7 yıl önce Kabilden Kandahara araba kullanarak gidebilmemdir. Aynı seyahati bugün yapmak istesem Kabilden çıkar çıkmaz öldürülebilir ya da kaçırılabilirim. 2001de Talibana karşı başlatılan savaş takip eden yıllarda da değişmeyecek kaybeden ve kazananlar yarattı. Kamyon şoförü Bayanın komünistlerin iktidarından beri hiç bu kadar kötü olmamıştı sözleri, güvenlik konusunda ne değiştiğini gösteriyor. Şoförler, Ghazniden öteye geçemiyorlar. Vilayet parlamentosunun bir üyesi olan Sultanzoy, oraya gitmenin kendisi için bile tehlikeli olduğunu söylüyor Talibandan çok hükümetin beni vurmasından korkuyorum diyor. Afganistan yollarını daha güvenli yapabilecek ek ABD askerleri gönderildi. ABD ordusunun Iraktaki gibi yardım projelerini bir an önce uygulayabilmek için harcayacak oldukça fazla parası da var. ABD, daha fazla savaşacak ek birlikler gibi fazladan 4 bin eğitici asker gönderiyor.
Irakta ABD işgali sürekli kötüye gitti. İşgal, Iraklılar arasında hiçbir zaman tutulmadı. Afganistanda daha büyük fırsatlar vardı. Talibanın düşmesini isteyen halkın büyük çoğunluğu daima ondan nefret etti. ABD varlığı ilk kez memnuniyetle karşılanmıştı. Yeterince yabancı yardımı yapılmadı ama Afganların yaşamlarında yeterince gerçek değişim yapıldı. Ancak Talibanın geri dönüşüne kapı açan şey, diktatörler ve suçlulardan oluşan Karzainin işlevsiz devleti oldu.
Patrick Cockburn, 6 Mayıs 2009