KORUCULUK -4-

Koruculuk kaldırılmalı
Cumhur Daş
Yaşanan sorunların ve olayların temelinde çözümsüz bırakılan Kürt sorununun yattığını belirten Mazıdağı Belediye Başkanı Hasip Aktaş, “Kürt sorunu çözülmeden Türkiye’nin demokrasi, insan hakları, emek, cins, mezhep vb. sorunları çözülemez” diyor. Koruculuğun ortadan kaldırılması için yoğun çaba gösterilmesi gerektiğine vurgu yapan Hasip Aktaş ile aşiretlerle devletin ilişkilerini, Bilge köyünde yaşananları konuştuk.

Mazıdağı’nda ve Bilge köyünde toprak ilişkileri ve aşiretçilik ne durumda?
Doğal ve coğrafi konum olarak Mazıdağı bölgesinde geniş tarım alanı ve toprak ağalığı yoktur. Geleneksel aşiret ilişkileri iş birlikçi korucu temelde yozlaştırılmıştır.

Aşiretçilik ve devlet ilişkisi nasıl?
Kürt yurtsever hareketinin güçlü olduğu yerlerde aşiretçilik çözülmüştür. Yurtsever hareketin güçlü olmadığı yerlerde devlet koruculuk üzerinden toplumun bir kesimini yanına alarak inkarcı, iş birlikçi bir yapı geliştirmektedir. Aşiretçi toplum artıklarını devlet partilerinde örgütleyerek yöre halkına karşı devletin lehinde kullanmaktadır.

Çelebi ailesi bölgede nasıl bilinir?
Çelebi ailesi, 1994 yılında faili meçhul bir olayda 6 aile ferdini kaybetti. Karanlık güçlerce bu aile fertleri katledilince, aile bu katliamdan PKK’yi sorumlu tutarak korucu oldu. Aile korucu olmadan önce köyün eski yerleşik halkı olan Akbaş ve Akyüz aileleri ile 1986 yılında bir kavga sonucu kan davalı oldu. Akbaş ve Akyüz aileleri köyü terk edip Mersin ve Bursa illerine göç etmek zorunda kaldı. Başka bir köyden Bilge (Zankırt) köyüne çalışmak için gelen Çelebi ailesi, uzun süre önce köye yerleşti. Kan davasıyla birlikte köy sahipleri köyü terk edince, bu aile köyün tüm mülkiyetine gayrimeşru bir şekilde sahip oldu.

Bu olay neden Bilge köyünde yaşanmıştır?
Mazıdağı çevresinde koruculuk adına ne kadar olumsuzluk olmuşsa bu korucu ailelerin (ölen-öldürülen her iki taraf) olayların içinde oldukları kanaati toplumun genel görüşüdür.
Köyden göç eden ailelerin tüm mülklerine el koyan Çelebi ailesi, her konuda devletten destek gördü. Irak petrol boru hattı köyün arazisinden geçiyor. Boru hattından ham petrol çalındığı ve bu konunun yargıya yansıdığı herkes tarafından bilinmektedir. Köyün Çelkaniya (Kırkçeşme) mıntıkasında bol doğal su kaynağı bulunduğundan alabalık tesisleri kurulmuştur. Ailenin muhtar tarafı (öldürülen), diğer kesimi (öldüren tarafı) bu ranttan fazla nemalandırmamıştır. Köyden göç eden aileler bu katliamı yaratanların babasını öldürmüş, amcalarını yaralayarak felç etmişti. Katliamı gerçekleştiren aile, göç edenlerden büyük darbe yediği halde onların topraklarından yararlanamıyordu. Toprakların hepsini muhtar tarafı (öldürülen) kullanıyordu. Bu rant kavgası akraba olan iki aile arasında bir hoşnutsuzluk ve husumet birikimi yaratmıştır. Köyün devlete çok yakın olması nedeniyle çevre köyler üzerinde yoğun bir baskı uyguladığı biliniyor. Bu tutumları nedeniyle PKK’nin 1 Haziran’a kadar tek taraflı ateşkes ilan ettiği bir zamanda bu katliamın gerçekleştirilmesi dikkat çekicidir. Olayda imam, çocuklar, kadınlar başta olmak üzere geride tanık bırakmayacak biçimde o evde bulunan herkesin yok edilmek istenmesinin bir amacı vardır. Geçmişte buna benzer olayların yaşandığı bu köyde katliamı gerçekleştirip PKK’nin üzerine atarak olaydan sıyrılmak hedeflendi. Muhtar hastaneye götürülürken yolda kardeşine, gördüklerini, yaşadıklarını anlatıyor: Yeğenleri olan diğer Çelebi, aile fertlerinin kendilerini öldürdüğünü, 1994 katliamını da bunların gerçekleştirdiğini belirtiyor. Bu ifadeden sonra yaralı muhtar da ölüyor. Öldüren korucular hem muhtarın tarafını imha edecek, hem de olayı PKK’ye yükleyip mağdur rolü oynayarak devletin ve çevrenin desteğini alacaktı. Ayrıca köyün bütün arazileri, alabalık tesisleri kendilerine kalacaktı. Olayın ardından canlı tanıkların kalması bu hesapları altüst etti. Bu olayda kullanılan tüm silahların devletin silahları olduğunu sayın içişleri bakanımız açıklamıştı.

Olayla ilgili son durum nedir?
Gelenekçi, devletçi medya, sürekli bilgi kirliliği yaratarak Türkiye toplumunu yanlış bilgilendiriyor. Kan davası, namus cinayeti şeklinde sunarak yöre halkının cahil, vahşi bir yapıya sahip olduğu imajını yaratmak istiyor. Kan davası ve namus cinayetlerinde yöre kültüründe kadın ve çocuklara dokunulmamaktadır.

Korucu baskısı yaşanan başka köy oldu mu?
Geçmiş yıllarda tüm korucu köyleri, korucu olmayan köylere baskı uygularlardı. Son 2-3 yılda bu baskılar büyük oranda azalmıştır.

---

KÜRT SORUNU ÇÖZÜLMELİ
Son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mı?
Bütün bu sorunların temel kaynağı ülkemizde çözümsüz bırakılan Kürt sorunudur. Kürt sorunu çözülmeden Türkiye’nin demokrasi, insan hakları, emek, cins, mezhep vb. sorunları çözülemez. Türkiye demokratik kamuoyunun dikkatini bu konuya çekmek gerekir. Koruculuğun ortadan kaldırılması için yoğun çaba gösterilmesi gerektiğine inanıyoruz.

---

ÇİLLER, ETİBANK’I KAPATTI
İlçenizin ekonomik durumu nasıl?
Mazıdağı zengin fosfat maden yataklarına sahiptir. Etibank Fosfat Tesisleri 1994 yılına kadar kârlı bir işletme olarak çalışıyordu. Tansu Çiller hükümeti, 1994 yılında siyasi nedenlerle bu kârlı işletmeyi kapatarak cezalandırdı. Yöre halkının sosyal ve ekonomik yönden darbe yemesine neden oldu. Mazıdağı bölgesinde tarıma elverişli arazi azdır. Buna rağmen temel geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Son 25 yıllık dönemde mera ve otlaklara güven içinde gidemeyen hayvan sahipleri için hayvancılık geçim kaynağı olmaktan uzak bir hal aldı. Yöre halkı, mevsimlik işçi olarak çalışmaya mecbur bırakıldı.

---

Genelkurmay sahip çıktı
Korucuların işledikleri suçlar, sadece insan hakları örgütlerinin değil “güvenlik” politikalarını gerekçe göstererek koruculuğu savunan resmi kurumların raporlarına da yansıdı. Örneğin Genelkurmay Başkanlığı, 2004’te hazırladığı raporda korucuların karıştıkları suçları şöyle aktardı:
“Örgüte yardım yataklık, gasp, soygun, öldürme, yaralama, zabıta kuvvetleri ile müsademe, zabıta kuvvetlerine toplu saldırı, mesken ve araçlara saldırı, adam kaçırma, ev, işyeri, banka ve otodan hırsızlık, yankesicilik, boru hattına saldırı, zorla çek senet imzalatma, tahsil etme; devlete ait bina, araç ve tesislerde yangın çıkarma, ormanlarda yangın çıkarma, zirai mahsul ve otları yakma, dolandırıcılık, emniyeti suiistimal, suç eşyası satmak, saklamak ve satın almak, mala zarar vermek, bilişim suçları, kolluk kuvvetlerine mukavemet, darp ve saldırı, hükümet emirlerine muhalefet, rüşvet, zimmet, irtikap, ihtilas, kız, kadın ve erkek kaçırma, çocuk kaçırma, rehin alma, tehdit, aile fertlerine kötü muamele, hakaret ve sövme, müstehcen hareket, ırza geçme, ırza tasaddi, kızlık bozma, evlenme vaadiyle kızlık bozma, fuhşa teşvik, kadın ticareti, kumar oynamak ve oynatmak, mesken masuniyetini ihlal, meskun mahalde silah atmak, intihar, intihara teşebbüs, uyuşturucu madde kaçakçılığı, silah ve mühimmat kaçakçılığı, gümrük ve tekel kaçakçılığı, canlı hayvan kaçakçılığı, insan kaçakçılığı ve çevre suçları.”
Ancak buna rağmen korucuların işledikleri suçlar artarak katlandı.
Mardin’de yaşanan katliamın ardından koruculuğun kaldırılması yönünde oluşan kamuoyu baskısı karşısında hükümet yetkilileri, “Koruculuğun kaldırılması da dahil olmak üzere konuyu değerlendireceğiz” demek zorunda kalırken, en açıktan sahip çıkan açıklamalar MHP’den sonra Genelkurmay’dan geldi.
Genelkurmay İletişim Daire Başkanı Tuğgeneral Metin Gürak yaptığı açıklamada, “koruculuk kurumu ile olay arasında bağ kurulmasını, koruculuk sisteminin sorumlu gösterilmesini önyargılı ve yanlış bir uygulama olarak” değerlendirdiklerini söyledi. (BİTTİ)