Patrona ‘nişan’ işçisine açlık

Ülkemizin ve dünyanın en büyük televizyon üreticilerinden Profilo Telra bir yıl önce kapandı. Ancak geçen sürede işçilerin alacakları bir türlü ödenmedi. Çalışanlar, “Mecidiyeköy’deki iş merkezinin iki aylık kira geliri bütün çalışanların alacaklarını karşılayacak düzeyde. Ama Patron Sayın Jak Kamhi, çalışanların alacaklarını ödememek için elinden geleni yapıyor” diyor.
Türk Metal Sendikası’nın örgütlü olduğu fabrikada işçilerin 6.8 milyon lira tazminat alacağı var. Bu nedenle pek çok eylem yapıldı ama sonuç alınamadı. Açılan davaların bazılarının sonuçlanmasına rağmen tazminatlarını alamadıkları için mağduriyetleri devam eden işçiler, defalarca yetkili kurumlara başvurdular ama ilgilenen olmadı. Hatırlanacağı üzere Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi’nde bulunan ve 2 bin 700 işçinin çalıştığı Profilo Telra, 2006 yılından beri küçülmeye gitmiş ve 2008 yılının başında kapanmıştı. İşten çıkardığı işçilerin tazminatı ödemeyen Profilo Telra’nın sahibi, Türkiye’nin en eski sanayicilerinden Jak Kamhi’nin devlet nişanı takdiri bulunuyor. İşçiler şu soruyu yöneltiyor: “Bizim gece gündüz çalışmamız üzerinden onu ‘nişan’ vererek ödüllendiren devlet, şirket bizi mağdur ettiğinde neden hesap sormuyor?”
FABRİKA BİLİNÇLİ
OLARAK BATIRILDI
Bankalara, tedarikçi firmalara, işçilere, ortak ve iştirakçilerin alacaklarının yanı sıra SSK, ÖTV, KDV primleriyle birlikte toplam borcu 335 milyon lirayı bulan Profilo Telra’ya on yıldır ciddi hiçbir yatırım uygulanmadı. Geri teknoloji ile bu alanda ‘rekabet etme’ şansı kalmayan fabrika, Jak Kamhi ailesi tarafından kaderine terk edildi. Kahmi ailesinin, 2004 yılından sonra yatırımlarını turizm ve inşaat sektörüne kaydırarak elektronik sektöründen çekilmeye başladığını ifade eden işçiler, fabrikanın bilinçli olarak batırıldığını belirtiyorlar.
MAKİNELER
HURDAYA SATILDI
Şirket 2003 yılının Aralık ayında Alman televizyon üreticisi Grundig’in Viyana fabrikasının makine ve teçhizatları satın alarak Çerkezköy fabrikasına getirdi. Yılda 3.5 milyon adet televizyon kapasitesi olduğu söylenen makinelerin önemli bir kısmının, geri teknoloji olduğundan hurdaya satıldığı söyleniyor. İşçiler beş milyon dolara alınan bu makineler karşılığında Profilo Telra’nın devletten 295 milyon dolar teşvik aldığını belirtiyorlar.
KAYNAKLAR KARDEŞ FİRMALARA AKTARILDI
Fabrikanın bilinçli olarak zarara uğratıldığını söyleyen işçiler, kaynakların Farimeks adlı kardeş firmaya aktarıldığını belirtiyorlar.
Jak Kamhi’nin oğlu Hayati Kamhi, merkezi Avrupa olup Farimex ve Litvanya’dan özelleştirme yolu ile Avrupa’nın en büyük televizyon tüpü ve tüp camı üreticisi Ekranas’ı aldı. Farimex, Profilo Telra’ya yüksek fiyatla televizyon tüpü sattı. Böylece firma bilinçli olarak hem zarara uğratıldı, hem de bu yolla kaynaklar Avrupa’daki firmaya aktarıldı. Profilo Telra, her sene zarar gösterip hiç kurumlar vergisi vermezken, Farimex ise milyon dolarlarca kâr etti.
İŞÇİLER
SENDİKAYA TEPKİLİ
Fabrikanın 2006 yılından beri tasfiye sürecine girmesine rağmen Türk Metal Sendikası’nın sesini çıkarmadığını, hatta buna göz yumduğunu iddia eden işçiler, sendikanın da Profilo Telra ile iş birliği içinde olduğunu belirtiyorlar. Göstermelik birkaç eylem yapan sendika, dava açmak için sendika avukatına vekalet veren işçilerin davasını açmadığı gibi “İşverenle anlaştık, tazminatları parça parça verecek, dava açanlara ise vermeyecek” diyerek, açılan davaları geri çektirdi. Ama aradan uzun süre geçmesine rağmen tazminatlar hâlâ ödenmedi.
Sendikanın kendi bazı işçilerinin tazminatlarını almalarını sağladığını ve bu işçileri sendika kanalı ile başka fabrikalarda işe yerleştirdiğini iddia eden işçiler, kendilerinin kaderleri ile baş başa bırakıldığını belirtiyorlar.
MAHKEMELERDEN
SONUÇ ALINMIYOR
Sendikaya rağmen gruplar halinde bir araya gelip kendi olanakları ile dava açıp haklarını aramaya çalışan işçilerin bazılarının davaları sonuçlanmasına rağmen, işçiler tazminatlarını alamıyorlar.
Bazı davalar işçiler lehine sonuçlanmış ama Telra isim değişikliğine gittiğinden, alacaklarını tahsil edemiyorlar. Daha önce “Ceketimi satar işçilerin haklarını veririm” diyen Jak Kamhi ise kendine dava açan işçileri cezalandırmak için hiçbir ödeme yapmıyor. (Çorlu/EVRENSEL)

---

42 BİN LİRA ALACAĞI VAR 1 KURUŞ ALAMADI
Hasan Ocak: Telra’da 17 yıldır çalışıyorum ve bir yıl önce işten çıkarıldım. Eski parayla 42 milyarlık tazminat alacağım olmasına rağmen bir kuruş alamadım. Geçimimizi sağlamak için iş bulabilirsem günlük yevmiyeli işlerde çalışıyorum. Ama ihtiyaçlarımızı karşılayamıyoruz. Evime kredi kartlarından dolayı haciz gelmek üzere. On yedi yıldır üyesi olduğun sendika bize hiç sahip çıkmıyor. Sendikaya yakın olanlar tazminatlarını alıp bazı işyerlerine sendika tarafından işbaşı yaptırıldı.
FARİMEX’E KURBAN EDİLDİ
Mehmet Çankaya (Üretimden Sorumlu Mühendis): Profilo Holding 2004 yılında elektronik sektöründen çekilme kararı aldı. Yatırımlarını inşaat ve turizm alanına kaydırdılar. 2006 yılından itibaren de 2 bin 700 işçinin çalıştığı Profilo Telra’yı tasfiye etmeye başladılar. Bu süreci 2008 yılının ortalarında tamamladılar. Bu süre içinde Profilo Telra’nın kardeş firması Farimex, Telra’ya yüksek fiyatta mal satarak kaynaklar bilinçli olarak buraya aktarıldı. Farimex firması, Jak Kamhi’nın oğlu Hayati Kamhi’nindir. Bu süre zarfında çalışanların çoğu tazminatlarını alamadılar. Ben hakkımı almak için mahkemeye verdim ve kazandım. İş yasasına göre dava sürecinin üç ayda tamamlanması gerekiyor, ama benim davam tam on iki ayda tamamlandı. Karar verilmesine rağmen Profilo Telra’nın ismi değiştiği için alacaklarımı tahsil edemedim. Jak Kamhi’nin ekonomik gücü işçilerin alacaklarını verecek düzeyde. Örneğin İstanbul Mecidiyeköy’deki iş merkezinin iki aylık kira geliri bütün çalışanların alacaklarını karşılayacak düzeyde. Ama Sayın Jak Kamhi, çalışanların alacaklarını ödememek için elinden gelen her şeyi yapıyor. Ama sendikaya yakın olup da üretime düşük düzeyde katılan 350 kadar çalışan fabrikadan en son çıkarılan oldu. Bunlar tazminatlarını alıp, sendika tarafından Arçelik, BSH gibi fabrikalarda işe yerleştirildiler.
Tuncay Sağıroğlu