TEKÇİ BAKIŞ AÇISI KENTİ AYAĞA KALDIRMAZ

Av. Reşat Yaratan: Ümitli değilim, orada Harput’un yeniden ayağa kaldırılması sorunu tartışıldı.. Öncelikle Harput’u Harput yapan şey nedir diye sormak gerek. Mevcut Türk-İslam modeline uydurmaya çalışılarak bir yere varılamaz. Beni ümitsiz yapan şey biraz da bu. Kültür, sonuçta insanların yarattığı bir şey. Bu kentte Ermeniler, Süryaniler yaşamış, Dersim’le , Diyarbakır’la yoğun ticari ilişkileri olmuş. Ermeni, Süryani, Türk, Kürt birlikte yaşamışlar. Harput’un çevresinde 40 civarında Ermeni köyü olduğu söyleniyor. Söyleyeceğim şey şu tekçi bir bakış açısıyla bu kent ayağa kaldırılamaz.
Öte yandan Harput şimdi işgal altındadır. kontrolsüz yapılaşma, lokanta ve dükkanlar, dokuya zarar vermektedir. En kullanışlı alanlar mezarlık yapılmış durumda. Özellikle Yavuz Selim Lisesi Harput’un silüetini bozmaktadır.
Polonya’nın Krakov kenti UNESCO tarafından dünya kültür mirası olarak tescillenmiş bir kenttir. Krakov ikinci dünya savaşında tamamen yıkılır. O kent tamamen ayağa kaldırılıyor. İstenildiğinde oluyor. Harput’a benzer bir örnek olduğu için söyledim. Örneğin orada olduğu gibi biz de Harput’un mahallelerini eski adlarıyla tanıyarak gezebilecek miyiz?
AÇIK HAVA ATÖLYESİ OLMALI
Öznur Aksoy-(Fırat Üniversitesi Resim Bölümü Öğretim Üyesi): Yapılan panellere ve foruma izleyici olarak katıldım. Harput’u bu kadar çok kurtarmak isteyen insan varken ve sürekli gündemdeyken niye bir şey olmaz ben bunu anlamıyorum.
Ben Harput’a gittiğimde taş yığını görmek istemiyorum. Orayı daha çekici kılacak işler yapılmalı. Orada neden bir açık hava atölyesi yok, ben bir ressam olarak hafta sonları orada resim yapmak isterim, heykel, geleneksel el sanatları mesela ebru sanatı… bunlar yapılabilir. Harput Çarşısı tarihi dokuya uygun ama aynı zamanda gençlerin ilgisini de çekebilecek şekilde düzenlenebilir. Harput muhteşem doğasıyla da ilgi çekici. Dağcılık ve kaya tırmanışları için elverişli bir çok alan var. Ölbe Vadisi bunlardan biri. Bu kadar tartıştıktan sonra bir şeyler çıkmalı.
HİÇBİR ÖNLEM ALINMIYOR
Ufuk Şekerdağ (Seramik Sanatçısı- F.Ü. Resim Bölümü Öğretim Üyesi): Elazığ’da bir sürü ticaretle uğraşan insan varken onları bu etkinlikte görememek üzücüydü. Orada son kalan evler de teker teker yıkılıyor. Hiçbir önlem alınmıyor. Evler yıkılıyor ama beraberinde bir kültür de yok oluyor. Örneğin Harputlu bir sanatçı olarak ben kürsü başı sohbetlerinin nasıl bir işlevi olduğunu ailemden öğrenebildim. Ama benim çocuklarım bunu göremeyecek. Buralarda bir zamanlar ipek böceği ile kumaş imalatı yapılıyormuş, keçecilik yeniden canlandırılabilir.
ÇOK KÜLTÜRLÜLÜĞÜN TİMSALİ
İshak Tanoğlu- İncil-i Şemmas Süryani Kiliseleri Yöneticisi: Harput çok kültürlülüğün timsalidir. Sadece Osmanlı tarihinden ibaret bir tartışma Harput’u tarif etmez. Harput’tan bir çok medeniyet geçmiştir. Hepsi de mutlaka kendi izlerini bırakarak gitmiştir. Harput bütün bu medeniyetlerle birlikte tartışılırsa anlamlı olur. Hem de Harput turizmini canlandırmaktan çokça bahsedildi. İnsanlar buraya Osmanlı mimarisini görmek için gelmez. Kiliseler yok olmaya terk edildi. Bunların restore edilip korunması lazım.
170 yılında yapılan Meryem ana kilisesi aktif olarak ayaktadır. Bu kilise dünyada inşa edilen ilk üç kiliseden biridir. Her 15 Ağustos’ta bir ayin düzenliyoruz. Üzümün kutsanması ayini. Harput’un bağcılık tarihi bilinen bir şey, bu ayini bir festivale dönüştürebiliriz.
HARPUT ATÖLYESİ
Yrd. Doç.Dr. Cevdet Emin Ekinci: Panel ve forumda tartışılanlar eğer burada kalırsa, bir şey olacağını düşünmüyorum. Oturumlardan birinde benim de bir sunumum vardı. Yalnız süre çok sınırlıydı. Harput gibi tarihi bir mekanın restorasyonu için Karabük’ün Safranbolu ilçesinde yerel idareler Safranbolu ilçesinin eski özelliklerini bilen yaşlı insanlarla birlikte çalışmıştı. Duvarlardan pencerelere oradan en ufak bir ahşap işlemeye kadar ne varsa derlenip bir proje haline getirilmişti. Bu Harput için de yapılabilinir. Valilik, belediye, üniversite el ele vererek bir kurul oluşturabilir. Çok amaçlı bir Harput atölyesi kurulabilir. Demir dökümden, bakıra, taş işlemeciliğinden, fenerlerine kadar geçmişe ait motifler açığa çıkarılabilinir. Çıkan tüm bu motifler çevre illerin mimari özellikleri iler karşılaştırılıp sağlıklı sonuçlar elde edebiliriz.