İşçinin ödediği bedel büyüyor

Oyak Renault İstanbul Sanayi Odası’nın raporuna göre Türkiye’nin en büyük 5. kuruluşu. Renalut’nun ön sıralarda yer almasının nedeni ise krizden en iyi yararlanan fabrikalardan biri olması. Krizle birlikte yüzlerce işçiyi işten atan Renault, işgücü kayıplarını telafi edebilmek için çalışma koşullarını ağırlaştırdı. Artan tempoya uymayan işçilerin fabrikada çalışamayacağını ise açık bir şekilde dile getirdi.
Fabrikanın işlerinin her zaman yoğun olduğunu dile getiren bir Renault işçisi, bantlarda eksilen işçilerin yerine yeni işçi alınmadığını, kalan işçilerin daha hızlı çalıştırıldığını söyledi. “Bunun sonucunda, fabrikanın kâr yapmasının büyümesinin bedelini biz işçiler canımızla ödemeye başladık” diyerek sözü bir süre önce iş kazasında yaşamını yitiren Ercan isimli işçiye getiren Renault işçisi, Ercan’ın ölümün ne kendi hatası ne de takdir-i ilahi olmadığını belirterek “Düpedüz cinayet” dedi.
İŞYERİ STRESİ
İş kazasının vardiya bitimine 10 dakika kala meydana geldiğini hatırlatan işçi, Ercan’ın vardiya amirlerinden çekindiği için aceleyle arkadaşlarına yardım edebilmek ve servisleri kaçırmamak için yıkanmaya giden kalıplarla vinç arasında kalarak can verdiğini söyledi. “Vinci çalıştıran buton uzaktan kumandalı. Aynı zamanda saç korumalı ve başparmak butona tam olarak oturmayınca hareket etmesi mümkün değil. İş bitimi saatinin gelmesi ve işyerinde yaşanan stres bu kazanın oluşmasında birinci nedendir” diyen işçi, şöyle devam etti: “Fabrika kârına kâr katarken bizler canımızı bu fabrikalarda vermeye başladık.”
YOKSULLUK
İşçinin ailesine 250 bin lira verildiğinin ve bu paranın Ercan’ın ölümünün karşılığı olarak dava açılmaması için verildiğinin konuşulduğunu aktaran işçi, “Ercan Yaylacık köyünde oturan yoksul bir köylü çocuğuydu. Ailesinin yoksulluğundan faydalandılar” dedi.
Renault’da çalışan bir başka işçi ise; “Kriz dedikleri dönemde bile bizleri 5 kez mesaiye bıraktılar. Yemekhaneler çalıştığımız ünitelere çok uzak bir yerde, çay molalarını bile kıstılar, işçilerin birbirleriyle konuşmalarını da engellediler” diye konuştu.
Son aylarda artan bu baskıların işçileri canından bezdirdiğini kaydeden işçi, şunları anlattı: Ocak ve haziran aylarında puantaj tutan arkadaşlarımızın bildirdiğine göre 83 arkadaşımız ağırlaşan çalışma koşullarına dayanamayarak kendiliğinden istifa etti. Yani dışarıda iş bulma imkanı olmasa da dayanamadığı için işi bırakıyorlar.

---

KRİZ FIRSATÇILIĞI KANITLANDI
Kriz döneminde işten çıkarılan işçiler açtıkları işe iade davasıyla önemli bir başarı elde etti. Bu mücadelede yer alan İşçilerden Alper Kiraz, açtıkları davanın Renault patronlarının yaptığı kriz fırsatçılığını belgelediğini, Renault’un en büyük 500 firma listesinde ilk sıralarda olmasının da bunu yeniden kanıtladığını söyledi. Mahkemenin atadığı bilirkişinin şirketin bilançolarını incelediğini ve kriz döneminde de kâr ettiğini saptadığını dile getiren Kiraz, kazandıkları davanın Renault ve Tofaş gibi fabrikalarda yeni bir dönemi açacağını ifade etti. “İşçiler bu süreci takip ettiler ve bizim mücadelemizin sonucunu hepsi biliyorlar” diyen Kiraz, işçilerin kriz fırsatçılığı yapan patronlara karşı haklarını mahkeme yoluyla da olsa arayacaklarını belirtti.
Fabrikada yaşanan kazalara da değinen Alper Kiraz, “Bizleri işten çıkarttıktan sonra bölüm şeflerinin işçiler üzerindeki baskıları da artmaya başladı. Örneğin, işçiden 120 iş isteniyorsa işçiler ne yapıp yapıp onu çıkarmaya çalışıyorlar ve bunun sonucunda iş kazası meydana geliyor” dedi. Ercan isimli işçinin bu baskının sonucunda yaşamını yitirdiğini kaydeden Kiraz, fabrikada bir çok kazanın olduğunu duyduklarını aktardı.

---

BURSA’DAKİ FİRMALAR İLK 500 İÇİNDE YER ALIYOR
Bursa’da 2008 yılında başlayan kriz tartışmalarının ardından bir çok fabrika işlerin azaldığını hatta zarar ettiklerini ileri sürdüler. Bu nedenle yüz bine yakın işçi kapı önüne kondu. İşten atılmayanlar için ise çalışma yaşamı çekilmez hale getirildi. Esnek çalışma uygulamaları. Fazla mesai hakkının gasbedilmesi, daha az işçiyle üretim yapıldığı için iş yükünün artırılması hayata geçirildi. Ancak İstanbul Sanayi Odası’nın açıkladığı Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşu listesi aslında patronların durumunun kötü olmadığını ortaya koydu. Oyak Renault ve Tofaş Bursa’da listede 5 ve 6’ıncı sıraları aldılar. Bursa’nın ilçeleri de listede yer aldı. Karacabey’den Sütaş, Matlı Yem, Orhangazi’den Componenta Döktaş Dökümcülük, İnegöl’den Starwood Orman Ürünleri, Gemlik’ten Bursa’nın gelirler vergisi şampiyonu Gemlik Gübre Sanayii ilk 500 firma arasındaki yerini aldı. Geçtiğimiz yıl İnegöl’de görünen Küçükçalık Tekstil San. ve Tic. A.Ş bu yıl Bursa merkez olarak yer aldı. Listede yer alan Bursa firmalarından 13 tanesi geçen yılki rakamlara göre bu yıl listede yükselişe geçerken, Componenta Döktaş Dökümcülük geçen yılki yerini korudu. Yükselişe geçen firmalar ise şunlar: Sütaş, BİS Enerji Elektrik Üretim, Zorlu Enerji Elektrik Üretim, Gemlik Gübre Sanayii, Beyçelik Gestamp Kalıp ve Oto Yan Sanayi, Coşkunöz Metal Form Makina, Durmazlar Makina Sanayi, Major SKT Oto Donanım Sanayi, Grammer Koltuk Sistemleri, Ermetal Otomotiv ve Eşya Sanayi, Matlı Yem, Bosen Enerji Elektrik Üretim.
(Bursa/EVRENSEL)
Hakkı Tali