İşçi esnekliği kabul etmedi

Makine Kimya Endüstrisi Kurumu’nda (MKEK), 3 bine yakın işçi adına greve saatler kala imzalanan toplusözleşmede, işverenin dayattığı esneklik dayatmaları kabul edilmedi.
Türk-İş ile hükümet arasında imzalanan protokol ile kamuda çalışan işçilerin toplusözleşme görüşmelerinin sona erdiği imajı yaratılırken, birçok işkolunda sözleşmeler, esneklik dayatmaları nedeniyle uzlaşmazlık ve grev aşamasında. Bunlardan biri de Türk Metal Sendikası Ankara 2 No’lu Şube’nin örgütlü olduğu, Ankara, Kırıkkale ve Çankırı’da birimleri olan MKEK.
30 Aralık 2008 tarihinde başlayan işletme toplu iş sözleşmesinde anlaşma sağlanamaması nedeniyle Ankara 14. İş Mahkemesi’nin 1 Nisan 2009 tarihinde verdiği kararla arabulucu atanmış, ancak 32 asıl, 4 geçici maddede anlaşma sağlanamaması nedeniyle grev aşamasına gelinmişti.
30 Temmuz’da greve çıkma kararı alan sendika, öncesinde de Ankara’da Genel Müdürlük, Kırıkkale ve Çankırı’da ise bölge müdürlüklerine yürüyüş yapıp, MKEK işverenini “greve çıkmada kararlılığı” konusunda uyarmıştı. İşçilerin daha ilk eyleminin ardından, MKEK yönetimi, 29 Temmuz günü yapılan görüşmede anlaşmaya yanaşarak, Türk-İş’in altına imza attığı protokolün üzerinde bir zam ile sözleşmeyi imzalamıştı. Buna göre; işçilere birinci altı ay için yüzde 3 artı 15 lira ek ödeme, ikinci altı ay için yüzde 5.5, diğer altı aylar için de yüzde 2.5’ar oranında zam yapılması kararlaştırıldı.
Sendikanın 15 lirada anlaştığı ek zam konusundaki ilk teklifi iki yıllık yüzde 20 idi. MKEK işyerlerinde asıl önemlisi ise idari maddelerde yaşandı. MKEK yönetimi, mevcut 4687 sayılı İş Yasası’ndaki esneklik maddelerini sözleşme hükmü haline getirmeyi dayattı. Bu dayatmalar nedeniyle 32 maddede anlaşma sağlanamamıştı.

---

MKEK YÖNETİMİNDEN İŞÇİLERE DUYURU
İşçilerin eylemleri üzerine MKEK Genel Müdürlüğü bir “duyuru” yayınladı. İşçilere de iletilen “duyuru”da, Türk-İş ile hükümet arasında imza altına alınan protokoldeki artışlara yer verilerek, Türk Metal’in, “ek bir ücret zammı” isteğinde bulunduğu belirtildi. “Türk Metal Sendikası’nca talep edilen bu ‘ek zammı’ vermeye yasal bir dayanak olmadığı için kurumumuzca verilemeyeceği defalarca izah edilmiş, ancak kendileri 30/07/2009 tarihinden itibaren greve gideceklerini bildirmişlerdir” denildi. “Duyuru”da bununla da yetinilmedi, Türk-İş’in Hükümet’ten 2 yıl için aldığı ücret zammının yükünün 5 milyon 057 bin 559 TL olduğu belirtilerek, “yasal dayanağı olmadan Türk Metal Sendikası’nca kurumumuzdan istenen ‘ek ücret zammı’nın yükü ise 1milyon 642 bin 626 ile 4 milyon 7 bin 143 TL arasındadır” denildi. Duyurunun yapılmasına gerekçe olarak da “anlaşmazlığın ne olduğu yönünde değişik anlatımlar olduğu öğrenildiğinden, bu açıklamanın yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur” denildi.

---

ESNEK ÇALIŞMA DAYATMASI
Sadece MKEK’de değil, birçok işkolunda patronlar, haftalık ve günlük çalışma saatlerinin belli olmasını istemiyorlar. İşlerin yoğunluğuna göre işçileri istediği gün ve saatte çalıştırıp, işlerin daha hafif olduğu dönemlerde evine gönderebilecek. Bu da, işçilerin çalışma zaman ve süresini belirlemeyi tümüyle patronun insafına bırakıyor. MKEK yönetimi, haftalık çalışma süresinin, haftada 5 gün, 45 saat olarak belli olmasını istemiyor. Örneğin, haftada üç gün çalıştırıp, iki günü işçileri eve göndermeyi, hafta sonu çalıştırabilmeyi istiyor. Yani çalışma sürelerini tümüyle kendisi belirlemek istiyor ki, bu da işçilerin örneğin sabah işyerine gittiğinde “Sana bugün ihtiyaç yok, evine git, ben çağırınca gelirsin” dayatması ile karşılaşmaları anlamına gelebilecek. İşçiler çalışma saatleri belli olmayıp, esnek çalışma düzeninde, hangi günler ya da saatler arasında çalıştıklarını bilemeyecekler. Tümüyle patronun iki dudağından çıkacak söze bağlı olacak.

---

MKEK YÖNETİMİNİN GERİ ADIM ATTIĞI MADDELER
İmzalanan sözleşme ile MKEK yönetimi getirdiği önerilerde geri adım atmak zorunda kaldı.
MKEK yönetiminin dayattığı, ancak “grev” uyarısı nedeniyle geri adım atmak zorunda kaldığı maddelerden bazıları şöyle;
* Madde 12: “Temsilcilere sağlanacak kolaylıklar” başlığı altındaki maddede MKEK yönetimi işyeri temsilcilerinin de üretimde çalışmasını istiyordu,
* Madde 14: “Sendika ve Şube organlarına seçilenler” başlıklı maddede MKEK yönetimi 2 günlük sendikal izinleri kaldırmak istiyordu
* Madde 19: “Yöneticilerin işyerlerini ziyareti” başlıklı maddede ise sendikanın işyerlerini, işverenin izni olmadan ziyareti engellenmek isteniyordu.
* Madde 32: “Haftalık Çalışma Süresi” başlıklı madde ile haftalık çalışma süresinin, haftada 5 gün, 45 saat olması yerine, serbest bırakılarak, tümüyle esnekleştirilmesi isteniyordu.
* Madde 33: “Normal Günlük Çalışma ve Vardiyalar” başlıklı madde ile de MKEK yönetimi işin yoğunluğuna göre vardiyayı ve haftalık çalışma sürelerini kendisi belirlemek istiyordu.
* Madde 36: “İşçi nakilleri” başlıklı maddede MKEK yönetimi serbestçe hareket etmek istiyordu. Ancak daha önce Çelik-İş ile imzalanan sözleşme doğrultusunda, işçiler aynı kurumun fabrikaları arasında 3 ay ödünç verilebiliyor. Daha öncesinde işverenlerin işçileri kendi rızaları olmadan gönderme yetkisi yoktu.
* Madde 44: “Hafta tatillerinde işçi çalıştırma” mevcut sözleşmede yılda 15 pazar olan süre 30 pazara çıkarılarak, ancak 30 pazardan fazla pazar çalıştırma durumunda işçiye yüzde 100 zamlı mesai ödenmesi söz konusu olacaktı. Ancak yönetimin geri adım atmasıyla da bu 15 pazar olarak kaldı; 15 pazardan sonraki pazar çalıştırmalarında ücretler yüzde 100 zamlı ödenecek.
* Madde 89: “Vasıta Yardımı” başlıklı bu madde ile Kırıkkale ve Çankırı’da 53 lira olan vasıta yardımının Ankara için de uygulanması dayatıldı. Ancak Ankara için 153 Lira oldu.
* Madde 94: “Kıdemli işçiliği teşvik primi” başlıklı madde MKEK yönetimi tarafından kaldırılmak istendi. Ancak bu dayatma kabul edilmeyerek, eski sözleşmedeki hüküm kaldı.
MKEK yönetiminin ayrıca, “işe alınacak işçiler”, “deneme süresi”, “hafif işlere nakil”, “ilk işe giriş ücreti”, “mazeret izinleri”, “tutukluluk, gözetim altına alınma ve mahkumiyet halinde fesih ve tekrar başlatma”, “birleştirilmiş sosyal haklar”, “Çocuk, öğrenim ve aile yardımı”, “evlenme, doğum, ölüm yardımları ve sigorta”, “yemek karşılığı”, “prim”, “zaman etüdü”, “giyim yardımı”, “disiplin cezaları” gibi maddelerde de dayatmaları kabul edilmeyerek, sendikanın önerdiği teklifler kabul edildi.
(Ankara/EVRENSEL)
Sultan Özer