3 yılda gazete tirajları 1 milyon düştü

2006 Aralık ayında ülke çapında yayın yapan 45 gazetenin günlük ortalama toplam tirajları 4 milyon 558 bin 853 iken 2009 Mayısında bu rakam 3 milyon 595 bin 597 oldu. 2009’da sadece Mayıs’tan itibaren 332 bin 529’luk bir artışla Haziran ayında günlük 46 gazetenin toplam tirajı 3 milyon 928 bin 126’ya ulaştı.
TÜİK’in 2008 yılı Hane halkı Bilişim Teknolojileri araştırmasının sonuçlarına göre ocak mart döneminde hane halkının yüzde 76’sı interneti gazete ya da dergi okumak için kullanıyor. Bu oran kentlerde yüzde 76.9, kırsal alanda yüzde 72.1
İnternet gazeteciliğinin yazılı basın, özellikle gazetelerin tirajları üzerinde büyük kayıplar yarattığına dikkat çeken Yrd. Doç. Dr. Oğuzhan Kavaklı, “3 G teknolojisi de habercilikte sürat ve kaliteyi arttırıcı şekilde kullanılmadığı takdirde yazılı basının tekrar sarsıntı geçirmesine neden olacak” dedi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’in 5 bin 321 hanede 13 bin 314 kişi üzerinde yaptığı anket çalışmasına göre, 2008 yılı Ocak-Mart döneminde 16-74 yaş grubu hanehalkı bireylerinin yüzde 34.3’ü bilgisayar kullanıyor. Bu bireylerin yüzde 59.7’si hergün internete giriyor. İnternette en fazla tıklanan ise yüzde 76’lık oranla gazete ve dergiler oluyor. Yaş düştükçe, eğitim yükseldikçe internet kullanımı artıyor. İstatistiki çalışmalarda yaş grupları 18’le başlamasına rağmen interneti kullanan çocukların yaşının 4’e kadar düştüğü, bu erken buluşmanın çocukları ileride internete yakınlaştırıp, gazete ve dergilere uzaklaştırdığı gözlemleniyor.
Radyo, televizyon ve internetin gazete ve dergilerin tirajları üzerinde olumsuz etkiler yarattığı, rekabetin olumlu sonuçları yanında olumsuzluklarınında gözlemlendiğini belirten E.Ü. İletişim Fakültesi Basın-Yayın Tekniği Anabilim Dalı Başkanı Yrd. Doç.Dr. Oğuzhan Kavaklı, 3G teknolojisini yeni bir dalga olarak nitelemek suretiyle şunları söyledi:
“Yazılı basın televizyon rekabetini promosyonla aşmaya çalıştı. Ancak promosyon araç olmaktan çıkıp tiraj için amaç haline dönüşünce battıkça battı. Uzun süre toplam tiraj 3 milyon civarında seyretti. Promosyon yasayla yeni bir düzene kavuşunca önce tencere tava okuyucuları gazeteleri bıraktı, sonra da gerçek okuyucular tirajları yükseltmeye başladı. Bu yükseliş 2006’ya kadar devam etti. Bu defa yeni bir rakip olarak internet gazeteleri yazılı basını sarsmaya başladı. Bunda biraz da gazetelerin kendi internet sitelerinin katkısı oldu. İnternette haberler TV hızıyla verilince gazete tirajları tekrar düşüşe geçti. 2006 Aralık ayında 45 adet günlük gazetenin toplam tirajı 4 milyon 558 bin 853 iken 2009 Mayıs’ında 963 bin 256 düşüşle 3 milyon 595 bin 597’ye indi. Sadece haziran’da 332 bin 529 artışla 3 milyon 928 bin 126’ya yükseldi. Şimdi yazılı basını yeni bir dalga bekliyor. Bu dalganın sınırlı promosyonlarla aşılması mümkün değil. 3G fırtınası ancak özel haberlerle, araştırmalarla aşılır ki, bu da yeni gazeteci istihdamı demektir”.
Hesaplamaların Basın İlan Kurumu’ndan ilan alan yaygın basın üzerinden yapıldığını TÜİK’in verilerine göre Türkiye’de toplam 5 bin 665 gazete ve derginin yayınlandığını belirten Yrd. Doç. Dr. Kavaklı, “Bu gazete ve dergilerin yıllık yoplam tirajları 2 milyar 665 milyon 434 bin 454’dür.
Ülke çapında yayınlanan 45 günlük gazetenin yine 2008 yılına ait toplam tirajı ise bir milyar 575 milyon 557 bin 540’dır. Bu hesaba göre 5 bin 620 bölge gazetesi ve yerel gazete ile dergilerin yıllık toplam tirajı bir milyar 89 milyon 876 bin 914’tür.
TÜİK’in verileri tüm yazılı basının yüzde 95.7’sinin gazete (5421) olduğunu, 2008 yılında 2007’ye göre gazete sayısının yüzde 0.2 azaldığı tirajın ise 7.9 arttığını göstermektedir. Yaygın basında düşüş yaşandığına göre artış bölge gazeteleri ve yerel basına aittir. Bu da bir çıkış yolunun da yerel haberlerden geçtiğini göstermektedir” dedi. (İzmir/EVRENSEL)