Büyükelçi, Erdoğan’ı yalanladı

Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nin merkezi Urumçi’de 5 Temmuz’da başlayan olaylar, Türkiye’de, “Uygur kardeşlerimiz katlediliyor” söylemiyle karşılanmıştı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, resmi rakamlara göre 197 kişinin öldüğü, bin 700’den fazla kişinin yaralandığı olaylar için “Vicdanımız sızlıyor. Vahşet en kısa zamanda son bulmalı” ifadesini kullanmıştı.
Ancak Türkiye’nin Pekin Büyükelçisi Murat Salim Esenli’nin dün yaptığı açıklamalar, Başbakan’ı yalanlıyor. Bölgeyi ziyareti sonrasında konuşan Esenli, Urumçi’deki olayların Çin içinde ve dışında Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nin prestijini bozmak için her fırsatı kollayan güçler tarafından planlandığını söyledi. Şiddet olaylarını kınayan ve Çin hükümetinin olaylara müdahalesini anlayışla karşıladıklarını belirten Esenli ve 25 büyükelçi, uluslararası toplumun “teröre karşı” işbirliğini yoğunlaştırması çağrısında da bulundu.
BÖLGEYE ZİYARET
Çin yönetimi, 26 ülkenin büyükelçisini Urumçi’ye götürdü. Çin Uluslararası Radyosu’nun haberine göre, 5 günlük bir ziyaret için önceki gün Urumçi’ye giden büyükelçiler, “şiddet olaylarının gerçek yüzünün aktarıldığı” sergiyi gezdi ve olay yerlerinde incelemelerde bulundu.
Resmi Xinhua ajansının geçtiği fotoğraflarda büyükelçilerin “teröristlerden” ele geçirilen silahların bulunduğu sergi ile Urumçi’deki İlahiyat Fakültesi’ni gezdikleri görülüyor.
Radyonun haberinde, büyükelçilerin olaylarla ilgili görüşlerine de yer verildi. Haberde, Türkiye Büyükelçisi Esenli’nin, Urumçi’deki olayların Çin içinde ve dışında Sincan’ın prestijini bozmak için her fırsatı kollayan güçler tarafından planlandığını savunduğu, Türkiye’nin Çin’in toprak bütünlüğüne saygı gösterdiğini vurguladığı kaydedildi.
Esenli daha önce de, Urumçi’de meydana gelen olaylarla ilgili Çin devlet televizyonu CCTV’nin sorusunu cevaplandırırken, Türkiye’nin bunu Çin’in iç işi olarak gördüğünü ve Çin makamlarının sorunu kendi anayasalarına ve taraf oldukları uluslararası sözleşmelere bağlı kalarak çözeceklerine inandığını söylemişti.
UYGUR LİDERDEN ‘GARİP’ AÇIKLAMA
Türkiye ile birlikte Kuveyt, Mısır, Suudi Arabistan, Pakistan, Afganistan, İsveç, Avustralya, ABD ve diğer ülkelerden gelen diplomatik temsilciler Sincan Uygur Özerk Yönetimi Başkanı Nur Bekri tarafından karşılandı. Bekri, çoğunluğu Müslüman ülkelerden gelen diplomatlara yaptığı konuşmada, “Şiddet olaylarına tek bir dindar insan karışmadı” mesajını verdi. Bekri, şiddet yanlısı isyancıların bölge halkını ve Müslümanları temsil edemeyeceğini ifade etti.
10 UYGUR ÖLMÜŞ
Çin hükümeti tarafından yapılan son açıklamaya göre, olaylarda hayatını kaybeden 156 sivilden 134’ü Han Çinlisi, 11’i Hui, 10’u Uygur, biri ise Man etnik gruplarına mensupmuş.
Açıklamaya göre, 12 kişi ise saldırgan eylemlerde bulundukları sırada vurularak öldürülmüş. Bu kişilerin etnik kökenleri ile ilgili bir açıklama yapılmazken, kalan 29 kişinin kimliklerinin ise henüz belirlenemediği belirtildi.
Bölge Hükümeti Sözcüsü Hpu Hanmin, Uygur kökenli öğretim üyelerinin tutuklandığı yönündeki haberleri yalanladı.

---

ERDOĞAN NE DEMİŞTİ?
Çin’in Uygur Özerk Bölgesi’nde yaşananları değerlendiren Erdoğan şunları söylemişti: Olayları büyük bir kaygı, endişe ve üzüntüyle takip ediyoruz. Sadece bizlerin vicdanını sızlatmıyor. Bunları izleyen herkesi hayret ve dehşete düşürüyor. Türkiye’de yaşayan Uygur kardeşlerimizin ve bu acıyı yüreğinin derinliklerinde hisseden halkımızın da haklı olarak bu olaylara tepki verdiğini, endişe içinde olduğunu görüyoruz. Her zaman için tarihi ve kültürel bağlarımız olan Uygurlu kardeşlerimizi, iyi ilişkiler içinde olduğumuz Çin’le aramızda bir dostluk ve iş birliği köprüsü olarak gördük. Beklentimiz, vahşet boyutlarına ulaşan bu olayların acele olarak, ivedi olarak son bulması, sağ duyunun hakim olması, sorumluların hesap vermesi ve gereken tedbirlerin, evrensel insan hakları çerçevesinde bir an önce alınmasıdır.
Çinli yetkililerin olayın sorumlularını tespit etmesi ve adalet mekanizmasını tüm insanlığın vicdanını rahatlatacak şekilde işletmesi büyük önem taşımaktadır. 2009-2010 yıllarında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin aynı zamanda geçici üyesiyiz. Burada da insanlık adına üzerimize düşen aynı tür görevlerdir. Bunun gereğini bizler de bu platformda da gündeme getirmek durumundayız ve getireceğiz.