Kentsel dönüşüme yargı freni

Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi’nin yargıdan kaçmak için aldığı yeni Mamak Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi de yargı duvarına çarptı. Ankara 6. İdare Mahkemesi, yürütmesini durdurduğu projenin, “açıkça hukuka aykırı” olduğu ve “uygulanması halinde dönüşü güç ve imkansız zararlara yol açabileceği” uyarılarında bulundu.
Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından kentsel dönüşüm projesinin başlatılması için ilk karar 14 Mayıs 2005 tarihinde alınmıştı. Bu tarihten itibaren söz konusu proje ile ilgili birçok dava açılmış, defalarca proje için yürütmeyi durdurma kararı verilmişti. Her karardan sonra projede değişiklik yaparak yeniden gündeme getiren Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi’nin yaptığı son değişiklik de yargıdan döndü. Ankara 6. İdare Mahkemesi, projenin yürütmesini durdurdu. Mahkeme kararının gerekçesinde, “hukuka aykırılık” ve “uygulanması halinde giderilmesi güç veya imkansız zararlara sebebi olacağı” gösterildi.
KAMU YARARINA AYKIRI
Derbent Mahallesi’nde oturan Nazım Karahan, proje alanına ilişkin 1/5000 ölçekli nazım imar planının tadilen onayına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararının iptali ve yürütmenin durdurulması için dava açtı. Söz konusu karar, belediye meclisi tarafından 16 Nisan 2008 tarihinde alınmıştı. Dava dosyasını inceleyen mahkeme, konu teknik bilgi gerektirdiği için bilirkişi atadı. 10 Nisan 2009 tarihinde, Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi öğretim üyelerinden oluşan bilirkişi incelemesi ve oluşturulan raporda, “projenin planlama teknikleri ve kamu yararına olmadığı” vurgulandı.
BELEDİYE İTİRAZ ETTİ AMA…
Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin savunmasında ise davayı açan kişiye ait parsellerin proje sınır alanı dışına çıkarıldığı, böylece mahkeme kararının yerine getirildiği, plana itirazlar değerlendirilerek yeni 1/5000 ölçekli nazım imar planının onaylandığı ileri sürüldü.
Bilirkişi raporunu ve Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nca yapılan savunmayı da değerlendiren Mahkeme, savunmayı yeterli görmeyerek, dava konusu işlemin, “şehircilik ilkeleri, planlama teknikleri ve kamu yararına aykırı olduğu” kanaatiyle, yürütmeyi durdurma kararı verdi.

---

BİLİRKİŞİ RAPORUNDAN NOTLAR
*Söz konusu kentsel dönüşüm projesi alanının yüzölçümü 940 hektarlık; bu kadar büyük bir alanda imar hakkı aktarımında adaletli olmak imkansızdır, yeni üretilecek konutların dağıtımında da çok yönlü sorunlar doğacaktır.
*Projede tüm alan homojen bir yapıya sahipmiş gibi ele alınmış; alanın tümünün büyüklüğü ve gecekondu dışında başka kullanımların da bulunduğu göz önüne alındığında, alanın tümünün kentsel dönüşüm alanı olarak ilan edilmesi, şehircilik ilkeleri ve planlama teknikleri açısından hiçbir bilimsel gerekçeye dayanmamaktadır.
*Uygulama etapları bilimsel ölçütlere göre belirlenmemiş, alanın bölgelenmesi doku özelliklerine göre değil planlama tekniklerine aykırı olarak mahalle sınırlarına göre yapılmıştır.
*Kentsel dönüşüm amaçlı müdahale biçimleri içinde sosyal ve ekonomik açıdan strateji geliştirilmesi birçok ülkede temel araç olmasına rağmen, ülkemizdeki 5359 sayılı Kanun’un 73. maddesinde bunu gerçekleştirmeye yönelik bir gaye bulunmamaktadır.
*Bir yerin kentsel dönüşüm alanı olarak ilan edilmesi için o alanın “klasik ıslah imar planı ile sıkışık, yoğun ve görüntü kirletici nitelikte, kent girişinde imaj bozucu tarzda yapılaşıyor” olması, şehircilik ilkeleri ve planlama teknikleri açısından yetersiz bir gerekçedir.
*Kentsel dönüşüm projesine ait 1/5000 ölçekli nazım imar planı, ilgili kurum görüşleri alınmadan onaylanmıştır,
*Mamak ilçesinde bulunan yaklaşık 940 hektarlık alanın tamamı eskiyen kent dokusunu barındırmadığı, 5393 sayılı Yasa’nın 73. maddesinde belirtilen şartları taşımadığı, yer yer yüksek katlı bloklar ve ticari kullanımların da yer aldığı, kendi kendine dönüşmesi mümkün parseller ve gecekondular dışında kalan diğer kullanımların olduğu, mülkiyet sahiplerinin imar hakları sekteye uğrayacağı için söz konusu işlem, kamu yararı, şehircilik ilkeleri ve planlama tekniklerine aykırıdır.
(Ankara/EVRENSEL)
Aylin Akçay