DÖNÜŞÜM

Cuma günü yapılan referandumda İrlanda halkı Lizbon Antlaşması’na evet dedi. Referanduma katılan halkın (katılım %59 dolayındaydı) yüzde 67,13’ü Lizbon’a evet derken yüzde 32,87’si ise hayır demekte ısrar etti. “Israr etti” diyoruz çünkü 15 ay önce yapılan ilk referandumda İrlanda halkının yüzde 53,4’ü aynı antlaşmaya hayır diyerek reddetmişti.
Sonuçların kesinleşmesi ardından İrlanda Başbakanı Brian Cowen sonucu, “Bu, hem İrlanda hem de Avrupa için çok güzel bir gün“ diye yorumladı. Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Jose M. Barroso, “Bu, İrlanda ve Avrupa için müthiş bir gün” diyerek İrlanda’ya teşekkür etti. Hem İrlanda hem de Avrupa için müthiş ve güzel bir gün! Bu sözler pek inandırıcı gelmiyor. AB Parlamentosu Başkanı Jerzy Buzek’in “İrlandalılar Avrupa projesi için gerçek anlamda fedakârlıkta bulundular” sözü daha çok gerçeği ifade ediyor.
2008 Haziranında yapılan referandumda hayır oylarının çoğunlukta olmasında özellikle İrlanda’nın bağımsızlığının korunması gerekçesi belirleyici olmuştu. Lizbon Antlaşması’nın yürürlüğe girmesiyle birlikte küçük ülkelerin AB içindeki rolleri iyice azalacak, büyüklerin ise daha da büyüyecek. Örneğin bugün Avrupa Konseyi’nde yüzde 2,03 oya sahip olan İrlanda ileride Lizbon Antlaşması’nın yürürlüğe girmesiyle oy oranı yüzde 0,85’e düşecek! Daha fazla nüfusa sahip Almanya’nın yüzde 8,40 olan oyu ise yüzde 16,72’e çıkacak!
Evet, bu müthiş ve güzel bir durum!
Lizbon Antlaşması’nın yürürlüğe girmesiyle AB üyesi ülkelerin veto hakları da ortadan kalkıyor. AB Konseyi’nde alınacak bütün kararlar bütün ülkeleri bağlayacak ve ulusal parlamentoların yetkileri azalacak. Bu özellikle askeri sorunlarda, dış, ekonomi ve sosyal politikalarda etkisini gösterecek. İrlandalı emekçiler bu konuların AB tarafından belirlenmesine karşı çıkıyorlardı! Doğal olarak “peki değişen ne oldu ki İrlanda halkı bu kez evet dedi” sorusu gündeme geliyor. Önümüzdeki günlerde daha ayrıntılı araştırmalar yayınlanacaktır şüphesiz. Ama ilk etapta bu sonuca ekonomik krizin neden olduğu söylenebilir. Ekonomik krizden en fazla etkilenen ülkelerin arasında İrlanda var. Uluslararası alanda faaliyet gösteren (siz çok ciddi spekülasyon yapan anlayın) ve batan bankaların kurtarılması için çok ciddi oranda borç alan İrlanda hükümeti, aylardır halka, “ekonomik darboğazdan tek çıkış yolunun AB kapsamında ve AB’nin vereceği kredilerle sağlanacağını” söylüyor.
Cowen çok açıktan “Eğer Lizbon Antlaşması’na yine hayır dersek yardım alamayız ve batarız. İşsizlik artar, sosyal güvenlik sistemi yerle bir olur” diyerek İrlandalı emekçilere şantaj yaptı. Oysa hükümet bankaları kurtarmak için çoktan sosyal güvenlik sisteminin birikimlerini çarçur etti bile. Emeklilik sandığının birikimleri “geçici” olarak bankalara havale edildi.
Lizbon Antlaşması yürürlüğe girmesi İrlanda halkına hiçbir fayda getirmeyeceği bir yana ulusal egemenliğinin de kısıtlanmasına neden olacak!
***
Bu oylamanın bir başka sonucu ise AB’nin demokrasi anlayışının bir kez daha sergilenmiş olmasıdır. İrlanda halkının geçen sene verdiği karara saygı göstermeyen AB ve ulusal işbirlikçileri, “evet çıkana kadar oylama” yaptırmakta kararlı olduklarını, gerektiğinde şantajdan bile kaçınmayacaklarını ortaya koydular. 2005’te Fransa ve Hollanda hakları o dönem “AB Anayasası” olarak tanımlanan bugünün Lizbon Antlaşması’nı halk oylamalarında reddetmişlerdi. Sözleşmenin ismi değiştirildi, birkaç sözde değişiklik yapıldı ve en önemlisi bir kez daha halk oylamasına sunulmadı!
Lizbon Antlaşması’nın yürürlüğe girmesi için şimdi Polonya ve Çek Cumhuriyeti’nin onayı gerekiyor. Polonya Cumhurbaşkanı Lech Kaçinski, İrlanda’dan evet çıkması durumunda antlaşmanın altına imzasını atacağını söylemişti. Çek Cumhurbaşkanı Vaclav Klaus ise, Lizbon Antlaşması’na karşı Anayasa Mahkemesi’nde açılan davalar sonuçlanıncaya kadar imzalamayacağını söylemişti.
Kısacası Lizbon Antlaşması’yla ilgili son söz henüz söylenmedi.
SERDAR DERVENTLİ