BAŞYAZI

Dün sabah, Başbakan Erdoğan, 9 bakanlı bir heyet ve “patronlar ordusu”yla, resmi bir ziyaret için Irak’a gitti. Başbakan bu gezide Irak’la “stratejik işbirliği” geliştirileceği ve her konuda işbirliği için adımlar atılacağını açıkladı.
Ancak, bütün iddialı hedeflerine karşın bu geziyi kendi başına bir gezi olarak değerlendirmemek gerekir. Çünkü bu gezi, Türkiye’nin kendisini bölgenin “lider ülkesi”, ABD’nin “bölgenin model ülkesi” diye adlandırıldığı yükümlülüklerle bağlantılı olarak anlam kazanabilir. Daha anlaşılır olması için bu saptamaya, bu girişimin ABD stratejisine uyum için 2007’den beri girilen yörüngede atılan adımların devamı olarak görmek gerektiğini eklemek gerekir.(*) Ve elbette bu geziyi, Suriye ve Ermenistan’la girilen yeni ilişkiler ve İsrail’le yeninden “One minute” çizgisine dönme girişimleriyle birlikte ele almak da olup bitenlerin anlaşılırlığı bakımından önemlidir.
Erdoğan ve hükümetinin söylemine bakarsak, komşularla sorunlar sıfırlanıyor!
11 yıl önce savaşın eşiğine gelinen Suriye ile vize bile kalktı. İsrail’i öfkelendireceği biline biline, Türkiye-Suriye ordularının ortak askeri tatbikatlar yapılması ve karşılıklı eğitimler için harekete geçilmesi kararları alındı. Irak’la, ortak bakanlar toplantısı düzenleniyor; stratejik işbirliği adımları atılıyor.
Burada en belirleyici kavram; “stratejik işbirliği” kavramı. Hem Suriye ilişkilerinde hem de Irak’la ilişkilerde Başbakan Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Davutoğlu (elbette yandaş basın) bu girişimlerde “stratejik işbirliği” kavramına özel bir vurgu yapıyorlar.
“Stratejik işbirliği”nin daha ileri bir hali olan “stratejik müttefik” kavramını ise AKP Hükümeti, ABD için kullanmaktadır.
Artık biliyoruz ki; stratejik müttefiklik, müttefiklerin birine yapılan saldırıyı diğer müttefikin kendisine yapılmış saymasına kadar varan ileri bir müttefiklik biçimidir.
Buradan bakıldığında,Türkiye’nin, Suriye ve Irak’la olan “stratejik işbirliği” yaptığı konularda, en azından üstünde uzlaştıkları konularda “müttefike bir saldırı olursa, Türkiye bu saldırıyı kendisine yapılmış sayacaktır” biçiminde anlayabiliriz. Aksi halde, çeşitli konularda yapılan anlaşma ve işbirliklerine “stratejik” diye vurgu yapmanın anlamı olmazdı.
Hal böyle olunca; Türkiye ile “askeri stratejik işbirliği” konusunda ileri adımlar atılan Suriye’nin kendisine yönelik bir İsrail saldırısına karşı Türkiye’yi müttefik edindiği, Suriye’ye saldıracak İsrail’in Türkiye’ye de saldırmış sayılacağını anlamak gerekiyor.
İsrail’in, Konya’da yapılacak Anadolu Kartalı Tatbikatı’na çağırılmaktan son gün vazgeçilmesini bahane ederek, Türkiye’ye karşı bayrak açması, TV dizilerindeki kimi İsrail’e yapılan suçlamaları diplomatik bir krize döndürecek biçimde ele alması; “Böyle suçlamaları düşmanlar bile yapmaz” diyerek hükümeti suçlaması, elbette Türkiye’nin son aylarda yaptığı girişimlerle bağlantılıdır. Yine Erdoğan’ın İsrail’e, “One minute” günlerine benzer açıklamalarla yanıt vermesi, Türkiye’nin komşularıyla giriştiği bu “stratejik işbirliği” girişimlerine devam edileceğinin işaretidir.
“Türkiye’nin komşularıyla ilişkilerini düzeltme” girişimleri olarak gösterilen bu dış politika hamleleri PKK’nin tasfiyesi ve “açılım” politikalarıyla iç politikayı da etkileyecek gelişmelerle bağlanmaktadır. Ama bu girişimler aynı zamanda AKP Hükümeti’nin ABD stratejisine uyum çabalarıyla birleşmektedir.
Sorunun bu yanıyla ilgili bağlantıları yarın ele alacağız.
(*)Nitekim Başbakan Erdoğan da dün Esenboğa’da yaptığı açıklamada, bir gazetecinin, “Kuzey Irak ve PKK ile ilgili Irak’la ortak önlemler alınması konusunda neler yapılacak” diye sorduğu soruya, “sürecin aslında 5 Kasım 2007’de Bush’la ABD’de yaptığı görüşmeden sonra başladığını, yapılacak görüşmelerin de bu doğrultudaki önceki görüşmeler temelinde ilerlenmek istendiği”ne vurgu yaparak yanıt verdi.
İHSAN ÇARALAN