İsrail’in ‘beyazları’ Aşkenazlar

OSMANLI Bankası Müzesi’nin sinema programında bu hafta yönetmenliğini Rachel Leah Jones’un üstlendiği “Aşkenaz” adlı belgeselin gösterimi yapıldı. İsrail ve Hollanda ortak yapımı olan belgeselde, Aşkenaz Yahudilerini, İsrail’e gelen Avrupa kökenli Yahudileri ele alıyor. İsrail’in “Beyaz Halkı” olarak da bilinen Aşkenazların, izini süren yönetmen Aşkenazlara ve Aşkenazlar dışındakilere de kamerayı tutuyor.
Aşkenazların, İsrail’e gelişleri ve Aşkenazların inanç ve kültürlerini öğrenmeye çalışan Yönetmen Jones, İsrail’deki beyazlığın üzerine eğiliyor ve Aşkenazların, “ötekiler” olmaya doğru giden sürecini sorguluyor.
BEYAZ ADAM KENDİNİ HERŞEYİN MERKEZİNDE GÖRÜR
Yazar Faik Bulut, “İsrail’de Sosyo-Kültürel Bölünmeler (Batı’dan gelen Eşkanizmler ile Doğu’dan göçen Sefaradimler Çelişkisi)” başlıklı bir söyleşiye katıldı. Avrupa merkezli olan “Beyaz Adam” anlayışının doğuşunu ele alan Bulut, bu anlayışın her şeyin merkezinde kendisini gördüğünü ve diğer yerlere ‘medeniyeti’ de kendisinin götüreceğini savunan bir görüş olduğunu kaydetti. İsrail’in göçle kurulan bir ülke olduğunu dile getiren Bulut, İsrail’in kuruluş ve yapısını ele aldı. Aşkenazlar’ın dini inançları ve kültürleri hakkında bilgi veren Bulut, Aşkenazlarla Sefaradların arasındaki farklarından söz etti. En belirgin farkın Aşkenazların İsrail’de daha üst sınıfta yer aldığını ve önemli mevkilerde yer almalarına karşın, Sefaradların daha alt sınıfta yer aldıklarını ve Aşkenazlara göre daha yoksul olduklarını kaydetti. Bulut, son dönemlerde bu durumda esneme yaşandığını kaydetti. Bulut, Aşkenazların, dini inançlarına bakışlarının Bektaşilerinkine benzer özellikler gösterdiğini ifade etti. (İstanbul\EVRENSEL)