Asya-Pasifik orduları (1)

Dünyanın en kalabalık ordusu, Çin Ordusu. Çin’in 2.26 milyon askeri var; yedekler ve yarı-askerler de (para-militer) eklenince, bu sayı, 7 milyona çıkıyor. İlk 10 şöyle (ayraç içindeki sayılar, yedekleri ve yarı-askerleri içermiyor): Çin (2.26 milyon), ABD (1.47 milyon), Hindistan (1.41 milyon), Kuzey Kore (1.11 milyon), Rusya (1 milyon), İran (945 bin), Güney Kore (687 bin), Pakistan (619 bin), Türkiye (515 bin) ve Vietnam (484 bin). İlk ondaki 6 ülkenin Asyalı olması dikkat çekici; hatta buna İran ve Rusya da eklenebilir. Dahası, Türkiye’yi de Asya sayacaksak (örneğin, Vietnam kamusal (resmi) kaynakları, Türkiye’yi Asya sayıyor), ABD dışındaki en kalabalık 9 ordu, Asya’da. Yedekler ve yarı-askerler eklenirse, sıralama değişiyor; en kalabalık toplam ordu, Halk Savaşı anlayışı doğrultusunda, tüm lise ve üniversite öğrencilerine atış eğitimi verilmesi dolayısıyla, Vietnam.Vietnam’ın 9.56 milyon toplam askeri var. Toplam asker sayısında sıralama şöyle: Vietnam (9.56 milyon), Çin (7 milyon), Kuzey Kore (6 milyon), Güney Kore (5.19 milyon), Hindistan (3.86 milyon), Rusya (3.8 milyon), ABD (3.39 milyon), Tayvan (1.97 milyon), İran (1.7 milyon) ve Brezilya (1.69 milyon).Yine bu sıralamada da, 8 ülkenin Asyalı olması dikkat çekici. Bin kişiye düşen toplam asker sayısında da farklar var. Bu durumda, birinci, Kuzey Kore. Kuzey Kore’de 4 kişiye 1 asker düşüyor. Sırasıyla, Ermenistan, Küba, Letonya, Vietnam, Güney Kore ve Finlandiya’da yaklaşık olarak 10 kişiye 1 asker düşüyor. Bunları, Eritre, İsrail ve İsviçre izliyor. Çin ve Hindistan orduları kalabalık; ama nüfusları da kalabalık olduğundan, bu ülkelerde, 200-300 kişiye bir asker düşüyor.Burada verilen sayılar, yalnızca asker sayısını içeriyor. Oysa bir ordunun gücü, yalnızca sayıca çokluğa ve askerlerin ve halkın savaş hazırlığına değil; gelişmiş silahlara sahip olmasına da dayanır. Sözgelimi, en çok tanka sahip ordu, Rusya Ordusu iken; ABD en fazla savaş uçağına sahip. Orduları silahlar açısından karşılaştırmak, sayfalar alacağından, bu yazıda bu konuya girmiyoruz.Dünyada toplam askeri harcama, yaklaşık 1.5 trilyon dolar. Bu, dünya tutumyapısının yaklaşık yüzde 2’sini oluşturuyor. Diğer bir deyişle, dünyada her yüz liradan ikisi, askeri harcamalara gidiyor. 1.5 trilyonluk dünya toplam askeri harcamasının 1 trilyon doları, NATO ülkelerinden. Askeri harcamada ilk on, sırasıyla şunlar: ABD (636 milyar dolar), AB (312 milyar dolar), Çin (70 milyar dolar), Japonya (49 milyar dolar), Rusya (40 milyar dolar), Hindistan (33 milyar dolar), Arabistan (32 milyar dolar), Türkiye (31 milyar dolar), Güney Kore (29 milyar dolar) ve Brezilya (24 milyar dolar). Elbette, bu sayılar, yabancı paralar arası değişim oranından etkileniyor ve harcamalar, bir ülkenin tutumyapısının (ekonomi) büyüklüğüne dayanıyor. Yine de, NATO, ABD ve AB’nin askeri harcamalarının yüksekliği, anmaya değer. Tutumbilimsel büyüklük etkisini ortadan kaldırmak için, askeri harcamaların Toplam Yerel Üretim (TYÜ) içindeki payına bakılabilir. Bu açıdan bakınca, çok farklı bir sonuç ortaya çıkıyor: İlk 7’nin tümü, Güneybatı Asya’da (ya da egemenlerin deyişiyle ‘Ortadoğu’da): Umman (yüzde 11.4), Katar (yüzde 10), Arabistan (yüzde 10), Irak (yüzde 8.6), Ürdün (yüzde 8.6), İsrail (yüzde 7.3) ve Yemen (yüzde 6.6). Dolayısıyla, daha önceki sıralamada en büyük askeri harcamaya sahip ABD, AB, Çin, Japonya, Rusya ve Hindistan’ın en büyük oranda askeri harcama yapmadıkları ve askeri harcamaların büyüklüğünün bu ülkelerin tutumyapılarının büyüklüğünden ileri geldiği ortaya çıkıyor. Yoksa bu ülkelerin, TYܒdeki askeri harcama payında da yüksek çıkması beklenirdi.Askeri harcama büyüklüğünde ilk onun TYÜ içindeki askeri harcama payı şöyle (ilk sayı, pay; ikinci sayı, dünyada paya göre sıralama): ABD (yüzde 4.1; 26), AB (AB ülkelerinde bu pay, yüzde 0.7-4.3 arasında değişiyor; tam veri yok), Çin (yüzde 1.7; 96), Japonya (yüzde 0.8; 150), Rusya (yüzde 3.9; 29), Hindistan (yüzde 2.5; 66), Arabistan (yüzde 10; 3), Türkiye (yüzde 5.3; 17), Güney Kore (yüzde 2.7, 58), Brezilya (yüzde 2.6; 62). Bu verilerden, en çok askeri harcama yapan ilk on içinden, TYܒde en yüksek payı askeri harcamalara ayıranların, sırasıyla, Arabistan, Türkiye, ABD, Rusya ve Güney Kore olduğu ortaya çıkıyor. Buna ek olarak, dörtte biri gizlice karaborsada dönen dünya silah pazarlarının en çok silah satanları, sırasıyla, ABD, Rusya, Almanya, Fransa, Ukrayna, Hollanda, İngiltere, Güney Kore, İtalya ve İsveç.Dünyada nükleer silahlara sahip 9 ülke var: ABD, Rusya, Britanya, Fransa, Çin, Hindistan, İsrail, Pakistan ve Kuzey Kore. Bu ülkelerin beşinin Asya’da oluşuna burada dikkat çekelim. ABD, Britanya, Fransa ve İsrail, nükleer silahlara sahipken; İran ve Kuzey Kore’ye yaptırım uygulanması ve Suriye ve Myanmar’ın baskı altında tutulması, çifte ölçünlülük (çifte standard) ve ikiyüzlülük.Asya-Pasifik’in en küçük orduları ise, en küçükten sırasıyla (ayraç içindekiler, asker sayısı); Tonga (450), Doğu Timor (1,500), Papua Yeni Gine (3,100), Fiji (3,500), Tacikistan (6,000), Brunei (7,000) ve Yeni Zelanda (9,700). Birçok Pasifik ada-ülkesinde ordu bulunmuyor; çünkü hem nüfuslar küçük hem de bu mini ülkeler, savunma için büyük güçlerden medet umuyor. (sürecek)