Ücretli ve işsiz mühendisler sorunlarını tartıştı

Türk Mühendis Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Ücretli ve İşsiz Mühendis, Mimar ve Şehir Plancıları Kurultayı, 14-15 Kasım tarihlerinde İTU Maçka Kampüsü’nde 700 kişilik üye ve öğrenci katılımıyla gerçekleştirildi.
Kurultayın amacı, TMMOB üyelerinin yüzde 85-90’ını oluşturan ücretli ve işsiz mühendis, mimar ve şehir plancılarının çalışma yaşamında karşılaştığı sorunlar ve çözüm yollarının tartışılması olarak ifade ediliyordu. Kurultay öncesinde illerde TMMOB İl Koordinasyon Kurulları (İKK) bünyesinde işyeri gezileri, toplantılar, paneller ve yerel kurultaylar yapıldı. Yerellerde yapılan kurultaylarda alınan kararlar ve dile getirilen görüşler, merkezi kurultayda katılımcılara sunularak, yapılan oturumlarda tartışıldı ve kararlaştırıldı.
TEMSİLİYET KRİZİ
Açılış konuşmaları bölümünde Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı (EMO) Musa Çeçen, güzel söylemlerin yaşam bulmadığından bahsederek “TMMOB bir çağrı yaptığında 350 bin üyesinden 100 binini toplayabiliyor mu” diye sordu. TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Soğancı, 2007 yılında yapılan bir sempozyumun kararlarını okuduğu konuşmasında, “Buradaki karar önergeleri daha önce karar altına alınmıştır. Bu kararlar zaten TMMOB’un görüşleridir. Hatta bazı karar önergeleri, TMMOB’un kabul edemeyeceği düzeyde geridir. Örneğin kadın mühendis-mimarların sorunları iki maddeye sıkıştırılmıştır. TMMOB burada neyi tartışacak, neyi oylayacak?” dedi. TMMOB ve EMO Yönetim Kurulu başkanlarının, kurultayın karar alacak temsiliyete sahip olmadığını ima eden yaklaşımları, salonun tepkisini çekti.
ÇALIŞMA YAŞAMIYLA İLGİLİ YASALAR
İlk oturumun konusu “Çalışma Yaşamını İlgilendiren Yasalar” oldu. Ücretli mühendislerin, aynı işyerinde farklı statülerde çalıştırılması, yabancı uyruklu mühendislerin ücret ve çalışma koşullarına olumsuz etkileri, iş güvencesinin etkisiz kalması, engelli mühendislerin haklarının yasal olarak düzenlenmesi hakkında öneriler tartışıldı ve kararlaştırıldı.
İkinci oturumun konusu; ücretli mühendis, mimar ve şehir plancılarının çalışma koşullarıydı. Oturumda mimar, mühendislere iş tanımları dışında sorumluluklar yüklenmesi, uzun çalışma süreleri, fazla mesai ücretlerinin gasbedilmesi, İKK bünyesinde hukuk birimleri oluşturulması; eğitim, sağlık ve emeklilik hakkı, işsizlik sigortası, özelleştirmeler, kadın mühendislerin yaşadıkları sorunlar vb. konular tartışıldı. Oturumda en çok tartışılan konular; haftalık çalışma süresi, fazla mesailerin tespiti, uzun süreli çalıştırılmaya karşı önlemler alınması oldu. Mühendislerin günlük 8 saat ve haftalık 45 saat üzerinde çalışması koşullarında fazla mesai ücretlerinin ödenmesi, bilim ve tekniğin ulaştığı boyut göz önüne alınarak haftalık çalışma süresinin 35 saate indirilmesi doğrultusunda TMMOB’un diğer emek ve meslek örgütleriyle ortak mücadeleye katılması kararlaştırıldı. Açılış konuşmalarının uzunluğu ve açılış konuşmaları üzerine yapılan yorumlarla fazlasıyla zaman kaybedildiğinden, önerilen maddelerin bir kısmı kurultayın ikinci gününe bırakılarak ikinci oturum sonlandırıldı.
ÖZELLEŞTİRMENİN ETKİLERİ
Kurultayın ikinci günü, önceki günden kalan maddelerin görüşülmesiyle devam etti. Dağıtılan kitapçıkta “Özelleştirmelerin Mühendis, Mimar ve Şehir Plancıları Üzerinde Etkileri” başlıklı bölümde yer alan özelleştirilen kurumların kamulaştırılmasıyla ilgili 11. madde, kurultayda uzun süre tartışıldı. Mühendisler için ayrı bir asgari ücret uygulamasının odalarca savunulması önerisi ise kurultayda yeterince kabul görmediğinden reddedildi. Üçüncü oturumda ise mühendislik-mimarlık eğitiminin niteliği, meslek içi eğitimler, belgelendirme gibi konular tartışıldı. Öğrencilerin sık sık söz talep ettiği kurultayda, Düzenleme Kurulu’nun kararı uyarınca tartışılan 42 maddeden yalnızca stajlarla ilgili olan bir maddede söz verildi. Söz alan iki öğrenci üyeden birisi olan Kocaeli Üniversitesi EMO-Genç Üyesi Delal Taylan Ergin, öğrencilerle ilgili birçok konuda öğrencilerin söz hakkı olmamasının doğru olmadığını ifade etti. Ergin, staj bulmanın büyük bir başarı haline geldiğini belirterek, “Stajlarda öğrencilerin sigortaları üniversiteler tarafından karşılanmaya başladı. Oysa bu sigortaları işverenler karşılamalıdır” diyerek, mevcut önerinin güncellenmesini önerdi.
Dördüncü oturumun gündemi “Örgütlenme” idi. Diğer üç oturumda yapılan tartışma ve alınan kararların yaşama geçirilmesi, TMMOB’un örgütlenme sorununu çözmesi, TMMOB ve ücretli mühendisler arasındaki ilişkinin ayakları üzerine oturtulmasına bağlı. Ancak bu oturum maalesef, kapanış saatinde başlayabildi. Örgütlenme üzerine öneriler yeterince tartışılamadan, hatta bazı hata ve eksikliklerle kararlaştırıldı. Kurultayın sonuç bildirgesi ise önümüzdeki günlerde açıklanacak. (İstanbul/EVRENSEL)

---

EKSİKLERİ OLMASINA RAĞMEN...
Tartışmaların bazen gereksiz konularda yoğunlaşması ve kısırlaşması, mücadele taleplerinin belirlenmesi ve örgütlenme haritasının çizilmesinden çok ideolojik tartışma biçimine dönüştürülmesi, yer yer kurultayın verimliliğini olumsuz yönde etkiledi. Bunda; konuşmacıların, ücretli ve işsiz mühendislerin taleplerinin belirlenmesi ve TMMOB’un bunun üzerinden yeninden örgütlenmesi açısından değil, sığ bir ideolojik üstünlük sağlama çabasıyla yaklaşması etkiliydi. Böyle olunca sendikalaşma meselesinin tartışılmasına ayrılan süre, kamulaştırmanın sınıfsal niteliği üzerine yapılan tartışmanın onda biri kadar olabildi. Bütün bunlara rağmen kurultay, TMMOB’un ücretli ve işsiz mühendislerin sorunlarını ve çözüm yollarını kapsamlı olarak ele aldığı ilk kurultay olmasıyla önemli bir işlevi yerine getirdi.
Arif Koşar