05 Aralık 2009 00:00
Tarih olan buharlı tren altın değerinde
NİCE kavuşmalara, bayramlaşmalara ve sevinçlere vesile olan buharlı trenler, bir nostaljik görüntü olarak hafızalarda kaldı.
NİCE kavuşmalara, bayramlaşmalara ve sevinçlere vesile olan buharlı trenler, bir nostaljik görüntü olarak hafızalarda kaldı. Buharlı trenler tarihe karışsa da, onları kullanan makinistler altın değerinde.
Türkiyede belki de bir elin parmağını geçmeyecek kadar buharlı tren ve makinisti bulunuyor. Bunlardan biri de Adanada görevli Şevki Deveci.
Bu makinistlere buharlıdan sonra dizel, daha sonra da elektrikli trenleri kullanmak nasip olmuş. Onlar, bazen bir filmde yer alarak buharlı trende görev alıyor, bazen de Cumhuriyet trenlerini hareket ettiriyor.
KONYA VE UŞAKTAN GETİRİLDİ
Adanada çekilen Hanımın Çiftliği dizisindeki bir sahnede, dönemi anlatan buharlı tren TCDD 6. Bölge Müdürlüğünden kiralandı. Yaklaşık 12 bin TL kira bedeli ödeyen yapımcı firmaya Konyadan buharlı tren için iki ateşçi ve bir makinist geldi. Buharlı tren ve makinisti bir gün boyunca çekimler için Adanada kaldı. Konya ve Uşakta bulunan buharlı trenlerden Konyadaki sadece görüntü amaçlı kullanılırken, Uşaktaki ise 250 tondan fazla yük çekemiyor. Film ve dizilere kiraya verilen bu buharlı trenleri kullanan makinistlere de maaş artı kilometre başı ücret ödeniyor.
ÇOCUK OYUNCAĞI
TCDD 6. Bölge Müdürlüğünde görev yapan ve 2 Ocak 2010da emekli olacak buharlı tren makinisti Şevki Deveci, 45 yıldır demiryollarında görev yapıyor. Şimdiki trenler çocuk oyuncağı diyen Deveci, Nerede o eski günler diyerek buharlı trenlere attığı kömürleri hatırlıyor. Deveci, 1969 yılında girdiği sınavla TCDDde işe başlamış. İlk olarak buharlı trende ateşçi olarak görev yapan Deveci, 6 yıl kürek sallamış. Katıldığı kurslar ve girdiği sınavlardan sonra yardımcı makinist olmayı başarmış.
Buharlının zorluğunun insan gücüne dayanmasından kaynaklandığını ifade eden Şevki Deveci, yardımcı makinist olduğunda buharlı trenlerin ortadan kalktığını söyledi.
Daha sonra makinistliğe geçtiğini vurgulayan Deveci, Makinist olarak 22 yıl çalıştım. Toplam 42 yıl TCDDde görev yaptım. Şimdiye kadar bir kaza yaşamadım. Belki 5 kez hastalanarak doktora gitmişimdir. Çoğu yıllık iznimi de isteyerek kullanmadım dedi.
EMEK VERMEDEN YOL ALAMIYORDUK
Dizelle ve elektrikle çalışanların makinistleri hantallaştırdığına inanan Deveci, Oturduğun yerde hareket etmeden durmak zor oluyor. Buharlıya emek vermeden yol alamıyorduk diye konuştu.
Buharlı treni kullanmanın her makinistin harcı olmayacağını anlatan Deveci, bunun gerekçelerini de şu şekilde sıraladı: Buharlıyı tornadan geçirmeden yağlamadan yol alınmazdı. Su, kömür ve ateş can damarı buharlı trenlerin. Su ikmali yapıldıktan sonra kömür ikmali de yapılmazsa kaldıramazsınız koca treni yerinden. O da bitti mi sıra işin en zor kısmına geliyor; ateş dökmeye. Ateşi döktükten sonra yolculuğa çıkardık. Kara duman takip ederdi treni.
ARKADAŞLIK VARDI
Buharlı trenler döneminde iş arkadaşlarıyla yaşanan dostlukları da özlemle anan Deveci, Buharlı zamanında arkadaşlık, tutkunluk vardı. 2-3 yıl birlikte çalışırdık. Aile gibi olurduk. Tren tehirlerinde 2 ateşçi bir makinist demlerdik çayı. Soğukla birlikte bardaktan yükselen duman bizi biraz daha bağlardı mesleğimize dedi.
BİZ DE TARİH OLDUK
Film ve dizilerde de görev aldıklarını anlatan Deveci, Çok az sayıda makinist kaldığı için buharlılara bizi gönderiyorlar. Ancak televizyonda sadece treni görebiliyoruz. Buharlı tren önemli ama biz de buharlılar kadar tarih olmuş durumdayız diye konuştu. (Adana/CİHAN)