CiNAYETE RAPORLA TASDiK

Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesine bağlı Devecikonağı beldesinde 19 işçinin yaşamına mal olan maden ocağındaki grizu patlaması konusunda, çalışma ve enerji bakanlıklarını suçlayan Maden Mühendisleri Odası Başkanı Mehmet Torun, ilgili bakanlıkları raporlarla uyardıklarını, ancak tedbirlerin alınmadığını söyledi.
Maden Mühendisleri Odası, 19 işçinin yaşamını yitirdiği patlama nedeniyle, Dünya Madenciler Günü etkinliklerini iptal ederek, basın toplantısıyla patlamayı değerlendirdi.
Toplantıda ilk sözü alan TMMOB Başkanı Mehmet Soğancı, maden ocağındaki göçüğün nedeninin, “bilim ve teknik dışı uygulamalar” olduğunu söyledi. Soğancı, “sistem gereği oluşan yanlışlıklar ve yetersiz yasal düzenlemeler ve önce insan anlayışının reddedilerek üretim yapılması”nın kazaları getirdiğini söyledi. Soğancı, “Bu türden kazalar takdir-i ilahi, bir kader değildir. Biz oda olarak bunun adına iş kazası demiyoruz, bunların tamamı iş cinayetidir” diye konuştu. Hemen hemen tüm sektörlerde, yıllardır Tuzla gemi tersaneleri ve maden sektöründe yaşananların, siyasi iktidarın aymazlığını da gösterdiğini belirten Soğancı, sistemde sorun olduğunu ve böyle giderse iş cinayetlerinin giderek artacağını ifade etti.
‘TÜRKİYE AVRUPA BİRİNCİSİ’
Maden Mühendisleri Odası Başkanı Mehmet Torun da, Türkiye’de bilim ve teknikten uzak, kuralsız, denetimsiz ve ilkel koşullarda çalışan pek çok maden işletmesi bulunduğunu söyledi.
Özel maden işletmelerinde, işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinin maliyet unsuru olarak görülmesinin kazaları artırdığını vurgulayan Torun, Türkiye’nin iş kazalarında dünya dördüncüsü, Avrupa birincisi olduğunun altını çizdi. Türkiye’de 2008 yılında 43 maden çalışanının iş kazasında yaşamını yitirdiğini, 2009’da bu sayının son kazayla 76’ya çıktığını aktaran Torun, yeraltı kömür madenciliğinin, işçi sayısı başına düşen kaza ve ölüm sıralamasında sektörün başında geldiğini ifade etti.
ÖZELLEŞTİRME VE TAŞERONLAŞTIRMA
Özelleştirme, taşeronlaştırma, rödovans vs. gibi yanlış uygulamalar nedeniyle kamu madenciliğinin küçüldüğünü anlatan Torun, bunun yerine üretimin teknik altyapı olarak yetersiz, deneyimsiz ve uzman olmayan kişi ve şirketlere bırakılmasının da kazaları artırdığını söyledi. Torun, “ilkel koşullarda çalışan pek çok maden işletmesi bulunmaktadır. Bu işletmelerde her an kaza olasılığı mevcuttur” uyarısında bulundu.
‘BAKANLIĞI UYARMIŞTIK’
Oda tarafından hazırlanan ve Türkiye’nin riskli maden bölgelerinin haritasının da yer aldığı raporu göstererek Ocak 2009’da Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bizzat kendisinin teslim ettiğini hatırlatan Torun, patlamanın olduğu maden sahasının da bu haritada “çok riskli” olarak yer aldığına vurgu yaptı. Torun, haritada, “patlama, yangın, göçük, boğulma, zehirlenme” olabileceğini, o alanların “çok riskli” maden alanı kategorisinde yer aldığını aktardı.
Önlemler konusunda bakanlığı uyardıklarını da belirten Torun, çok ciddi tedbirler alınması gerekirken, mayıs ayında bir denetim yapıldığı ve eksiklikler için aralık sonuna kadar süre tanındığını hatırlatarak, “Ama ne yazık ki ölümler süreyi beklemedi ve 19 canımızı kaybettik” dedi. Torun, madenin 2007 yılında da denetlendiği ve eksiklikleri nedeniyle 6 ay kapatma kararı verildiği, ancak karara uyulmadığı bilgisini de verdi.
İki mühendisin gözaltına alınmasını, “Günah keçisi buldular” diye değerlendiren Torun, “Herhalde bununla ‘kamuoyunun vicdanı tatmin edilecek’ diye düşünüyorlar” diye konuştu. Torun, denetim yapan mühendislerin ücretini, denetlemek durumunda olduğu işverenden almasının yanlışlığına da değinerek, “işsizliğin bu kadar yoğun olduğu bir dönemde, bunun özgür denetimi engelleyeceğini” söyledi. (Ankara/EVRENSEL)

---

YAPILMASI GEREKENLER
*Kapsamlı bir risk haritası oluşturulmalı, denetimler buna göre yapılmalı
*Teknik nezaretçi ve iş güvenliğinden sorumlu mühendisin ücreti oluşturulacak fondan verilmeli.
*İşçi sağlığı ve güvenliği yatırımları teşvik edilmeli.
*Denetimden birinci derecede sorumlu olan çalışma ve enerji bakanlıkları, denetim görevlerini tam yapmalı.
*Denetim mekanizmaları güçlendirilmeli.
*Denetimin özelleştirildiği ve ticarileştirildiği, iş güvenliği mühendislerinin görev, yetki ve sorumluluklarını net tanımlamayan yönetmelik değiştirilmeli.
*Acil eylem planı hazırlanarak, kazaların önlenmesi için çalışmalar yapılmalı.
*İş güvenliği kültürü geliştirilmeli.
*Maden işletmelerinde yeterli maden mühendisi istihdam edilmesi sağlanmalı, denetimi yapılmalı.
*Her vardiyada daimi olarak maden mühendisi bulundurulması zorunlu hale getirilmeli.
*Risk değerlendirmesi yapılmalı, uygun olmayan işletmeler kapatılmalı.

---

Emekliliğini beklerken...

BURSA’nın Mustafakemalpaşa İlçesi’ndeki madende grizu patlaması sonucu ölen Kütahya’nın Gediz İlçesi’nden 5 işçiden 41 yaşındaki Ramazan Baştepe da son yolculuğuna uğurlandı. Baştepe’nin Gediz’de bir madende çalışırken emeklilik için gerekli prim gün sayısını Mart ayında doldurduğu ve emeklilik başvurusu yaparak işten ayrıldığı ortaya çıktı. Ancak Baştepe’nin emeklilik işlemleri sürerken geçim sıkıntısı çektiği içini çalışmak zorunda kaldığı ve bu amaçla Mustafakemelpaşa’daki madene girdiği öğrenildi.
Gediz’e getirilen evli ve 4 çocuk babası Ramazan Baştepe’nin cenazesi, dün sabah Yağmurlar Köyü Camii’nde kılınan namaz ardından köy mezarlığında toprağa verildi. Gözyaşlarının sel olduğu cenazeye Baştepe’nin eşi Döndü, kızları Fatma ve Saniye Baştepe, Yasemin Yıldız ve Kevser Aygece ve köylüler katıldı.
Gediz’deki madenden geçen mart ayında prim süresini doldurup ayrılan ve emeklilik için başvurusunu yapan Baştepe’nin geçim sıkıntısı nedeniyle 6 ay önce Bursa’ya gidip yeniden madende çalışmaya başladığı belirtildi. Acılı eş Döndü Baştepe, Ramazan Baştepe’nin sürekli emekliliği hayal ettiğini, ancak evin geçimini sağlamak için yeniden çalışmaya mecbur kaldığını anlattı. Yağmurlar Köyü Muhtarı Mesut Doğan da “Ramazan Baştepe’nin çocukları zor şartlarda okumaya çalışıyordu. Onların eğitimi için muhtarlığımızca elimizden geleni yapacağız” dedi.
Bursa Mustafakemalpaşa’daki faciada yaşamını yitiren Gedizli işçiler 45 yaşındaki Ahmet Çetin ve 47 yaşındaki Mehmet Çetin, Gümüşlü Köyü’nde, 46 yaşındaki Muammer Aktaş Gökler Beldesi’nde, 29 yaşındaki Yahya Arabozan ise Cebrail Beldesi’nde toprağa verilmişti. (KÜTAHYA)

---

ŞİRKET SAHİBİ HALA KAYIP

Bursa’da 19 işçinin yaşamını yitirdiği patlamayla ilgili olarak Büyükköy Madencilik’in genel müdürü dahil 3 kişi gözaltına alındı. Şirketin sahibi ise ortalarda yok. Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesinde meydana gelen grizu patlamasının ardından Büyükköy Madencilik’in Yöneticileri Fahrettin Şolpan, Hayrettin Çelik ve Bayram Erdem gözaltına alındı. Öte yandan, Büyükköy Madencilik Sahibi Nurullah Ercan’dan ise halen haber yok. (BURSA)

---

İLK TESPİTLER

*Yeraltı üretim yöntemiyle kömür üretilmektedir.
*Ocağa 220 metre uzunluğundaki desantre (eğimli galeri/yol) ile inilmekte olup, kömür içinde sürülen taban yolları ile “ayak” olarak adlandırılan kömür üretim alanlarına ulaşılmaktadır.
*Her vardiyada bulunması gereken maden mühendisi sayısı yetersiz.
*Çalışanlar çevre köylerden olup, sendikalı değiller ve düşük ücretle çalıştırılmaktadırlar.
*16-24 vardiyasında ayakta kömür üretimi yapılması esnasında, ortamdaki grizunun patlaması sonucu kaza olmuştur.
*Patlama ile oluşan yüksek sıcaklık nedeniyle oluşan karbonmonoksit gazı, işçilerin yanmasına ve zehirlenmelere yol açarak, ölümlere neden olmuştur.
*Patlamanın etkisiyle göçükler meydana gelmiştir, işçiler göçük altında kalmıştır.
*Çalışma ortamında belirli oranın üzerinde bulunmaması gereken metan gazının, bir ısı kaynağıyla, (muhtemelen patlayıcı madde) tetiklendiği ve patladığı tespit edilmiştir.
*Kurtarma işlemlerinde ciddi organizasyon ve koordinasyon yetersizliği vardır.