Bebekler bile korunmadı!

GDO Yönetmeliği’nde yapılan yeni değişiklikle, 1 Mart’a kadar denetimsiz olarak Türkiye’ye girecek ürünler için kapsam genişledi. GDO’lu ürünlerin bebek mamasında kullanılmasına getirilen yasak da bir ay ertelendi.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın üçüncü GDO yönetmeliği, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Yeni yönetmelik, 20 Kasım 2009 tarihli ikinci yönetmeliğin 1 Mart 2010’a kadar ertelediği “GDO Denetimlerinden Muafiyet Kapsamı”nı genişletiyor.
GDO içeren ürünler için “risk değerlendirmesi yapılması” ve “GDO’lu olduğu belirlenen ürünlerin Türkiye’ye girişine izin verilmemesini” öngören iki maddeyle denetim koşullarını belirleyen maddenin uygulama tarihi, ikinci yönetmelikle 1 Mart 2010’a ertelenmişti.
Erteleme, 26 Ekim 2009’dan önce kontrol belgesi alan ürünler için geçerliydi. Ancak üçüncü yönetmelik, bu tarihi 20 Ocak’a kadar genişletti.
GÜMRÜĞE TAKILAN NE VARSA...
20 Ocak’a kadar kontrol belgesi alan ürünler için denetim şartının 1 Mart’a kadar kaldırılması, “şirketlerin lehine” olarak yorumlandı.
Uzmanlar, “Denetimi erteleyen ikinci yönetmelikten sonra bile gümrüklerde takılan varsa, 1 Mart’a kadar ülkeye giriş için önleri açılıyor” yorumu yapıyor.
BEBEK MAMASI VE ANTİBİYOTİK
Son yönetmelik, çok tartışılacak bir yenilik daha içeriyor. Yürürlük tarihi 1 Mart’a ertelenen maddeler arasına ilk yönetmeliğin 5. maddesi de katılıyor.
5. madde ise GDO konusundaki yasakları belirliyor:
*GDO’lu ürünlerin bebek mamaları, bebek formülleri, devam mamaları ve devam formülleri ile bebek ve küçük çocuk ek besinlerinde kullanılmasını yasaklıyor.
*İnsan ve hayvan tedavisinde kullanılan antibiyotiklere karşı direnç genleri içeren GDO ve ürünlerinin Türkiye’ye girişini yasaklıyor.
Bu iki düzenlemenin ertelenmesi, “Yasaklanan ne varsa, 1 Mart’a kadar serbestçe piyasaya girecek” şeklinde yorumlanıyor.
5. maddede 20 Kasım’da yapılan değişiklik, “GDO’lu ürünlerin transit geçişini” serbest bırakmıştı. 1 Mart’a erteleme kararının transit geçişlerde de değişiklik yaratacağı belirtiliyor.
ACİL BİYOGÜVENLİK YASASI
İthalat serbestisini 1 Mart 2010 tarihine kadar erteleyen 20 Kasım 2009 tarihli yönetmeliğin ardından konuyu yakından takip eden uzmanlar, şu değerlendirmede bulunmuştu: “GDO’lu ürünlerin ithalatını düzenleyen hiçbir genel düzenleyici işlem bulunmadığından, GDO’lu ürünler ülkeye serbestçe girebilmektedirler. Bu durum, ülkemizde tüketici ve halk sağlığının ciddi ve açık bir risk ile karşı karşıya bulunduğunu ortaya koymaktadır. Tüm ısrarlı taleplerimize karşın, yıllardır doğru içerikli bir ulusal biyogüvenlik yasasını, görüşülmek üzere TBMM’ye sevk etmeyen Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, ortaya çıkan kaosun baş sorumlusudur. Bu bağlamda, halkımızın ve gelecek nesillerin sağlığı ve ülke ekonomisi açısından yaşamsal önem taşıyan bu konuda, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nı, derhal ve geniş katılımlı toplantılar yaparak Ulusal Biyogüvenlik Yasa Tasarısı Taslağı’na doğru bir içerik vermeye; Bakanlar Kurulu’nu, ilgili düzenlemeyi ivedilikle TBMM’ye sevk etmeye, TBMM’de bulunan tüm parti ve milletvekillerini, halkımızın büyük duyarlılık içinde bulunduğu konuda doğru ve hızlı bir tutum alarak, halk sağlığını ve tüketici istemlerini karşılayan bir ulusal biyogüvenlik yasası çıkarmaya davet ediyoruz.”
Uzmanlar, şimdi durumun daha vahim bir hal aldığını, yasanın aciliyetinin arttığını söylüyor.
(EKONOMİ SERVİSİ)

---

SÜREKLİ KARGAŞA VE KAOS

* 26 Ekim 2009 tarihinde, sektörle ilgili hiçbir kuruluşa görüş sorulmadan, laboratuvar kapasitesinin yeterli olup olmadığına bakılmaksızın GDO yönetmeliği yayımlandı.
*Nitelikli GDO analizi yapabilen yalnızca üç laboratuvarda yaşanan karmaşa üzerine, bakanlık, 2 Kasım 2009 tarihinde Zirai Karantina Müdürlüklerine yazı yazarak; Mersin, Antalya, İzmir ve İstanbul’da GDO laboratuvarı kurulması talimatını yolladı; böylece yönetmeliği yayımladıktan sonra, laboratuvar eksikliğini anımsadı.
*2 Kasım 2009 tarihinde GDO Analizi Yapılacak Ürün Listesi 27 ürün olarak belirlendi.
*9 Kasım 2009 tarihinde bu listeyi 9 ürüne daraltmış.
*20 Kasım 2009 tarihinde uygulama 1 Mart 2010 tarihine kadar ertelendi.
*20 Ocak 2010 tarihinde ise 1 Mart’a kadar serbest bırakılan ürünlerin kapsamı genişletildi.

---

LOBİ HEP GALİP
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından hazırlanarak 26 Ekim 2009 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair Yönetmelik”le birlikte tartışmalar başladı. Bilim adamlarının, çevrecilerin, çiftçi ve ilgili meslek örgütlerinin “GDO’lu ürünlerin önü açıldı” eleştirisi karşısında hükümet cephesinden sert açıklamalar geldi. Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, “Yönetmeliğe uyan babayiğit varsa GDO’lu ürünü getirsin” dedi.
Tarım ve Köyişleri Komisyonu Başkanı Vahit Kirişçi, “Bu ülkeye bir gram GDO’lu ürün girmeyecek” iddiasında bulundu. Tarım Bakanlığı yetkilileri, “GDO’lu ürünler zararlı, ülkeye girişini engellemek için düzenleme yaptık” savunması yaptı.
Bunca iddialı söze rağmen 20 Kasım 2009 tarihinde uygulamanın 1 Mart 2010 tarihine kadar ertelendiği duyuruldu. Böylece GDO’lu ürünlerin ülkeye kontrolsüz girişinin önü açıldı. GDO karşıtı platform gelişmeyi şöyle değerlendirdi: “Ortaya çıkan gelişmeler, yapılan düzenlemenin, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın inisiyatifinin çok üzerinde bir yerden geldiğini göstermektedir. Sonuç olarak, ortaya konulan lobi faaliyetlerine teslim olunmuş ve halk sağlığına karşı doğrudan veya dolaylı, derhal veya gecikmeli risk oluşturan GDO’lu ürünlerin ülkeye kontrolsüz girişine izin verilmiştir.”