15 Şubat 2010 00:00
YAŞAMA KÜLTÜRÜ
Eczacı Anazarbuslu Dioskuridesten, Gezi rehberi betik türünü yaratan Manisalı Pausaniostan...
Eczacı Anazarbuslu Dioskuridesten,
Gezi rehberi betik türünü yaratan Manisalı Pausaniostan,
Coğrafyacı Amasyalı Strabondan,
Tarihçi Bodrumlu Heredottan,
Egenin dil birliğini kuran İzmirli Hemerostan,
(Midillili ozan Saphodan)
Teoslu ozan Anakrostan
Kütahyalı Ezoptan,
Büyük matematikçi Pergeli Apolloniostan,
Önceden tasarlanmış ilk kent Prieneyi yaratan Hippodomostan,
Ruhbilimcilerin atası Galenostan,
Hristiyanlığın yayılmasında en etkili kişi olan Tarsuslu Paulostan söz ediyor Prof. Nolle Bütün bunlar sizin vatandaşlarınız Hepsi bugünkü Avrupa kültürünün kökenleri diyor bir bakıma
Bambaşka bir alana, din alanına bakalım diyerek sürdürüyor konuşmasını:
Avrupa Kıtasının ortaçağına damgasını vuran, bugün de büyük etkiye sahip olan ve bu kıtada en yaygın olan din, Hristiyanlık dinidir. İşte bu dinin bile biçimlenip gelişmesinin önemli bir bölümü, Anadoluda gerçekleşmiştir. Erken Hristiyanlık çağının en büyük din bilgini ve bu dinin o zamanlar yayılmasında en etkili kişi, Tarsus vatandaşı olan Paulostur. Ayrıca, günümüze ulaşan anlatılara göre İncilin dördüncü bölümünü yazan Havari Yuhanna da Meryem Ana da, hayatlarının bir kısmını Efeste geçirip yine orada ölmüşlerdir. Bu nedenle, Efesteki Ayasoluk ve Meryem Ana kiliseleri, erken Hristiyanlık zamanında, Hristiyanların en önemli hac ziyaret yerleri arasındaydı. Katolik kilisesinin kutsal saydığı azizlerin çok büyük bir bölümü, Anadolu asıllıdır. Bunların en önemlilerinden biri, Myralı, yani Demreli Aziz Nikolaustur; bu aziz, denizcilerin koruyucusu, evlenmek isteyen genç kızların yardımcısı, Rusyanın kutsal azizi olmuş ve nihayet Noel Baba kişiliğinde yaşatılagelmiştir. Bundan başka, Kapadokyalı din bilginlerinin, Hristiyan dini üzerinde çok büyük etkisi olmuştur: Kaisareiali / Kayserili Basilios, Nyssalı Gregorios, Nazianzoslu Gregorios. Ayrıca Hristiyanlık öğretisinin, çeşitli tartışmalardan sonra son şeklini alması ve sınırlarının çizilmesi, beş ayrı ruhani meclis toplantısı sonunda gerçekleşmiştir ki, bu meclisler, Nikaiada; yani İznikte, Efeste, Konstantinopoliste ve Halkedonda, yani bugünkü İstanbul- Kadıköyde toplanmıştır. Hristiyanlıkta kullanılan şahadet cümlesi, Nikaia/ İznik ve Konstantinopolis/İstanbul ruhani meclislerinde kararlaştırılmıştır; bu yüzden de bu cümlenin adına, Nikaia-Konstantinopolis Rumuzu denir ki, teolojik açıdan bu tamamen doğrudur.
Prof. Dr. Johannes Nolle, bütün bu özetleyerek aktardığım sözleriyle, bilinen bir gerçeği yineliyor:
EX ORIENTE LUX
BÜTÜN IŞIK DOĞUDAN GELİR
İşte bütün bu nedenlerden ötürü benim için Doğulu-Batılı değil; iyi, güzel, doğru insan var
Çirkin, kötü, yanlış insana karşı savaşım benim insanlığımı belirtir.
CENGİZ BEKTAŞ
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
