İttifaktan İnkara!

MECLİS’te BDP’li Sırrı Sakık’ın, 1999 seçimlerinden önce CHP ile HADEP arasında bir temas yaşandığını ve CHP lideri Baykal’ın “Sayın Türk’ü, Sayın Sakık’ı, Sayın Yurttaş’ı kaldıramam, ama bana 20 tane militan gönderin onları aday edeyim” dediğini iddia etmesi ortalığı karıştırdı. Şimdilerde MHP’yle birlikte “Demokratik Açılım”a muhalefet eden CHP, Kürt sorunu konusunda geçmişte nasıl bir politika izliyordu?
CHP VE SHP’DEN ADAY OLDULAR
İlk Kürt partisi Halkın Emek Partisi’nin (HEP) kadroları ‘80’lerin sonuna kadar SHP’de siyaset yaptı. 2009 sonunda milletvekilliği düşürülen Ahmet Türk, Adalet Partisi’nden ayrılanlarca kurulan Demokratik Parti’nin milletvekili olarak ilk kez 1973’te girdiği TBMM’ye, 1977’de CHP’den, 1987’de ise SHP’den seçildi.
ÇARPICI RAPOR
“SHP 1989 Kürt Raporu” olarak bilinen çalışma da o dönemde hazırlandı. Raporda; 1983’te çıkarılan 2932 sayılı kanun (Kürtçe yasağı), Olağanüstü Hal (OHAL) ve koruculuk sistemi şiddetle eleştirildi. Anadil yasağıyla ilgili “Totaliter yönetimlerde bile örneğine az rastlanan bir düzenleme” yorumu yapılırken, yasakla “İnsanlığa karşı suç işlendiği” görüşü ifade edildi. OHAL için “Evrensel hukuk sisteminde kabul edilmesi olanağı bulunmayan birçok yasak, taraf olduğumuz uluslararası anlaşmalara da aykırı olarak mevzuatımıza getirilmiştir” yorumunu yapan rapor, köy koruculuğunun da yörede düşmanlığı ve toplumsal çelişkileri kışkırttığını dile getirdi.
RAPORA RAĞMEN!
Öte yandan, SHP’nin raporuna rağmen kendi Kürt milletvekilleriyle ilişkisi sorunluydu. 1990’da Paris’teki Kürt Konferansı’na katılan 7 milletvekili partiden ihraç edildi. Buna tepki olarak çok sayıda milletvekili de SHP’den istifa etti.
Atılan ve ayrılan milletvekillerinin çoğu HEP’e girerken, bir kısmı da Sosyalist Birlik Partisi’ne (SBP) katıldı. Halen CHP Grup Başkan Vekili görevini sürdüren Kemal Anadol da SBP’ye katılanlar arasındaydı. SBP daha sonra Anayasa Mahkemesi tarafından “bölücülük”ten kapatıldı.
İHRAÇ BAYKAL’IN İŞİ!
O dönemde SHP’de Genel Başkan Erdal İnönü ile Genel Sekreter Deniz Baykal arasında iktidar mücadelesi yaşanmaktaydı. Baykal girdiği her kongrede İnönü’ye karşı kaybetmesine karşın parti içinde güçlü bir isimdi. Çeşitli kaynaklar 7 Kürt milletvekilinin partiden ihracında Baykal’ın rolü olduğunu öne sürüyor.
DEP’LİLER LİSTELERDE
1990 Kurultayı’nda Baykal İnönü karşısında bir kez daha kaybetti ve Parti Meclisi’nde çoğunluğu Baykal karşıtları aldı. SHP’nin yeni yönetimi HEP’le yakınlaştı ve Ekim 1991 seçimlerine HEP’li adaylar SHP listelerinde katıldı. Bunun sonucunda da, Leyla Zana’nın TBMM kürsüsünde Kürtçe yemin etmesiyle başlayan ve DEP’li milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılıp meclisten yaka-paça götürülmeleriyle sonuçlanan olaylar dizisi yaşandı.
‘BİZ ÇÖZECEĞİZ’
SHP ile CHP, CHP’nin çatısı altında birleştikten sonra Aralık 1995 seçimlerine gidildi. CHP seçim bildirgesinde OHAL’i ve koruculuğu kaldırmayı vaat etti. “Kürt sorununu biz çözeceğiz” başlığı altında da “CHP, her kökenden insanımızın, kendi anadillerini daha iyi öğrenebilmelerine ve geliştirebilmelerine olanak tanınmasını, her türlü iletişim ortamından özgürce yararlanabilmelerini, kültürde çoğulculuk anlayışının ve kültürel kimliğe duyarlılığın gereği saymaktadır” denildi.
‘GENELKURMAY
ANDIÇLADI’ İDDİASI
Partisini tarihte ilk kez baraj altında bıraktıktan sonra genel başkanlıktan istifa eden Baykal yerine CHP’nin lideri olan Altan Öymen döneminde, HADEP’le bölgede işbirliğine yönelik toplantılar düzenlendi. Kimi iddialara göre bu toplantılar JİTEM kaynaklı istihbarat sonucu Genelkurmay tarafından andıçlandı. Başbakan Bülent Ecevit de CHP yönetimini sert biçimde eleştirdi. Öte yandan Öymen’in genel başkanlığı sadece 1 yıl sürdü, 30 Eylül 2000’de gidilen kongrede Baykal partinin başına geri döndü. Bazı Kürt çevrelerinde Genelkurmay’ın, Baykal’ın önünü açmak için söz konusu andıçları hazırladığı iddia ediliyor.
MARJİNAL PARTİ
Altan Öymen döneminde HADEP’le yapılan görüşmeler, CHP’nin Kürt siyasetiyle son teması oldu. Ardından politikalarıyla ‘sosyal demokrasiden’ iyice uzaklaşan CHP ulusalcı çizgiyle yakınlaştığı eleştirileri ile karşı karşıya kaldı. Bu sürecin ardından CHP, bölge illerinde marjinal bir parti haline geldi.
DERSİM ÇIKIŞI!
2007 seçimlerinde bölgeden tek sandalye bile kazanamayan CHP, geleneksel olarak güçlü olduğu Tunceli’den bile milletvekili çıkaramadı. Onur Öymen’in son olarak Dersim katliamını açıkça savunması Tunceli ve bölgedeki CHP örgütlerinde depreme yol açtı ve art arda istifalar yaşandı.
2007 seçimlerinde Nur Serter gibi, ‘80’li ve 90’lı yılların SHP-CHP’sindeki siyasetçi profiliyle fazla benzerlik göstermeyen kimi isimler parlamentoya taşınırken, CHP’de kalan Kürt kökenli siyasetçilerden biri olan ve 17 Ekim 2007’de görüşülen Kuzey Irak’a operasyon tezkeresine olumsuz oy veren Eşref Erdem’in aynı yılın kasım ayında partideki tüm idari görevlerinden istifa etmesi dikkat çekti. CHP’nin 2008’de yenilenen programı, geçmişte hazırladığı uygulamaya sokmadığı programların çok gerisinde kaldı.
(HABER MERKEZİ)

---

CHP’NİN BÖLGE İLLERİNDE SIFIRA VURDU!
KÜRT sorunundaki tutumuyla bölge illerinde yıllardır bir varlık gösteremeyen CHP, son yıllarda ise iyice eridi. CHP Genel Merkezi’nin tutumu nedeniyle bölge illerinde il ilçe binaları tek tek kapanırken, pek çok yerde CHP’nin üyesi dahi kalmadı. CHP’nin 5 Şubat’taki Parti Meclisi toplantısına sunulan Merkez Yönetim Kurulu (MYK) raporunda, yürütülen kongre takvimine ilişkin dikkat çekici bilgiler yer aldı. CHP’nin bir önceki MYK raporunda, 32 ilçede üye sayısı yetersiz olduğu için ilçe kongresi yapılmayacağı bilgisi yer almıştı. Son raporda ise bu sayı 32’den 43’e yükseldi. Son 10 yılda yapılan seçimlerin sonuçlarına bakıldığında, MHP sadece Iğdır, CHP ise Iğdır ve Mardin’de yüzde 10 barajını aştı. CHP, Iğdır’da 1999’da yüzde 12 ve 2002’de yüzde 14 oranına ulaştı. Ancak Iğdır’daki oy oranı da son seçimde yüzde 4.32’ye kadar düştü. CHP’nin son yerel seçimlerde oyu;
uErzurum’da yüzde 1.09’dan, yüzde 0.75’e,
uDiyarbakır’da yüzde 0.87’den yüzde 0.45’e,
uBatman’da yüzde 1.53’ten, yüzde 0.29’a,
uUrfa’da yüzde 1.23’ten yüzde 0.4’e düştü.