08 Mart 2010 00:00
Berksoy: Bir asırlık sanat
CESARET, yetenek, özgüven, özgünlük, çılgınlık ve tanımlara sığmayan renkli bir yaşamı olan, bir asra tanıklık etmiş...
CESARET, yetenek, özgüven, özgünlük, çılgınlık ve tanımlara sığmayan renkli bir yaşamı olan, bir asra tanıklık etmiş, Nâzım Hikmetin yakın dostu, Türkiyenin ilk kadın opera sanatçısı Semiha Berksoy, döneminin en aydın, en özgün, en ilk kadın sanatçılarından. Annesiyle başlayan resim eğitimi, o dönemin önemli ressamlarının yardımları, dersleri ve dostluklarıyla devam eder, içinde yaşattığı sadece resim yapma isteği ve resim sevgisidir. Namık İsmailden de ders alan sanatçı, kendi özgün resim dilini oluşturur. Kim ne der? düşüncesi ya da beğenilme arzusuyla yapmadığı resimlerini, yaşamı boyunca satmayı da düşünmez. Resimlerinden damlayan renk ve çizgiler; kadınlık, müzik, aşk, analık, tutku, dostluk ve hayatın kendisidir. Yaşamının son anına kadar üretmesi, son anına kadar aryalar söyleyip şiirler okuması, sona inat, yok olmaya inat bir haykırıştır. Cumhuriyet döneminin önemli sanat kadınlarından olan Berksoy, İlklerin Kadını olarak biliniyor. Türkiyede oynanan ilk operada arya söyleyen soprano, Avrupada sahneye çıkan ilk Türk kadını, ilk sesli Türk filminde oynayan aktris, ülkemizin ilk profesyonel kadın opera sanatçısı.
Semiha Berksoyun doğumunun 100. yılında açılan sergi, Yapı Kredinin iki ayrı sergi salonunda 12 Şubat-21 Mart tarihleri arasında sanatseverleri bekliyor. Adını Nâzım Hikmetin çevirdiği Toscadaki dizelerden alan Ben Yaşardım Aşk ve Sanatla sergisinin Kazım Taşkent Sanat Galerisindeki bölümü, sanatçının portre, otoportre ve sahne sanatları serisindeki opera ve çarşaf resimlerinden oluşuyor. Bu bölümün alt başlığı ise Do sesini verdim, ölümü yendim. Sermet Çifter Salonunda ise 2003 yılında İstanbul Resim Heykel Müzesi Koleksiyonuna alınan Semiha Berksoyun Yatak Odası, kapısıyla-penceresiyle Bütün dünya odamın İçinde! başlığı altında sergileniyor. Yine bu salonda, Semiha Berksoyun desenleri, kıyafetleri, özel eşyaları, dostlarına yazdığı mektupları, fotoğrafları, Nâzım Hikmet, Fikret Mualla ve Celal Esatın kendisine hediye ettiği eserler ve arşiv değeri olan objeler yer alıyor. Sergiyi gezenler, sanatçıya ait video görüntülerini izleyip aryalarını ve şiirlerini kendi sesinden yine bu salonda dinleyebilirler.
Ayrıca sergi ve sergi kitabı için dünyaca ünlü oyun yönetmeni ve sanatçı Robert Wilson özel bir iş üretti. Wilsonın Semiha Berksoya adadığı bu görsel-işitsel çalışma, sergi dahilinde de izlenebilecek. Metin, görüntü ve ses kaydının kelimelerle birebir çevrilmesi mümkün olmadığı için iş şöyle özetlenebilir: For a Woman Whoda metnin yazılışı, sesin kullanımı hem Berksoyun opera, sahne, performans sanatçılığına, hem Wilsonın sanatına gönderme yapıyor.
Sergiyle eş zamanlı olarak yayımlanacak sergi kitabında; sanatçının eserlerinin yanı sıra kızı Zeliha Berksoy, serginin küratörü ve tasarımcısı M. Melih Güneş, Prof. Dr. İlber Ortaylı, tiyatro yönetmeni ve sanatçı Robert Wilson ve küratör Rosa Martinezin yazıları yer alıyor.
Dilek Çağlayan
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
