09 Mart 2010 00:00

BAŞYAZI

Ankaralılar, günlerdir otobüs zamlarının geri alınmasını tartışıyor.

Paylaş

Ankaralılar, günlerdir otobüs zamlarının geri alınmasını tartışıyor. Daha doğrusu, 2004 yılında yapılan fahiş zammın Danıştay tarafından iptal edilmesiyle, otobüs ücretlerinin altı yıl öncesine dönmesi üstünden Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’in toplu taşıma politikasını tartışıyorlar.
Gökçek, Danıştay kararı sonrası konuşmalarıyla, Özel Halk Otobüsü sahipleri ve minibüsçülerle Ankara halkını karşı karşıya getirmeye çalıştı. Dahası, dün özel halk otobüsü ve minibüs sahiplerinin boykotuna, hatlara yeni seferler koymayarak destek verdi. Böylece “Bakın halk otobüsleri ve minibüsler olamazsa işinize gidemezseniz. Onlar da bu fiyatlarla taşıma yapamazlar. Çünkü zarar ederler. Zaten belediye de bu fiyatlarla zarar eder” tutumu alarak da yeni zamların gerekçesini oluşturdu.
Bütün bu tartışmalardan sonra da Ankara Büyükşehir Belediyesi, herhalde otobüs ve minibüs yolcu taşıma ücretine “yeniden belirleme” adı altında yeni zamlar yapacaktır. Gerekçesi de “Altı yıl önceki fiyatlarla yolcu taşımanın mümkün olmadığı” olacak. Halkı aldatmakta ustalaşmış bu belediye yöneticileri, “Hat uzatma kısaltma”, “Birinci biniş, ikinci biniş” gibi numaralarla taşımayı, eskisinden bile pahalı hale getirirlerse bu kimseyi şaşırtmasın!
Eğer tartışma; “Altı yıl önceki fiyatlara yolcu taşınır mı taşınmaz mı; belediye zarar mı eder kâr mı” gibi; bir kamu hizmeti olması gereken toplu taşımayı bir piyasa hizmetine dönüştürüp tartışılırsa, bundan Gökçek ve adamları kazanır. Ve taşıma ücretlerini de istedikleri gibi belirlerler.
Toplu taşımacılıkta doğru ölçü; bu hizmetin bir kamu hizmeti olarak parasız verilmesidir. Sonuçta bu hizmeti alanlar toplumun en alt gelir gurubudur ve bu hizmetin parasız verilmesi onlara bir destek olacaktır. Dahası, özel kişilere ve firmalara para kazandırmak için uydurulmuş, servisçilik, minibüsçülük, dolmuşçuluk, özel halk otobüsçülüğü… (Bunların hiçbiri az çok gelişmiş ülkelerde yoktur) kaldırılır ve belediyeler gerçek bir toplu taşıma sistemi geliştirirlerse, ücretsiz taşımacılık toplumsal bakımdan bugünkü taşmacılıktan daha az masraflı olacaktır. Çünkü özel kişilere ve firmalara para kazandırmak için hizmete sokulan eski, küçük, kitle taşımacılığına pek de müsait olmayan araçlarla yapılan “kitle taşımacılığı” lastik, araç, akaryakıt, bunların alımı sırasında belediye bütçesinin yağmalanması gibi boyutlarıyla var olan bir sistemdir. Bunlar ortadan kalkınca, ücretsiz toplu taşımayla, özelde toplu taşımada zarar ediliyor görünürken genelde kâr edilmiş olacaktır. (Uzmanları bu hesabı yapabilir, yapıyorlar.)
Bu yüzden de toplu taşımacılığı (Diğer hizmetler gibi) bir kâr ve rant alanına dönüştüren sermaye partileri ve onların belediyeciliği, toplu taşımacılığı büyük kentlerin bir sorunu olmaktan çıkaramamışlar, bugüne kadar da her “çözüyoruz” dediklerinde zorlukları, çözümsüzlükleri daha da büyüttükleri gibi, çözümsüzlüğü, belediyelerin bütçelerini yandaş sermaye kesimlerine yağmalatmanın bir aracına dönüştürmüşlerdir.
Bu bütün kamusal hizmetler için böyle; değil midir?
Yağmayı, rüşveti, rantı, israfı ortadan kaldırırsanız o hizmeti bedava vermek kamuya bugünkü gibi parayla satmaktan daha ucuza mal olmaz mı?
Elbette öyledir!
Bu köşede bugüne kadar bunlara zaman zaman değinildi. Ama “kitle taşımacılığı” şimdi Ankara’da (Öteki büyük kentlerde) özel bir konu olarak gündeme gelmiştir ve sorun, “Ucuza taşımanın belediyeyi zarara sokacağı, hizmeti aksatacağı” üstünden çözülmek istenmektedir. Oysa gerçek tamamen farklıdır.
Peki, belediyeler buna yanaşır mı?
Eğer onların çizdiği sınırlar içinde; taşımacılığı bir kâr-zarar ilişkisi olarak ele alırsak elbette yanaşmazlar. Ama halk, hakları için direnir ve “Madem belediye kamu kurumu, hizmette kamu hizmetiyse bu hizmeti halka vermelidir; hem de parasız olarak “ diyebilirse, kitle taşımacılığı, kapitalizm koşullarında bile parasız olarak verilebilir bir hizmettir.
İHSAN ÇARALAN
ÖNCEKİ HABER

KADIN iŞÇiLERi DUŞUNEN YOK

SONRAKİ HABER

Bir madenci daha yaşamını yitirdi

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...