YEDİ İKLİM DÖRT BUCAK

Şu anda Türkiye’yi Ermeni halkına karşı soykırım uygulamakla suçlayan ülke parlamentolarının sayısı, İsveç’le birlikte 21 oldu. Taraf gazetesi, “Erdoğan’ın dünyası küçülüyor” manşetiyle yaptığı habere bir de harita ekleyerek, yeryüzünün bu konu karşısında yüzünün gittikçe daha çok kızardığını ima etti.
1915’ten bugüne kadar geçen süre içinde, herhalde bu ülkeler konuyu gündemlerine ancak bugün alıyor değiller. Ermeni faciasına ilişkin yeni bir belge, bilgi de bulunmuş değil. Ama sayı gittikçe artıyor ve gerçekten yalnızca Erdoğan’ın değil, bir bütün olarak Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin tarih karşısında tutmaya çalıştığı inat mevziinin sınırları gittikçe daralıyor.
Gerek içeride, gerekse dış basında bu ilgi artışını İsrail’in ve genel olarak Yahudi Lobisi’nin bugüne kadar verdiği desteği kesmiş olmasına bağlayanlar var. Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkiler şekerrengini almaya başladıktan sonra, ABD Temsilciler Meclisi başta olmak üzere konuyla ilgilenilen her yerde İsrail yanlısı güçler ipleri bırakmış görünüyor.
Bu iddianın gerçeği ne ölçüde yansıttığını saptayabilmek için bugüne kadar aynı güçlerin hangi gerekçeyle Türkiye’yi kolladığını ve bugün neden vazgeçtiklerini anlamak gerekiyor. Gerçekten, ABD’de etkin olan Yahudi çevreleri ve İsrail, bugüne kadar “Ermeni Soykırımı” konusunda örtülü bir biçimde Türkiye’yi destekledi. Bugün soykırımı resmen kabul eden ülkeler arasında İsrail henüz yok. İsrail ve ABD’deki etkin Yahudi çevreleri, Türkiye’nin bu konuda başı sıkıştığı her zaman yanında bulduğu güçler olarak kaldılar. Herhangi bir ülkede, özellikle ABD’de yapılan eski oylamalarda Türkiye’nin üzülmeyeceği kararlar çıktığında, Türkiye bu güçler için gizli bir minnettarlık duyardı. Bu, görevlendirilmiş gazeteler ve köşe yazarları aracılığıyla kamuoyuyla da paylaşılırdı. ABD Temsilciler Meclisi ve ardından İsveç parlamentoları soykırımı kabul ettiklerinde, aynı çevrelere hiç olmazsa ellerinden geleni yapmış oldukları için olsun bir teşekkür mesajı görülmedi. Demek ki oyun bitti.
Bu arada, Amerika’nın önde gelen gazetelerinden , Türkiye’de son devlet içi bunalımın doğurduğu durumu değerlendiren bir makaleye yer verdi. Batılı gazetelerin genellikle başvurdukları kalıp değerlendirme şemalarına bağlı kalınarak yapılan yorumda, Türkiye-Batı ilişkileri hakkında şunlar söyleniyor:
“Batı anlaşılabilir bir şekilde Türkiye’deki sıkıntıya ilişkin kaygı duyuyor. Özellikle rahatsızlık veren Türkiye’nin dış politikasında giderek büyüyen karşıtı kasıt ve dünyasının en ekstremist rejimleri ve partileriyle giderek artan samimiyet. Türkiye’nin ile ticareti dörtnala. Türkiye’nin Başbakanı , ’ı ağırlayan ilk uluslararası kişilik. ’daki soykırımın inkarı için diplomatik destek verirken, İsrail’in BM’den kovulması çağrısında bulundu. Türkiye son yarım yüzyılda üç askeri darbe gördü, tanım gereği komplo olmadan darbeye sahip olamazsınız. Kendisini Türk demokrasisi ve laikliğinin bekçisi olarak kabul eden asker, en son 1997’de laik raylardan çok uzağa yön değiştiren başbakanları yerinden ederek müdahalede bulunmuştu.”
Bu yorumda ilginç olan, İsrail-Türkiye ilişkilerinin bozuk gitmesinin ve Erdoğan hükümetinin İslam dünyasına yakın durmasının endişe kaynağı olarak gösterilmesidir. Konuyla ilgili olarak kendisini taraf gören bütün ülkeler, özellikle İran’la olan ilişkilerin tümüyle ABD’nin bilgisi ve kontrolü altında geliştiğini biliyor olmalı. Yine de, Erdoğan hükümetinin İsrail’le ilişkilerinde görülen anormalliğin düzeltilmesi gereken bir hata olarak değerlendirildiğine kuşku yok. ABD yönetimi, bir yandan bu gerginliği Türkiye’nin Arap-İslam dünyası üzerindeki nüfuzunun artması için bir fırsat olarak değerlendirirken, diğer yandan bölgedeki bu iki müttefikinin ilişkilerinin de belli bir dengede kalmasını istiyor. “Soykırım sopası”nın Batılı ülkeler elinde böylesine yaygın biçimde kullanılmasının da bu hesaplar içinde bir yeri olduğundan kuşku duyulamaz.
AYDIN ÇUBUKÇU