AKP paketine destek yok!

Hükümet Sözcüsü Cemil Çiçek, AKP grup başkan vekili ve adalet bakanıyla kameraların karşısına geçti. Çiçek, uzun süredir beklenen paketi açıkladı ve ekledi: “Karşınıza AKP ve hükümetin temsilcisi olarak değil, vekiller olarak çıkıyoruz.” Çiçek, “Paket için Meclis’te mutabakat aradık” diye ekledi. Oysa muhalefet aynı fikirde değil. Muhalefet, “Başbakanlığın ve AKP’nin kapalı kapılar arkasında hazırladığı; hükümetle AKP sözcülerinin hazırladığı paket, nasıl Meclis’in oluyor?” dedi.
26 MADDE
Anayasa değişiklik teklif taslağı, yürürlük maddesi hariç 22 maddeden oluşuyor. Üç adet de geçici madde var. Böylece taslak metin, toplam 26 maddeden oluştu. Teklif, Anayasa’nın 10, 20, 23, 41, 53, 69, 74, 84, 94, 125, 128, 129, 144, 145, 146, 147, 148, 149, 156 ve 159. maddelerinde değişiklik öngörüyor. Düzenleme mart sonuna kadar Meclis’e gelecek.
ÇİÇEK: MARTTA MECLİS’TE
Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek, muhalefet partilerine ve sivil toplum örgütlerine sunulmaya başlanan Anayasa değişiklik teklifini, mart ayı bitmeden TBMM’ye sunacaklarını söyledi. Çiçek, Adalet Bakanı Sadullah Ergin ve AKP Grup Başkan Vekili Bekir Bozdağ ile birlikte Anayasa paketiyle ilgili olarak “milletvekili sıfatlarıyla basın toplantısını yaptıklarını’’ vurguladı. Çiçek, anayasaların uzlaşı metni olduğunu belirterek, baştan beri bu uzlaşıyı aradıklarını kaydetti.
CHP’DEN DESTEK YOK
Heyetin ilk durağı saat 11.00’te CHP oldu. Ziyaret yaklaşık 35 dakika sürdü. CHP Grup Başkan Vekili Hakkı Süha Okay, “Pakete destek vermeyeceğimiz yönündeki irademiz devam ediyor” dedi. Okay, geçici 15. madde tek başına Meclis’e geldiği takdirde destek vereceklerini ifade etti.
‘AKP’NİN HAZIRLADIĞI ORTADA’
Çiçek’in, ‘‘AK Parti’nin değil, Meclis’in anayasası olduğunu anlatmaya çalışacağız’’ sözlerinin anımsatılmasına karşılık Okay, “Başbakanlıkta ve AKP Genel Merkezi’nde hazırlanıyorsa, hükümet sözcüsü tarafından getiriliyorsa; adalet bakanı, grup başkan vekili bu işin içinde varsa, Meclis’te böyle bir çalışma yapılmamışsa, buna Meclis’in demek biraz haksızlık olur. Doğrudan doğruya AKP’nin yapmış olduğu bir çalışma olduğu çok net ortada’’ dedi.
CHP Genel Başkanı Deniz Baykal ise “Bu bir AKP projesidir. Bu, Anayasa’yı AKP’lileştirme girişimidir” yorumunda bulundu.
MHP DE KAPIYI KAPATTI
Hükümetin teklifine MHP’nin ne yanıt vereceği merakla bekleniyordu. Genel Sekreter Cihan Paçacı, “Bize gelirler, çaylarını içip giderler” sözüyle partisinin rengini belli etti. Görüşmenin ardından MHP grup başkan vekilleri fikirlerinin değişmediğini açıkladı. MHP “Anayasa paketi en geniş uzlaşma ile hazırlanmalı. Mevcut düzenleme AKP paketidir” değerlendirmesinde bulundu. MHP, Meclis’te partilerin temsil edileceği bir komisyonu destekliyor.
ACİL DEMOKRASİ
Heyet, BDP grubunu da ziyaret etti. Ziyaretine ilişkin açıklama yapan BDP Grup Başkan Vekili Ayla Akat Ata, BDP olarak yapıcı bir muhalefet izleyeceklerini belirtti. Anayasa değişikliği konusunda görüşmeler sürerken, BDP AKP’ye anayasa değişikliğiyle birlikte ‘acil demokrasi paketi’ getirilmesini önerdi.BDP, parti kapatmalar konusunda öncelikle Terörle Mücadele Kanunu ve Türk Ceza Kanun’unda değişiklik yapılmasını istedi.
AĞZIYLA KUŞ TUTSA!..
Anayasa değişikliği öncesi hükümetin Kürt sorununun çözümünde somut adımlar atması gerektiğini dile getiren Demirtaş, BDP’nin Anayasa değişikliğine ilişkin görüşlerinin önümüzdeki günlerde netleşeceğini belirtti. Antidemokratik hükümlerin derhal kaldırılmasını isteyen Demirtaş, “Seçim barajı yüzde 10 olarak kalır ve biz 2011 seçimlerinde Meclis’e yüzde 10 barajı ile gidersek, şu gün itibariyle söylüyorum ki, AKP ağzıyla kuş tutsa bize demokrat olduğunu ispatlayamaz” dedi.

---

HUKUKÇULAR NE DiYOR?
Anayasa değişiklik paketi için Meclis’te dün uzlaşı turları başlarken, Türkiye de maddeleri açıklanacak bu pakete kilitlendi. Paket muhalefetten tepki gördü. Peki ya hukukçular ne diyor?

*Marmara Üniversitesi Anayasa Profesörü İbrahim Kaboğlu, “Bu değişiklikte en önemli sorun, maddelerin diğer hükümlerle tutarlılığı ve maddelerin kendi aralarındaki iç bütünlük ve tutarlılığı” dedi. Kaboğlu, birbiriyle ilgisiz önerilerin bir araya getirilmesinin tartışma yaratacağını söyledi.

*Bilgi Üniversitesi Anayasa Hukuku Profesörü Sibel İnceoğlu, “Kitle örgütleri ve partilerle uzlaşı sağlanmalıydı. Mutabakat olmalıydı” dedi. Tartışmalı bir başka bir konunun ise takvim olduğunu söyleyen İnceoğlu, “Bu ay sonuna kadar değişikliğin yapılması planlanıyor. 3-5 gün içinde bir rapor hazırlaması ve öneri getirilmesi mümkün değil” şeklinde konuştu.

*Demokrasi ve Özgürlük için Yargıçlar ve Savcılar Birliği Eş Başkanı ve Anayasa Mahkemesi Raportörü Osman Can, tasarıyı “Mevcuda göre olumlu ama yeterli değil” sözleriyle yorumladı.

*Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ümit Kocasakal ise “Bu değişiklikler felakete götürür” dedi. Kocasakal, değişikliklerle kuvvetler ayrılığının ortadan kaldırıldığını belertti. Kocasakal, referandum tartışmaları için ise “Hükümet için güven oylaması olacak” değerlendirmesinde bulundu.

*Siyaset Bilimci Prof. Dr. Doğu Ergil, “Anayasa değişikliğinin bir bütün olarak ele alınması gerekiyordu. Kurumlar arası çatışma meydana geldi. Seçim barajını yüzde 10’dan aşağıya düşürmek, böylece temsili daha fazla hale getirmek konusunda hiçbir şey söylenmiyor. Yeterli değil yani” dedi.



Yeni Anayasa paketinden büyük bir sürpriz çıktı ve DTP’nin kapatılması sonucu milletvekillikleri düşürülen Genel Başkan Ahmet Türk ile Diyarbakır Milletvekili Aysel Tuğluk’un yeniden TBMM’ye dönme ihtimali doğdu. Yeni pakette, “söz ve eylemleri ile partisinin kapatılmasına neden olanların milletvekilliğinin düşürüleceği” hükmü kaldırılıyor. Böylelikle 84’üncü maddedeki bu cezai işleme son veriliyor.
Askeri Yargıtay eski Başkanı emekli Tuğgeneral Fahrettin Demirağ, düzenlemenin lehte olduğunu belirterek, “Yasalar lehte olan düzenlemelerin infazı bitmemiş kişiler için uygulanmasını öngörür” dedi. Ancak bu yoruma karşı çıkanlar da var.

---

DEĞİŞİKLİKTE GEÇiCi MADDELER DiKKAT ÇEKiYOR

Hazırlanan pakette en dikkat çeken değişikliklerden üçü de geçici madde. Bu maddeler tartışma yaratacak.
AKP: YA HEP, YA HİÇ...
Anayasa değişiklik paketine konulan bir başka geçici madde de önemli. Çünkü bu madde, Anayasa değişikliklerinin “bir bütün halinde halkoylamasına götürülmesini” öngörüyor. Yani bir anlamda, muhalefetle yapılan görüşmelerde, değişiklik üzerinde anlaşılan maddelerin TBMM’de oylanarak doğrudan geçirilmesi, anlaşmazlık olan maddelerin ise halkoyuna sunulmasının önü kesiliyor.
Bu konuda en önemli örnek, 12 Eylül’e yargı yolunu açan madde idi. CHP de bu maddeye destek veriyor, dolayısıyla maddenin TBMM’de doğrudan oylanıp karara bağlanması büyük ihtimal olarak görülüyordu. Ancak AK Parti, koyduğu bu geçici madde ile “Ya hep, ya hiç” kuralını getiriyor. Aradan seçilecek maddelerin Meclis’ten geçirilmesinin, muhalefetin beğenmediği maddelerin ise halkoyuna götürülmesinin, yani pakette bir bölünme yapılmasının önünü kapatıyor.
KAPATMAYA ERKEN ÖNLEM
Değişiklik paketindeki en ilginç madde ise getirilen bir geçici madde. Bu geçici madde, Anayasa Mahkemesi’nde açılacak siyasi parti kapatma davalarına ilişkin. Buna göre herhangi bir siyasi parti hakkındaki dava, Anayasa değişiklikleri geçmeden açılsa bile, yapılacak değişikliklere tabi olacak.
Yani mesela, Yargıtay başsavcısı, bugünlerde daha Anayasa değişiklikleri yapılmadan AKP, CHP, MHP, BDP ya da diğer bir parti hakkında kapatma davası açarsa, bu dava da Anayasa’da yapılacak değişiklikler çerçevesinde görülecek. Yani siyasi parti kapatmaya zorluk getiren maddeler çerçevesinde ele alınacak, cezaları daha az olacak.
HAŞİM KILIǒA SÜRE SINIRI YOK
Anayasa Mahkemesi üyelerine getirilen 12 yıllık görev süresi sınırı, mevcut üyelere uygulanmayacak. Böylece, örneğin 1990 yılından bu yana Anayasa Mahkemesi üyesi olan Başkan Haşim Kılıç’ın emekli edilmesi gündemde olmayacak. Getirilen geçici madde ile Kılıç ya da onun durumuna benzer mevcut Anayasa Mahkemesi üyeleri, yaş haddine kadar Anayasa Mahkemesi üyeliğine devam edebilecek.

---

TASLAKTA NELER VAR?

AKP’li hukukçu kurmayları, Anayasa değişikliği paketini tamamladı. AKP’nin bir süredir çalışmaları devam eden Anayasa değişikliğine ilişkin taslak metin, 3’ü geçici toplam 26 maddeden oluşuyor.

*KADINLARA YOK: Anayasa’ya çocuklara, yaşlılara ve engellilere pozitif ayrımcılık yapılmasının önü açılıyor. Ancak beklenen “kadınlara da pozitif ayrımcılık” getiren madde, taslağa konulmadı. Yani, kadınlara pozitif ayrımcılık yapılmasının önü kapalı.

*MEMURA GREV HAKKI YOK: Memurlara grevli toplusözleşme hakkı verileceği iddialarına rağmen taslağa böyle yansımadı. Buna göre memurlara toplusözleşme hakkı verilecek, ancak grev hakkı tanınmayacak.

*PARTİ KAPATMA: Parti kapatma davası ancak TBMM izniyle açılabiliyor. Partisinin kapatılmasına neden olan vekilin milletvekilliği düşmüyor. Meclis’te yapılan konuşmalar, Meclis’in izni olmadan kapatma davasına konu yapılamayacak. Partilerin “temelli” kapatılmasının önü kesiliyor. Kapatılan partinin yeniden açılmasının önü açılıyor. Siyasi yasaklar 5 yıldan 3 yıla iniyor

*MECLİS YÖNETİMİ GÖREV SÜRESİNE DÜZENLEME: Anayasa paketi ile TBMM yönetiminin görev süresi de, daha önce yapılan ve genel seçimlerin 4 yılda bir yapılmasını öngören Anayasa değişikliğine uygun hale getiriliyor. TBMM’de seçimden sonra ilk seçilen yönetim 2 yıl görev yapacak. Daha sonra seçilen yönetim ise yeni seçime kadar görev yapacak.

*SADECE İHRAÇLARA YARGI DENETİMİ: Anayasa’nın 125. maddesindeki değişiklik ile Yüksek Askeri Şûra’nın alacağı askerlikle ilişik kesme kararlarının yargıya götürülmesinin önü açılıyor. Denetimin sadece ihraçlarla sınırlı kalması tepkilere neden oldu.

*DARBE GİRİŞİMLERİ SİVİL YARGIYA: Anayasa değişiklik paketinde önerilen değişiklik ile askerlerin “devletin güvenliği, anayasal düzen ve bu düzenin işleyişine karşı suçların”, sivil mahkemelerde yargılanmasının önü açılıyor.

*SİVİLLER SİVİL MAHKEMEDE: Savaş dönemleri dışında, hiçbir sivilin askeri mahkemede yargılanmaması Anayasa’ya giriyor. Hatta savaş halinde bile askeri mahkemelerin yetkilerinin neler olacağına ilişkin yeni bir yasal düzenleme yapılmasının önü açılıyor.

*ANAYASA MAHKEMESİ DEĞİŞİYOR: Üye sayısı 11’den 19’a çıkıyor. 2 üyeyi Sayıştay ve 1 üyeyi barolar aday gösterecek, TBMM bu adaylar içinden seçecek. Anayasa Mahkemesi üyelerinin görev süreleri 12 yılla sınırlandırılıyor. İkinci kez seçilmelerinin önü kapatılıyor.

*YÜCE DİVAN KARARLARINA YARGI YOLU AÇILIYOR: Değişiklik paketi ile cumhurbaşkanları, başbakan ve bakanları yargılayan Anayasa Mahkemesi’nin, yani Yüce Divan’ın vereceği kararlara da yargı yolu açılıyor.

*BİREYSEL BAŞVURU HAKKI: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının, tüm iç yargı yollarını tükettikten sonra Anayasa Mahkemesi’ne başvuruda bulunmalarının da önü açılıyor. Böylece, vatandaşların Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne gitmeden önce, bir de Anayasa Mahkemesi’ne başvurmalarının önü açılıyor.

*ASKERİ YARGIDAN “ASKERLİK GEREKLİLİĞİ” KALKIYOR: Anayasa değişikliğine, sivil ve askeri yargılama arasındaki farkların giderilmesi için de maddeler konulmuş. Buna göre Askeri Yargıtay’ın kuruluş ve işleyişine ilişkin kanunlar yapılırken, bunların “askerlik hizmetlerinin gereklerine” görev yapılmasının önü kapatılıyor. Buna ilişkin Anayasa maddesinden, “askerlik hizmetlerinin gereklerine göre” ibaresi kaldırılıyor

*HSYK’NIN YAPISI DEĞİŞİYOR: Anayasa değişiklik paketinde, Hakimler Savcılar Yüksek Kurulu’nun yapısında da değişikliğe gidiliyor. Üye sayısı 21’e çıkarılıyor. Adalet bakanının, HSYK’nın başkanı olması ilkesi ve Adalet Bakanlığı müsteşarının kurulun doğal üyesi olması değiştirilmiyor. Oysa AB raporlarında bu durumun yargı bağımsızlığını etkileyeceğine ilişkin eleştiriler vardı. HSYK, üç kurul halinde çalışan bir yapıya kavuşturuluyor. HSYK’nın meslekten çıkarma kararı, yargı denetimine açılıyor. HSYK’nın diğer tüm kararlarına ise yargı denetimi kapalı.

*GEÇİCİ 15. MADDE KALKIYOR: Anayasa’nın 12 Eylül askeri darbesini yapanların yargılanmasına engel olan geçici nitelikteki 15. maddesi kaldırılıyor.