25 Mart 2010 00:00

Vietnam günlerdir yabanmersini kokuyor

VIETNAM-Fransız Savaşının önde gelen şairlerinden Vietnamlı Huu Loan (1916-2010), Paris Komününün 139. ve Çanakkale Deniz Zaferinin 95. yıldönümünde (18 Mart) sonsuzluğa uğurlandı.

Paylaş

VIETNAM-Fransız Savaşının önde gelen şairlerinden Vietnamlı Huu Loan (1916-2010), Paris Komününün 139. ve Çanakkale Deniz Zaferinin 95. yıldönümünde (18 Mart) sonsuzluğa uğurlandı. 1936dan başlayarak Fransız sömürgecilerine karşı direnişte yer alan ve çeşitli dergilerde yazarlık yapan şair, 1945 Ağustos Devriminden sonra, bir kültür adamı olarak, yeni kurulan Vietnam Demokratik Cumhuriyetinde görev yaptı ve silahlı direnişe katıldı. Fransız Ordusu alt edildikten sonra, kimi yumuşak kimi sert eleştirileriyle sosyalizmin Vietnamda gelişmesine katkıda bulundu. Birçok şiiri Vietnamlı sanatçılarca bestelenen şairin en ünlü şiiri olan ve bir direnişçi (şairin kendisi) ile cephe gerisinde ölen karısını (şairin eşi) konu alan Yabanmersini Çiçeklerinin Lavanta Rengi, önce Fransız ve daha sonra Amerikan sömürgecilerine karşı savaşımda dilden dile dolaştı. Savaşlardan çok sonra, 2004 yılında, bir Vietnam şirketi, şairi ödüllendirmek adına, Yabanmersini Çiçeklerinin Lavanta Rengi şiirinin yayın haklarını 5.247 dolara satın aldı. Bu, Vietnamda bir şiire ödenen en yüksek telifti. (Vietnam/EVRENSEL)

YABANMERSİNİ ÇİÇEKLERİNİN LAVANTA RENGİ *

Üç abisi vardı
Kurtuluş Ordusuna katılmış;
Kardeşleri arasında
Henüz konuşmayı sökemeyecek kadar küçük olanı da vardı.
Genç bir kızdı, zarif saçlı, parlak saçlı.
Kurtuluş Ordusunun askeriydim ben,
Evimden uzakta.
Sevecendi sevgim ona, bacıma duyduğum sevgi gibi.
Yeni bir elbise bile istememişti
Düğün gününde.
Askeri üniforma giymiştim ben
Savaş meydanlarının toprağıyla kaplıydı hâlâ botlarım.
Gülüyordu tatlı tatlı
Durarak ayakta, bu tuhaf kaçan asker damadın yanında,
Mazeret izniyle gelmiştim birliğimden eve
Ve hemen döndüm birliğe, evlendiğim günde.
Uzaktaki çatışma bölgesinde
Efkarlandım onun için
Bir savaşçıyla evlendiği için.
Kaçı döner ki savaşçıların sağsalim, kaçı dönmüş.
Başıma birşey gelse
Nasıl dayanabilir o,
Gece çöktüğünde eve...

Ama ölmedim ben
Savaşın harap edici ateşine rağmen.
Ölüm, benim yerime, tuttu, genç karımı buldu
Cephe gerisinde bekleyen karımı.

Göremedim onu, eve döndüğümde.
Oturdu anam mezarı başında, bürünüp karalara.
Duruyor yerli yerinde soğukçasına
Düğün gününün çiçekli vazosu,
Tutarak nice tütsü çubuğunu,
Ürperte ürperte yanıp giden.
Zarif saçlı, parlak saçlı.
Topuz yapmazdı, kısaydı saçı,
Birtanem, son nefesini vermeden önce,
Konuşamadık bile birbirimizle.

Son görüntümüz bile dolmadı gözlerimize.
Severdi yabanmersini çiçeklerinin lavanta rengini.
Yabanmersini rengiydi elbisesi.
Ve sonra gecenin bir vakti,
Küçük bir gölge yamamaktadır kocasının yırtık gömleğini.

Yağmurlu bir ikindi, derininde ormanın,
Kuzeybatı cephesinde çarpışan üç abisi,
Aldı onun ölüm haberini,
Gelmeden daha düğün haberi.

Dalgalar oluşturuyor ırmakta, erken güz rüzgarları.
En genç kardeşi, büyümüş o şimdi,
Bakıyor onun resmine meraklı meraklı.
İlan ediyor güz rüzgarları erken gelişlerini
Issız mezarı kaplayan kahverengi otlar üstünde.
Son bulurken gün, savaşa gidiyoruz yine
Yabanmersinleriyle dolu tepelerden tepelere.
Görüyorum dalgalarını onların, yuvarlanan bitimsizce,
Yaban ve ele geçmez lavanta renkleri.
Omzundan yırtılmış gömleğime bakarak, söylüyorum en sevdiğim şarkıyı
Gevşemiş dikişler var gömleğimin üstlerinde;
Öldü gitti karım
Ve görmedim uzun zamandır anamı.
Huu Loan (1916-2010)

*Şiirin Türkçesi, ilk kez Evrenselde yayınlanıyor:
Çeviren: Ulaş Başar Gezgin, Ho Çi Min Kenti, Vietnam
(Şiirin yaygın olarak bilinen iki bestesi buradan dinlenebilir: )
Ulaş Başar Gezgin

ÖNCEKİ HABER

Körfez mitinge hazırlanıyor

SONRAKİ HABER

Evrim kuramının ince çizgileri