BAŞYAZI

AKP Hükümeti, “Anayasa değişikliği taslağı”nı dün Meclis’e sundu.
Taslakta, eleştirileri dikkate alarak bazı yeni düzenlemeler yapan hükümet, özellikle de grev yasağına dair sınırlamaları kaldırarak, emek cephesinden gelen eleştirileri göğüslemeye çalışmış. Bu açıdan bakıldığında hükümetin; muhalefetten gelen tepkilere karşı, sendikalardan ve emekçi yığınlardan destek almayı amaçladığı anlaşılıyor.
Hükümet, taslakta bir değişikliği de memurların toplusözleşme hakkına ilişkin düzenlemeye bağlantılı olarak yapmış. Bu düzenlemeyle hükümet, emeklileri de memurlarla yapılacak toplusözleşmeye bağlamış. Yine taslağın son halinde; işçilerin aynı işkolunda birden fazla sendikaya üye olmasını yasaklayan Anayasa maddesinin de yürürlükten kaldırılmasını amaçlamış.
Taslağın yeni halinde; meclis başkanı, genelkurmay başkanı ve kuvvet komutanlarının Yüce Divan’da yargılanmasının da olanaklı hale getirilmesi, Anayasa Mahkemesi’nin üye sayısının 19’dan 17’ye düşürülmesi, HSYK’nın üye seçimi için bazı ayrıntılı düzenlemeler de var. (Düzenlemenin ayrıntıları haber sayfalarımızda)
Ama bunlar içinde en önemli değişiklik Anayasa’da; “dayanışma grevi”, “genel grev” ve “siyasi grev”i yasaklayan maddenin kaldırılmasıdır.
İlk bakışta bu çok önemli gibi görünürse de; gerçekte Anayasa’dan bu maddenin kalkması işçilerin grev hakkına getirilen sınırlamaların kalktığı anlamına gelmiyor. Çünkü; 2822 sayılı Grev-Lokavt ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 25. maddesinde grev tanımlanmış ve şu sınırlamalar getirilmiş; “Kanuni grev için aranan şartlar gerçekleşmeden yapılan greve kanun dışı grev denilir. Siyasi amaçlı grev, genel grev ve dayanışma grevi kanun dışı grevdir. İşyeri işgali, işi yavaşlatma, verimi düşürme ve diğer direnişler hakkında kanun dışı grevin müeyyideleri uygulanır.”
Buradaki sınırlama, Anayasa’daki sınırlamanın aynısı. Ancak Anayasa’dan bu sınırlama çıkarılsa bile, yasada sınırlama devam ettikçe, grev yasağının kalktığı söylenemez. Çünkü taslakta yapılan değişiklikle, “siyasi grev, dayanışma grevi, genel grev yasak değildir” denmiyor. Sadece “yasaklama” maddesi Anayasa’dan çıkarılıyor. Eğer bu grev biçimleri, yasa ile yasaklanmış olmasaydı; bu düzenleme ile grev yasağı kalkmış olacaktı. Ama öyle olmuyor, sadece “yasak” Anayasa’dan çıkarılmış olmakla kalınıyor. Böylece ‘82 Anayasası böyle abes, başka ülkelerde yasalarla düzenlenmiş bu tür sınırlamalardan kurtarılarak daha “kabul edilir” hale getirilmiş olmaktadır. Buna şunu da eklemeliyiz ki; sadece mevcut 2822 sayılı Yasa’da değil Meclis gündeminde bekletilen Grev ve Lokavt Yasası’nın yeniden hazırlanmış taslağında da “grev yasakları” aynen korunmaktadır. Bu yüzden de Anayasa’dan bu maddenin çıkarılması emek mücadelesine grev sınırlamalarının kaldırılması için elbette bir dayanak sağlar ama grev sınırlamalarının kaldırıldığı anlamına gelemez.
Nitekim Anayasa’da “seçim barajı” diye bir şey yoktur ama Seçim Yasası’nda yüzde 10 barajı getirildiği için seçim barajı uygulanmaktadır.
Bu yüzden bu düzenleme böyle kaldığı ve yasalardan genel grev, dayanışma grevi ve siyasi grev yasağı çıkarılmadıkça, bu anayasa değişikliğinin yapılmış olmasının, ‘82 Anayasası’na yönelik eleştirileri azaltmanın ötesinde pratik bir değeri olmaz.
Peki, AKP Hükümeti’nin bir yandan emekliler öte yandan işçilerin ve sendikaların taleplerinden bazılarını “pakete” koymuş olması, bu taslağa yönelik emek cephesinin eleştirilerini ortadan kaldıracak ya da azaltacak mahiyette bir gelişme midir?
Elbette hayır! Hükümetin geniş yığınları yedeklemek için onlara “rüşveti” büyütmüş olması, bu “anayasa paketi”yle varmak istediği amacın kendisi açısından önemine işaret etmiştir. Dahası emek cephesi açısından sorunun daha geniş bir perspektiften, sadece işçi talepleri değil, genel olarak demokrasi mücadelesi ve toplumun kazanımları açısından ele alınmasını önemini artırmıştır.
Sorunun bu boyutuna da yarın değineceğiz.
İHSAN ÇARALAN